W jakiej sytuacji i na jakich zasadach może dojść do wywłaszczenia nieruchomości

1 Wywłaszczenie legalnie może zostać przeprowadzone tylko w sytuacji, w której realizowany jest jeden z celów publicznych.

Takimi celami mogą być:
budowa dróg;
budowa szkół publicznych i państwowych szkół wyższych;
przeznaczenie pod zalanie sztucznego zbiornika wodnego;
budowa i utrzymywanie pomieszczeń dla urzędów organów władzy, administracji, sądów i prokuratur;
budowa obiektów ochrony zdrowia, przedszkoli, domów opieki społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych i obiektów sportowych;
ustanawianie i ochrona miejsc pamięci narodowej;
ochrona zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt lub siedlisk przyrody.

2 Czym różni się wywłaszczenie stałe od czasowego?.

O wywłaszczeniu stałym mówimy, kiedy chodzi o pozbawienie lub ograniczenie praw rzeczowych wywłaszczonego, przysługujących do nieruchomości, na podstawie decyzji administracyjnej – aktu władztwa publicznego o charakterze przymusu publicznego, gdzie brak zgody wywłaszczonego jest bez znaczenia.

Wywłaszczenie czasowe to zezwolenie na zajęcie nieruchomości, polegające na czasowym ograniczeniu wykonywania prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, na której istnieje potrzeba wybudowania urządzeń infrastruktury technicznej o charakterze publicznym.

3 Zezwolenia na niezwłoczne zajęcie (a więc pod rygorem natychmiastowej wykonalności) nieruchomości udziela starosta, na wniosek podmiotu, który będzie realizował cel publiczny. Starosta zezwolenia udziela z urzędu, lub na wniosek organu wykonawczego samorzadu, lub innej jednostki organizacyjnej. Zanim zostanie udzielone zezwolenie, prowadzone powinny być rokowania z właścicielem, o uzyskanie zgody na wykonanie prac. Na jednostce występującej o zezwolenie ciąży obowiązek przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego. Właściciel ma obowiązek udostępnić nieruchomośc w celu wykonania czynności związanych z konserwacja oraz usuwaniem awarii urządzeń.

4 Zgodnie z art. 128 ustawy o gospodarce nieruchomościami wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw. Wysokość odszkodowania ustala sięwedług wysokości powstałej szkody. Ustala ją starodsta, a kwota szacowana jest na podstawie wyceny dokonanej przez rzeczoznawcę, który pod uwagę bierze: rodzaj nieruchomości, jej stan, jej położenie, sposób użytkowania, przeznaczenie nieruchomości, stopień wyposażenia i aktualne ceny na rynku nieruchomości.