Ekspresowe konsultacje resortu cyfryzacji w sprawie zastrzegania numeru PESEL

Tylko 10 dni resort cyfryzacji przewidział na zgłaszanie uwag do projektu rozporządzenia w sprawie określenia wzorów i sposobu wypełniania wniosków stosowanych przy zastrzeganiu albo cofaniu zastrzeżenia numeru PESEL (numer MC 212 w wykazie prac legislacyjnych).

W piśmie kierującym projekt do konsultacji, opiniowania i uzgodnień międzyresortowych Adam Andruszkiewicz, sekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji, wyjaśnia, że tak szybkie tempo wynika z tego, że „planowany termin wdrożenia powyższych rozwiązań to pierwsza połowa października 2023 r.”. Projektowane przepisy wiążą się bowiem z budową rejestru zastrzeżeń numerów PESEL, który resort cyfryzacji chciałby uruchomić jesienią. Rejestr powstanie na mocy przyjętej w lipcu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości (Dz.U. z 2023 r. poz. 1394). Celem jest zapobieganie m.in. wyłudzaniu kredytów przy użyciu wykradzionych danych oraz oszustwom „na wnuczka” i „na policjanta”.

W prowadzonym przez Ministerstwo Cyfryzacji rejestrze swój numer ewidencyjny będzie mógł zastrzec każdy obywatel. Banki, firmy pożyczkowe, operatorzy telekomunikacyjni oraz notariusze będą musieli zweryfikować, czy numer PESEL nie został zastrzeżony, przed podpisaniem umowy o udzielenie kredytu lub pożyczki, otwarcie rachunku rozliczeniowego, przed wydaniem duplikatu karty SIM oraz przed wykonaniem czynności notarialnych przy sprzedaży lub obciążaniu nieruchomości. Sprawdzenie zastrzeżenia numeru będzie można dokonać nieodpłatnie za pomocą usługi dostępnej w serwisie Gov.pl lub poprzez system zewnętrzny zintegrowany z rejestrem zastrzeżeń. Nikogo nie będzie można obciążać skutkami takich czynności prawnych, jeżeli zostały one podjęte w czasie, gdy numer ewidencyjny danej osoby figurował w rejestrze.

Projekt rozporządzenia określa wzory wniosku o zastrzeżenie albo cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL składanego w organie gminy, analogicznego wniosku składanego w banku, SKOK-u lub w placówce Poczty Polskiej, a także wniosku o udostępnianie danych z rejestru – dla podmiotów chcących zweryfikować zastrzeżenie danego numeru PESEL. Decyzje administracyjne uprawniające do takiej weryfikacji ma wydawać minister cyfryzacji.

Będzie on także administratorem danych osobowych gromadzonych i przetwarzanych w rejestrze. W związku z tym określi zasady ich bezpieczeństwa i będzie zapewniał ochronę przed nieuprawnionym dostępem do rejestru, integralność danych oraz dostępność systemu teleinformatycznego, w którym rejestr zastrzeżeń będzie prowadzony. Ponadto resort cyfryzacji ma m.in. zapewnić rozliczalność działań dokonywanych na danych w rejestrze oraz ich poprawność, a także przeciwdziałać uszkodzeniom systemu teleinformatycznego, w którym rejestr będzie prowadzony.

W uzasadnieniu projektu rozporządzenia czytamy, że osoby, których dane będą przetwarzane, uzyskają możliwość wglądu do nich i pobranie zaświadczenia za pomocą e-usługi. Tą drogą będzie również można się dowiedzieć, kto i kiedy weryfikował zastrzeżenie naszego numeru PESEL. Zaświadczenie o przetwarzanych danych będzie też można uzyskać w dowolnym urzędzie gminy.

Osoba zastrzegająca swój PESEL będzie mogła przekazać go także do rejestru danych kontaktowych (RDK) wraz z imieniem, nazwiskiem oraz numerem telefonu komórkowego lub adresem poczty elektronicznej. Autorzy rozporządzenia podkreślają, że nie będzie to obowiązkowe i ma jedynie umożliwić podmiotom publicznym kontakt w związku ze świadczonymi usługami.©℗