Jakie błędy w wyborach parlamentarnych najczęściej popełniają Polacy? Jak okazuje się, nie zawsze potrafimy (lub chcemy) oddać ważny głos. Zdarza się też, że z powodu pośpiechu lub nieuwagi zapominamy o kilku ważnych kwestiach, które uniemożliwiają nam wzięcie udziału w wyborach parlamentarnych. Jakie wpadki zaliczamy podczas głosowania na posłów i senatorów. Warto sprawdzić przed 15 października 2023 r.
- Brak dokumentu tożsamości
- Postawienie nieprawidłowego znaku
- Postawienie znaku "X" poza kratką
- Wybór zbyt dużej liczby kandydatów
- Głosowanie na nie tego kandydata, na którego zamierzaliśmy
Wybory parlamentarne 2023 zbliżają się wielkimi krokami. Już 15 października 2023 r. wybierzemy posłów i senatorów na kolejną kadencję. Choć głosowanie na ulubionych kandydatów do Sejmu i Senatu nie wydaje się skomplikowane, to zdarza się, że wyborcy popełniają jednak błędy. Pomyłki mogą wynikać z pośpiechu, nieznajomości reguł głosowania, braku doświadczenia, a niektóre błędy potrafią być zamierzone.
Prezentujemy 7 najczęstszych błędów popełnianych przez Polaków w wyborach parlamentarnych. Niektóre z nich mają wpływ na ważność oddanych głosów, inne - nie. Warto je poznać, aby uniknąć niepotrzebnych wpadek.
Brak dokumentu tożsamości
Zdarza się, że wyborcy zapominają wziąć ze sobą na głosowanie dokumentu tożsamości. To niestety, uniemożliwia komisji identyfikację wyborcy. Jeśli zapomnieliśmy zabrać ze sobą dokumentu tożsamości, to nie dostaniemy kart do głosowania. Musimy wrócić po dokument do domu i ponownie udać się do lokalu wyborczego.
Jaki dokument tożsamości zabrać ze sobą na wybory 2023?
Dokument tożsamości, który zabierany na wybory parlamentarne 2023 musi przede wszystkim zawierać zdjęcie. Mogą to być m.in.:
- dowód osobisty
- paszport
- prawo jazdy
- legitymacja studencka
- książeczka wojskowa.
Dokument nie musi być ważny, ale powinien zawierać zdjęcie i dane osobowe. Możemy też posłużyć się dowodem osobistym w aplikacji mObywatel. Wyjątkiem jest głosowanie za granicą. Tu pokazać trzeba paszport albo dowód osobisty, jeśli głosujemy w państwie, do którego można wjechać tylko na jego podstawie.
Postawienie nieprawidłowego znaku
To wyborczy klasyk. O tym, jaki znak postawić w okienku na karcie do głosowania, powstają całe instrukcje, szykowane przez Państwową Komisję Wyborczą.
Od 2018 r. wyborcy mają nieco większą dowolność w stawianiu znaku, który jest ważny. Co do zasady powinien to być znak „x”, a więc co najmniej dwie linie przecinające się w obrębie kratki.
Nie musi być to konkretnie krzyżyk. Dopuszczalne jest stawianie:
- plusa
- gwiazdki
- hasztaga
- a nawet swastyki (co zdecydowanie odradzamy).
Wszystkie wymienione wyżej symbole zawierają dwie przecinające się linie i dlatego zostaną uznane za ważne przez komisję.
Jakich znaków nie wolno stawiać w kratce?
Nie wolno stawiać tych znaków, które nie zawierają dwóch przecinających się linii. Jeśli je postawimy, głos będzie nieważny. Chodzi m.in. o znaki:
- tzw. ptaszka ("v")
- kropki
- jednej linii.
Postawienie znaku "X" poza kratką
Ta pomyłka zdarza się dość często. Jeśli postawimy prawidłowy znak dwóch przecinających się linii poza wyznaczoną kratką, to głos stanie się nieważny. Należy pamiętać, aby samo przecięcie linii mieściło się w kratce. Jeśli nawet linie wychodzą poza kratkę, ale samo ich przecięcie znajduje się w kwadraciku koło nazwiska kandydata, to głos będzie uznany za prawidłowo oddany.
