Głównym punktem obrad będą zmiany w kodeksie etyki zawodowej. Dotyczą one m.in. kwestii ochrony tajemnicy zawodowej, współpracy z firmami odszkodowawczymi czy traktowania aplikantów

Zgodnie z ustawą o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1166) krajowy zjazd wybiera centralne organy samorządu, których kadencja trwa cztery lata. Dlatego też i same zjazdy organizuje się co cztery lata. Ostatni z nich miał miejsce w listopadzie 2020 r. Ze względu na sytuację epidemiczną odbył się w formie zdalnej. Wówczas podjęto jednak decyzję o zwołaniu nadzwyczajnego zjazdu krajowego. Datę jego rozpoczęcia wyznaczono na 6 lipca 2022 r., czyli równo 40 lat od przyjęcia ustawy o radcach prawnych. Zjazd to najważniejsze wydarzenie w ramach obchodów tego jubileuszu.
Tematy do przedyskutowania i przegłosowania? Zmiany w kodeksie etyki, regulaminie wykonywania zawodu i ordynacji wyborczej. – Przygotowaliśmy bardzo konkretne propozycje, które wynikają z kilkunastu miesięcy prac ekspertów i są też efektem zbierania głosów radców prawnych z całej Polski – informuje Włodzimierz Chróścik, prezes Krajowej Rady Radców Prawnych.
W sprawie kodeksu etyki odbyły się szerokie konsultacje, a uwagi zainteresowani mogli zgłaszać jeszcze do wczoraj. Zaproponowano bardzo wiele zmian, niektóre z nich są czysto redakcyjne lub służą ujednoliceniu stosowanej w kodeksie terminologii, inne jednak mają charakter merytoryczny. Część służy doprecyzowaniu pewnych pojęć, jak np. zgoda klienta czy konflikt interesów.
– Niezbędna jest ogólna koncepcja zgody, która miałaby zastosowanie w różnych sytuacjach podczas świadczenia pomocy prawnej – tłumaczy Włodzimierz Chróścik, podkreślając, że jednym z założeń jest zmniejszenie formalizmu w relacji pełnomocnik – klient.
Uproszczone zatem mają być zasady uzyskiwania zgody – ma zniknąć obowiązek przedstawiania wyczerpujących informacji klientowi na piśmie, a sama zgoda będzie mogła mieć formę dokumentową.

Granice władzy dyscyplinarnej

Z kolei art. 11 znowelizowanego kodeksu etyki ma głosić, że „ocena działalności publicznej lub życia prywatnego radcy prawnego z uwagi na godność zawodu odbywa się w granicach sprawowania pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu”.
– Dyscyplinarna ingerencja samorządu w życie publiczne lub prywatne radcy prawnego jest ograniczona art. 17 ust. 1 Konstytucji RP. Granice władzy dyscyplinarnej wyznacza cel, dla którego samorząd został powołany, tj. sprawowanie pieczy nad należytym wykonaniem zawodu. Zatem ingerencja taka powinna się dokonywać tylko w sprawach związanych z wykonywaniem zawodu. Kodeks nie może bowiem ograniczać konstytucyjnie gwarantowanych wolności lub praw radcy prawnego w życiu pozazawodowym, gdyż ograniczenia mogą być wprowadzone drogą ustawy przy spełnieniu określonych warunków – mówi prezes Chróścik.

Ochrona tajemnicy

Zaproponowano też przepisy, które mają dodatkowo wzmocnić ochronę tajemnicy zawodowej. W art. 19 kodeksu etyki ma być uzupełniony o ust. 2. Zgodnie z nim radca zwolniony z obowiązku dochowania tajemnicy zawodowej będzie musiał niezwłocznie zawiadomić o tym radę okręgowej izby radców prawnych i podjąć wszelkie przewidziane prawem środki zmierzające do wyłączenia jawności postępowania lub poszczególnych czynności dotyczących kwestii objętych tajemnicą.
– Obecnie samorząd ma informacje tylko o przeszukaniach dotyczących radców prawnych, nie jest natomiast zawiadamiany o sądowych zwolnieniach z tajemnicy – tłumaczy Włodzimierz Chróścik. Jak podkreśla, nowa regulacja umożliwi samorządowi poznanie skali zjawiska oraz udzielanie pomocy w takich postępowaniach.

Grunt to dobre obyczaje

Na szczególną uwagę zasługuje propozycja nowego art. 25a. Zabroni on radcom prawnym w tajemnicy przed klientem pomagać osobom trzecim w świadczeniu pomocy prawnej w celu zarobkowym. Zakaże też pomagać lub uczestniczyć w prowadzeniu działalności prawniczej przez podmioty nieuprawnione.
– Dotyczy to współpracy radców prawnych z podmiotami prowadzącymi działalność na rynku usług prawniczych, w tym firmami finansującymi spory czy windykacyjnymi, które oferują lub wykonują w sposób nieuprawniony regulowane usługi prawnicze i wchodzą w relację pomiędzy radcą prawnym a klientem z naruszaniem niezależności, tajemnicy zawodowej oraz tworząc ryzyko powstania konfliktu interesów – wskazuje mec. Chróścik. – Nie wyłącza to takiej współpracy w sposób zgodny z prawem, dobrymi obyczajami i postanowieniami kodeksu – dodaje.
Warto też zwrócić uwagę na propozycje dotyczące informowania o wykonywaniu zawodu, które zmierzają w kierunku zharmonizowania pojęcia informowania z pojęciem informacji handlowej zaczerpniętym z unijnej dyrektywy usługowej.
Kolejną istotną zmianą ma być uzupełnienie regulacji etycznych o przepis, który nakazuje radcom zachowywać się wobec aplikantów „rzetelnie i uczciwie, zgodnie z prawem, zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami”. – Aplikanci radcowscy mają generalnie dobrą pozycję zawodową, a samorząd na szczeblu krajowym i okręgowym od lat podejmuje rozmaite działania, by tę pozycję umocnić i jeszcze poprawić. Oczywiście zdarzają się sytuacje, w których aplikant radcowski – jak każdy pracownik – spotyka się z niewłaściwym traktowaniem, ale ilekroć takie informacje docierają do pionu dyscyplinarnego samorządu, tyle razy sprawa jest weryfikowana zgodnie z odpowiednimi procedurami. Z doświadczenia i obserwacji mogę jednak powiedzieć, że takie sytuacje mają charakter incydentalny, choć oczywiście nie powinny zdarzać się nigdy. Do tego dążymy – pointuje prezes Krajowej Rady Radców Prawnych.