Subskrybuj nas na Youtube
Spółki nieprzerejestrowane do KRS przed 1 stycznia 2016 r. są z mocy prawa wykreślane i takie rozwiązanie jest prawidłowe, zgodne z konstytucją i zapewnia bezpieczeństwo obrotu. Wniosek o przerejestrowanie takiej spółki złożony po tym terminie zostanie odrzucony.
Sprawa dotyczyła wpisu do KRS, a właściwie przerejestrowania założonej jeszcze w latach 90. XX w. spółki z o.o., której właścicielami i jedynymi udziałowcami było małżeństwo z Niemiec. Sami, będąc artystami, przenieśli się ponad 20 lat temu do miasta L. na Dolnym Śląsku, gdzie nabyli dom i zorganizowali tam prywatną galerię sztuki oraz miejsce spotkań.
Jednak gdy w 2001 r. weszły w życie przepisy ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 1997 r. nr 121, poz. 770), nie przepisali swojej spółki z dawnego rejestru handlowego (firmę zakładali jeszcze pod rządami przedwojennego kodeksu handlowego) do KRS. Nie zrobili tego nawet w 2015 r., kiedy to upłynął ostateczny termin przeniesienia spółek i innych podmiotów, wpisanych do rejestru handlowego i innych rejestrów przed wprowadzeniem KRS.
Kiedy w połowie 2016 r. złożyli wreszcie stosowny wniosek, było już za późno. Zgodnie bowiem z obowiązującymi już wówczas art. 9 ust. 2a i 2b przepisów wprowadzających ustawę o KRS, ich spółka z mocy prawa 1 stycznia 2016 r. została skreślona z rejestru i formalnie przestała istnieć. W dodatku jej mienie zostało przejęte przez Skarb Państwa.
Udziałowcy próbowali jednak, mimo to, przerejestrować spółkę. Ale już sąd w I instancji odrzucił wniosek jako złożony po terminie. Podobny los – oddalenie – spotkał także zażalenie i skargę kasacyjną udziałowców.
SN, uzasadniając orzeczenie kończące sprawę, wskazał, że o ile kwestie majątkowe mogą być jeszcze otwarte i rozpoznawane (dał taką możliwość TK w wyroku z 11 grudnia 2019 r., sygn. akt P 13/18, uznając art. 9 ust. 2b przepisów wprowadzających za częściowo niezgodny z konstytucją), to kwestia bytu prawnego spółki jako takiej jest już rozstrzygnięta – spółka formalnie nie istnieje i istnieć nie może. Unijna dyrektywa nr 2009/101 z września 2009 r. w sprawie koordynacji gwarancji, jakie są wymagane w państwach członkowskich od spółek, przywoływana przez wnioskodawców jako podstawa do kwestionowania prawidłowości rozwiązań zawartych w przepisach wprowadzających ustawę o KRS odnośnie do wykreślania spółek z rejestru, nie zakazuje wprowadzania takich rozwiązań, jak wykreślenie podmiotu z mocy prawa po upływie terminu. TK wypowiedział się w kwestii praw majątkowych wspólników, słusznie – zdaniem SN – kwestionując konstytucyjność poprzednich rozwiązań, powodujących utratę przez nich praw do majątku spółki. Ale zarazem w pozostałym zakresie umorzył postępowanie, co oznacza, że wykreślanie spółek jako takie nie jest sprzeczne z konstytucją.
– Trzeba pamiętać o ważnych dla obrotu, także międzynarodowego, funkcjach KRS – rejestracyjnej, legalizacyjnej i informacyjnej. Przepisy nakazujące pod rygorem wykreślenia z rejestru wpisanie dotychczas zarejestrowanych podmiotów do KRS w określonym terminie mają bowiem zapobiec trwaniu w systemie podmiotów „martwych”, niefunkcjonujących faktycznie, co byłoby zagrożeniem dla obrotu prawnego. Takie rozwiązanie przyjął ustawodawca i jest ono, w świetle orzeczenia TK, prawidłowe – powiedziała sędzia Agnieszka Piotrowska.
orzecznictwo
Postanowienie SN z 4 września 2020 r., sygn. akt II CSK 777/18.