Wybór zbyt dużej liczby kandydatów
To jeden z najbardziej popularnych błędów popełnianych przez wyborców w wyborach parlamentarnych. Wybory parlamentarne rządzą się bowiem swoimi regułami i są nieco bardziej skomplikowane niż choćby wybory prezydenckie.
Wybory 2023. Na ilu kandydatów na posłów mogę głosować?
Warto wiedzieć, że w wyborach do Sejmu Polska jest dzielona na 41 okręgów. W każdym z nich zostanie wybranych od 7 do 20 posłów/posłanek. Liczba ta zależy od liczby mieszkańców okręgu. Im jest ich więcej, tym więcej mandatów do obsadzenia. Dlatego zanim przystąpimy do głosowania, należy zapoznać się z instrukcją wyborczą (lub sprawdzić na stronie internetowej wybory.gov.pl) Głos możemy oddać wyłącznie na jednego kandydata.
Wybory 2023. Ilu senatorów mogę wybrać?
Z kolei w wyborach do Senatu Polska podzielona jest na 100 jednomandatowych okręgów. W każdym z nich wybrany zostanie jeden senator lub jedna senatorka. Każdy z nas oddaje więc jeden głos na wybranego kandydata na senatora.
Głosowanie na nie tego kandydata, na którego zamierzaliśmy
Ten błąd zwykle wynika z nieuwagi lub pośpiechu. Zdarza się bowiem, że zamiast na naszego ulubionego kandydata, zagłosujemy na nazwisko umieszczone powyżej lub poniżej. Taki błąd mogą popełniać osoby starsze i słabiej widzące. Dlatego jeśli mamy problemy tego typu, to możemy zagłosować z pomocą np. wybranego członka rodziny, nawet niepełnoletniego. "Asystentem” podczas głosowania nie może być jednak członek komisji wyborczej lub mąż zaufania.
Jeśli oddamy głos na nie tego kandydata, na którego zamierzaliśmy, wówczas głos będzie ważny (jeśli nie popełnimy innych błędów). Nie otrzymamy drugiej karty wyborczej. Dlatego warto być uważnym i nie działać w pośpiechu.
Wybór złego lokalu wyborczego
Każdy z nas ma prawo do głosowania w określonym lokalu wyborczym, do którego został przypisany. To, w którym lokalu głosujemy, w większości przypadków uzależnione jest od adresu zameldowania. Jeśli udamy się do innego lokalu, to członkowie komisji nie znajdą nas na liście wyborców i nie wydadzą nam karty do głosowania.
Jak sprawdzić adres swojego lokalu wyborczego?
Adres swojego lokalu wyborczego można sprawdzić na stronie mobywatel.gov.pl lub na portalu GOV.pl. Spis wszystkich obwodowych komisji wyborczych możesz znaleźć na stronie wybory.gov.pl. Jeśli głosujemy za granicą – listę komisji możemy sprawdzić na wybory.gov.pl lub na stronie najbliższej polskiej placówki dyplomatycznej.
Głosowanie w miejscu pobytu lub wybranym lokalu
Każdy wyborca ma prawo odpowiednio wcześniej zawnioskować o głosowanie:
- w wybranym lokalu (kiedy np. jest w podróży lub po prostu przebywa w innej miejscowości)
- w miejscu pobytu (bez wskazania konkretnego lokalu) .
Jeśli składaliśmy wniosek o zmianę miejsca głosowania, to będziemy oddawać głos w lokalu, który wskazaliśmy we wniosku. Natomiast jeśli posiadamy zaświadczenie o prawie do głosowania w miejscu pobytu w dniu wyborów, wówczas możemy oddać głos w jakiejkolwiek obwodowej komisji wyborczej w kraju i za granicą, a także na statku morskim.
Pozostawienie pustej karty wyborczej
Ten błąd jest dość popularny. Zdarza się, że niektóre karty wyjęte z urn są puste. Nie widnieje na nich żaden krzyżyk. Można domyślać się, że jest to celowy błąd. W przeszłości zdarzało się nawet, że politycy wzywali do "obywatelskiego nieposłuszeństwa" i oddawania pustych głosów. Zawsze warto zastanowić się, czy takie zachowanie ma sens.