– Repertuar metod dydaktycznych poszerzamy i dostosowujemy tak, aby miał charakter aktywizacyjny. Wspieramy przy tym działalność studencką, zarówno tę w kołach naukowych jak i indywidualną oraz mobilizujemy do kontaktów międzynarodowych – mówi prof. dr hab. Witold Kurowski, Dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Może należałoby najpierw odpowiedzieć na pytanie „jakich chcemy mieć prawników?”, a więc jakich chcielibyśmy mieć absolwentów? Dobra prawniczka i dobry prawnik, to osoba dobrze wykształcona, posiadająca wiedzę o przepisach prawa i umiejąca na nich pracować. Wiedza jest fundamentem w tym zawodzie, ale istotny jest także szereg umiejętności i kompetencji, umożliwiających jej efektywne wykorzystanie. Prawnik musi być gotowy do uczenia się przez całe życie, a także posiadać zdolność definiowania celów i koncentrowania się na nich. Przydatne są także wysokie kompetencje komunikacyjne i interpersonalne, zdolności retoryczne oraz kreatywność i otwartość na nieszablonowe rozwiązania. Z kolei ostatnie lata naszego życia politycznego i społecznego pokazały, że niezbędne jest także krytyczne myślenie oraz poszanowanie dobra publicznego i zasad etyki.
Jakimi zatem cechami powinni wykazywać się przyszli absolwenci studiów prawniczych? Motywacją, determinacją - bo nie ukrywajmy, że te studia niosą ze sobą wiele wyzwań - ale przede wszystkim otwartością na bogactwo możliwości, z których będą mieli możliwość skorzystać. Jeśli wybór studiów będzie wyborem świadomym, to w czasie spędzonym na uczelni, młody człowiek zdobędzie wiedzę, poszerzy kompetencje i nabędzie umiejętności przydatne w karierze zawodowej. Te zasoby będą pracować już dla niego do końca życia i będą trampoliną do dalszego rozwoju. Zależy nam, aby nasze studentki i nasi studenci byli szczęśliwymi ludźmi, gotowymi do wzięcia odpowiedzialności za swoją przyszłość we własne ręce.
Podstawą pracy w zawodach prawniczych jest kompleksowa wiedza z zakresu nauk prawnych, więc nienaruszalnym priorytetem jest dla nas wyposażenie w nią nasze studentki i studentów. Kanon gałęzi prawa, tj. prawo cywilne, administracyjne, karne, konstytucyjne, prawo pracy oraz prawo rodzinne i międzynarodowe, jest podbudową, na której budujemy program studiów prawniczych. Właśnie przygotowujemy się do zreformowania tego programu, aby wyjść naprzeciw potrzebom młodych ludzi oraz dostosować się do zmian społecznych i gospodarczych. Reformę dopiero planujemy, ale już od kilku lat stawiamy na kompetencje miękkie. Studentki i studenci zwracają nam uwagę, że tych treści najbardziej im w programie studiów brakuje, a przecież są to elementy niezbędne na współczesnym rynku pracy. Stoimy jednak na stanowisku, że trudno „nauczyć” kogoś kompetencji miękkich. Nie wystarczy zaoferować studentom wykład, czy zajęcia dotyczące tej tematyki, bo czy to sprawi, że dzięki temu te kompetencje posiądą? W tym zakresie niezbędna jest praktyka, współdziałanie z kimś bardziej doświadczonym, a czasem przełamanie własnych barier i wyjście ze strefy komfortu.
Co więc robimy? Na polu dydaktyki poszerzamy repertuar metod dydaktycznych i dostosowujemy je tak, aby miały charakter aktywizujący. A przede wszystkim wspieramy działalność studencką, tą w kołach naukowych (których działa na naszym wydziale kilkadziesiąt), ale także indywidualną. Zachęcamy do organizowania wydarzeń, podejmowania nowych inicjatyw, angażujemy we współpracę ze szkołami średnimi, w Śląski Festiwal Nauki, a także w pracę naukową zespołów badawczych. Mobilizujemy do kontaktów międzynarodowych, choćby poprzez korzystanie z programów staży, wymiany i wizyt studyjnych. Jesteśmy dumni, że drużyny reprezentujące nasz Wydział chętnie uczestniczą w krajowych oraz międzynarodowych konkursach typu moot-court i regularnie zdobywają w nich najwyższe lokaty.
