Przedłużenie okresu pobierania stypendiów przez absolwentów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury do czasu, aż otrzymają oni nominacje na stanowiska asesorów sądowych – wprowadzenie takich zmian rozważa Ministerstwo Sprawiedliwości.

Informację o tym redakcja DGP otrzymała w odpowiedzi na pytania, jakie skierowała do biura prasowego resortu. W artykule pt. „Zamiast wydawać wyroki, w domu czekają na nominacje asesorskie” opisywaliśmy problem grupy absolwentów XIII rocznika aplikacji sędziowskiej Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury. Od maja 2025 r. oczekują oni bowiem na nominacje na stanowiska asesorów sądowych. Do tej pory nie zostały im one wręczone, a urzędnicy wzajemnie przerzucają się odpowiedzialnością za zaistniałą sytuację. Liczne apele nie przyniosły skutku – nominacji wciąż nie ma. Prawdopodobnie zostaną one wręczone 31 lipca 2025 r.

Bez stypendium i nominacji

Tymczasem absolwenci zakończyli aplikację sędziowską na początku 2025 r., zdali egzamin sędziowski i wybrali miejsca asesorskie w sądach, w których mieli rozpocząć orzekanie. W okresie od 13 do 25 maja 2025 r. Krajowa Rada Sądownictwa podjęła uchwały przedstawiające prezydentowi kandydatury do mianowania. Mimo że minęły już ponad dwa miesiące, prezydent nie podjął decyzji. Od maja absolwenci pozostają bez środków do życia, stracili bowiem prawo do stypendium oraz powiązanego z nim ubezpieczenia zdrowotnego, które wygasło po czterech miesiącach od zakończenia aplikacji.

DGP zwróciło się do Ministerstwa Sprawiedliwości z pytaniem, jakie działania podjęto w tej sprawie. Odpowiedź nadeszła dopiero teraz. Resort informuje, że już 14 marca 2025 r. zwrócił się do Kancelarii Prezydenta RP z prośbą o wyznaczenie terminu uroczystości wręczenia nominacji asesorskich oraz o wcześniejsze poinformowanie o tym zainteresowanych i resortu.

MS tłumaczy, że zgodnie z obowiązującymi przepisami aplikanci aplikacji sędziowskiej mają prawo do pobierania stypendium do dnia poprzedzającego nawiązanie stosunku służbowego na stanowisku asesora sądowego, nie dłużej jednak niż przez cztery miesiące od ukończenia aplikacji. Egzaminowani aplikanci XIII rocznika zakończyli aplikację 31 stycznia 2025 r., a więc ich prawo do stypendium wygasło 31 maja 2025 r.

Przepisy pod lupą MS

Resort przyznaje jednak, że w związku z tym, że po raz kolejny okres czterech miesięcy okazał się niewystarczający do mianowania aplikantów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury na stanowiska asesorskie, planuje przeprowadzenie analizy prawnej obowiązujących w tym zakresie przepisów pod kątem potrzeby ich ewentualnej zmiany.

Ministerstwo, sprawując nadzór nad Krajową Szkołą Sądownictwa i Prokuratury, nie stwierdziło po stronie tej instytucji żadnych nieprawidłowości związanych z realizacją obowiązków, w tym przekazania dokumentów Krajowej Radzie Sądownictwa. Według niego wina leży po stronie kancelarii prezydenckiej. „Choć Kancelaria Prezydenta w piśmie z 2 kwietnia br. zapewniła, że sprawy mianowania asesorów sądowych traktuje priorytetowo, do dziś zarówno aplikanci aplikacji sędziowskiej, jak i uzupełniającej sędziowskiej nie zostali nominowani przez prezydenta na stanowiska asesorskie” – pisze resort w odpowiedzi na pytania DGP.

MS podkreśla, że minister sprawiedliwości nie uczestniczy w procedurze mianowania asesorów sądowych. Jego rola ogranicza się do określenia zarządzeniem wykazu wolnych stanowisk asesorskich dla egzaminowanych aplikantów, co uczynił 24 lutego 2025 r. To Kancelaria Prezydenta RP powinna odpowiedzieć na pytania dotyczące przyczyn opóźnienia w rozpoznaniu wniosków KRS, która podejmowała uchwały w tej sprawie w maju 2025 r., oraz wskazać termin wręczenia nominacji asesorskich aplikantom sędziowskim.

Tymczasem, jak zapewniała w swoim piśmie do rzecznika praw obywatelskich Małgorzata Paprocka, szefowa Kancelarii Prezydenta RP wręczenie nominacji asesorskich jest priorytetem głowy i planowane jest niezwłocznie po podpisaniu niezbędnych dokumentów.

Zdaniem MS, niezwłoczne wykonanie obowiązków wynikających z art. 33a ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 217 ze zm.) przez dyrektora KSSiP oraz KRS, a także rzeczywiste potraktowanie procedury nominacyjnej jako priorytetowej przez prezydenta RP, pozwoliłoby zakończyć ten proces nie tylko w ciągu czterech miesięcy od zakończenia aplikacji, ale nawet znacznie wcześniej.

I dodaje, że zgodnie z obowiązującym prawem egzaminowani aplikanci KSSiP mogą podejmować zatrudnienie przed mianowaniem na asesorów, zwłaszcza na stanowiskach asystentów sędziów. Departament Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych w tym roku wydał opinię w tej sprawie, w odpowiedzi na wystąpienie absolwentów KSSiP skierowane do dyrektora szkoły oraz prezesa Sądu Rejonowego w Toruniu. ©℗