Ograniczenie pierwszego okresu tymczasowego aresztowania do jednego miesiąca, stosowanie samodzielnej przesłanki w postaci zagrożenia surową karą dopiero po wyroku skazującym na nie mniej niż trzy lata więzienia, a także wprowadzenie pojęcia realnej obawy ucieczki lub matactwa w miejsce uzasadnionej – to niektóre z zaproponowanych przez klub parlamentarny Polska 2050 – Trzecia Droga zmian w zasadach stosowania aresztu.

Wniesiony przez posłów projekt nowelizacji kodeksu postępowania karnego zakłada również odstąpienie od obligatoryjnego stosowania środków zapobiegawczych, gdy oskarżony utrudnia ich wykonywanie, pozostawiając tę decyzję sądowi lub prokuratorowi. Miałaby zostać wprowadzona również zasada, że aresztowany ma prawo do osądzenia w rozsądnym terminie, a gdy to nie będzie możliwe, powinien zostać zwolniony.

Kolejna propozycja ma zwiększać nadzór sądowy nad stosowaniem aresztu. We wniosku o przedłużenie stosowania tego środka prokuratorzy musieliby szczegółowo wykazywać dotychczas podjęte czynności oraz informować o tych, które chcą przeprowadzić w trakcie dalszego stosowania aresztu. Prokurator straciłby również prawo wstrzymania wykonania sądowego postanowienia o warunkowym, tj. uzależnionym od wpłaty poręczenia majątkowego, uchyleniu środka zapobiegawczego aż do czasu jego uprawomocnienia.

Autorzy projektu chcą także ułatwień w zakresie dostępu stron do akt sprawy oraz nałożenia obowiązku zawiadomienia obrońcy o terminie przesłuchania oskarżonego przed zastosowaniem aresztu. Dodatkowo adwokaci i radcowie prawni pełniliby dyżury, aby zapewnić szerszą pomoc prawną zatrzymanym i aresztowanym. Jak piszą projektodawcy, obowiązujący stan prawny i wynikająca z niego praktyka sądowa stosowania aresztów wymagają pilnego dostosowania do standardów wyznaczonych przez konstytucję oraz wiążące akty prawa międzynarodowego, takie jak europejska konwencja praw człowieka.

To kolejna propozycja zamierzająca do zreformowania systemu stosowania tymczasowego aresztowania. Wcześniej Ministerstwo Sprawiedliwości przekazało do konsultacji projekt zmian m.in. kodeksu karnego i kodeksu postępowania karnego obejmujący także tę materię. ©℗