XVIII Ranking Wydziałów Prawa: Uczelnie publiczne - poznaj wyniki
XVIII Ranking Wydziałów Prawa: Uczelnie niepubliczne - poznaj wyniki
Pokazujemy możliwości, dajemy wsparcie i swobodę, a przede wszystkim kibicujemy każdej próbie samodzielności. Nie boimy się stawiać przed młodymi ludźmi dużych wyzwań. Na Ogólnopolskim Zjeździe Dziekanów Wydziałów Prawa, który odbył się w Katowicach na początku czerwca, oddaliśmy do dyspozycji studentów z Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa - ELSA Poland, jeden z paneli dyskusyjnych. Poradzili sobie świetnie! Opowiedzieli o wynikach ogólnopolskiego badania przeprowadzonego przez ELSA wśród studiujących prawo w Polsce. Dzięki temu my, dziekani, mogliśmy się dowiedzieć, czego studentki i studenci oczekują, jakie zmiany chcieliby wprowadzić i jak młodzi widzą przyszłość kształcenia prawniczego.
Nieustannie pracujemy też nad zapleczem naszego Wydziału. Ci młodzi ludzie kilkanaście miesięcy swojego życia spędzili zamknięci w domu na nauczaniu zdalnym. Chcemy, aby nasz Wydział był dla nich przyjaznym miejscem, gdzie będą chcieli spędzać czas razem i być może jakoś te miesiące przymusowej izolacji nadrobić. Tworzymy więc strefy pracy, strefy relaksu i adaptujemy przestrzeń, aby była dla nich komfortowa.
Analizując dane z ostatniej dekady zauważyliśmy, że po kilkuletnim spadku, gdy odsetek kończących studia prawnicze na WPiA Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oscylował około 70 proc., ta liczba już trzeci rok z rzędu wzrasta. W ubiegłym roku zbliżyliśmy się do 80 proc., a w tym najpewniej ten próg przekroczymy.
Pokazując możliwości, a także uświadamiając, że jeszcze nie wszystkie ścieżki kariery zawodowej – nawet prawniczej – są odkryte. Bo w tym zakresie nie ma ograniczeń. Nasze studentki i nasi studenci doskonale wiedzą, co niesie ze sobą wybór klasycznej drogi prawniczej. Przedstawiciele korporacji prawniczych: radcowie prawni, adwokaci, komornicy, notariusze, prokuratorzy i sędziowie, są regularnymi gośćmi na naszym Wydziale i opowiadają o swojej pracy. Nie bez znaczenia jest także fakt, że wiele naszych pracowniczek i wielu pracowników, aktywnie działa w zawodach jurydycznych. Funkcjonująca na WPiA UŚ Klinika Prawa daje szansę na zdobycie pierwszych doświadczeń i szlifowanie profesjonalnych umiejętności. Z kolei wizyty studyjne w sądach, prokuraturach i innych jednostkach umożliwiają zobaczenie z bliska pracy w tych instytucjach.
Zależy nam, aby młodzi mieli świadomość wspomnianego już braku ograniczeń. Członkinie i członkowie działającej na Wydziale Rady Eksperckiej, którzy są związani z różnymi segmentami gospodarki, nie tylko konsultują nasze zmiany w programach studiów, ale także dzielą się ze studentkami i studentami swoim doświadczeniem zawodowym. Z wieloma podmiotami mamy zawarte umowy, które ułatwiają naszym studentom odbycie praktyk. Dbamy, aby informacja o ofertach praktyk i staży była zawsze aktualna i bogata. Co istotne: nie ograniczamy studentów - mają możliwość odbycia praktyki w dowolnym momencie swoich studiów. Tym, którzy nie są zdecydowani, w wyborze pomaga uniwersyteckie Biuro Karier. Studentki i studenci korzystają z oferty spotkań, konsultacji, czy warsztatów autoprezentacji, przygotowania CV itp.
Dostosowując kształcenie prawników do współczesności, jak linoskoczek – musimy złapać balans. Uchwycić równowagę pomiędzy dbałością o jakość kształcenia i dostarczenie wiedzy niezbędnej w tym zawodzie, a zapotrzebowaniem na elastyczność i kompetencje miękkie. Nie można także zapominać o sztucznej inteligencji, której dynamiczny rozwój wymusza na nas weryfikację metod dydaktycznych i uwzględnienie tego „trzeciego bytu” w procesie kształcenia. Musimy sami jak najwięcej nauczyć się o sztucznej inteligencji, aby uczyć młodych ludzi prawidłowego korzystania z niej, a także uświadomić im potencjalne zagrożenia związane z AI.
Powinniśmy także pamiętać, że dla niektórych studia prawnicze będą początkiem drogi, punktem wyjścia do innego zawodu, albo tylko kariatydą, podporą, która wzmocni ich pozycję w innej branży. Dla takich osób ważna będzie elastyczność, a być może także możliwość zdobywania mikropoświadczeń, które wg ekspertów są przyszłością polskiego systemu szkolnictwa wyższego.
