Co do zasady rozbiórkę można rozpocząć dopiero po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę, co wynika z art. 30b prawa budowlanego (dalej: p.b.). Decyzję wydaje organ administracji architektoniczno-budowlanej, do którego składa się wniosek zgodny z rozporządzeniem ministra rozwoju, pracy i technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o pozwolenie na rozbiórkę.
Ustawodawca przewidział także przypadki, gdy pozwolenie na rozbiórkę nie jest wymagane. W art. 31 p.b. stwierdzono m.in., że „nie wymaga decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę, ale wymaga zgłoszenia rozbiórka budynków i budowli o wysokości poniżej 8 m, jeżeli ich odległość od granicy działki jest nie mniejsza niż połowa wysokości”. Ponadto nie wymaga decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę oraz zgłoszenia rozbiórka:
1) obiektów i urządzeń budowlanych, na budowę których nie jest wymagane pozwolenie na budowę,
2) budynków i budowli zlokalizowanych na terenach zamkniętych ustalonych decyzją ministra obrony narodowej.
Roboty budowlane wymagają pozwolenia
Umowa dzierżawy może być przesądzającym dowodem w sprawie o pozwolenie na budowę
Umowa dzierżawy może być przesądzającym dowodem w sprawie o pozwolenie na budowę

Zobacz również
WAŻNERoboty zabezpieczające i rozbiórkowe można rozpocząć przed uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę lub przed dokonaniem zgłoszenia, jeżeli mają one na celu usunięcie bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia.
Również w orzecznictwie sądowym akcentuje się, że rozbiórka obiektu jest możliwa jedynie poprzez przeprowadzenie odpowiednich robót budowlanych, które – w myśl art. 28 ust. 1 p.b. ‒ wymagają uzyskania pozwolenia na budowę. Powyższy przepis odsyła też do art. 31 p.b., który określa wyłączenia od tego obowiązku. Mają one charakter wyczerpujący i nie mogą podlegać wykładni rozszerzającej (por. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 7 lutego 2019 r., sygn. akt IV SA/Po 771/18).
Co istotne, za niedotrzymanie powinności administracyjnych przewiduje się odpowiedzialność karną. Jak bowiem postanowiono w art. 93 pkt 3 p.b.: „Kto dokonuje rozbiórki obiektu budowlanego lub jego części, naruszając przepisy art. 30b ust. 1 lub art. 31 ust. 1, podlega karze grzywny”. Natomiast wysokość grzywny określono w art. 24 par. 1 kodeksu wykroczeń. Wymierza się ją w wysokości od 20 do 5000 zł.
Wyjątek od niedawna
Jest jednak dobra dla czytelnika wiadomość. Ustawodawca od niedawna wyjątkowo przewidział dopuszczalność rozpoczęcia rozbiórki przed uzyskaniem decyzji czy przed zgłoszeniem. W art. 31a ustawy (przepis obowiązuje od 4 lutego 2021 r.) postanowiono, że:
„1. Roboty zabezpieczające i rozbiórkowe można rozpocząć przed uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę lub przed dokonaniem zgłoszenia, o którym mowa w art. 31 ust. 1, jeżeli mają one na celu usunięcie bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia.
2. Rozpoczęcie robót, o których mowa w ust. 1, nie zwalnia od obowiązku bezzwłocznego uzyskania decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę lub dokonania zgłoszenia”.
Zatem w nowej regulacji prawnej ustawodawca dał możliwość rozpoczęcia m.in. robót rozbiórkowych jeszcze przed akceptacją ze strony starosty.
W opisanym przypadku, skoro budynek zagraża ludziom i mieniu, istnieją podstawy do wdrożenia robót rozbiórkowych, a zatem można rozważyć zastosowanie nowego mechanizmu. Warto jednak udokumentować konieczność pilnego rozpoczęcia prac, np. w formie fotograficznej.
Podkreślenia jednakże wymaga, że możliwość szybkiego rozpoczęcia prac nie wyłącza obowiązku niezwłocznego złożenia wniosku do starosty o wydanie decyzji w przedmiocie pozwolenia na rozbiórkę. Należy zatem jednocześnie z rozpoczęciem prac złożyć odpowiedni wniosek do starosty (na nowym formularzu). Zostanie wszczęte formalne postępowanie administracyjne, które zostanie zwieńczone wydaniem decyzji. W tym przypadku nie ma ryzyka poniesienia odpowiedzialności w trybie karnym-wykroczeniowym.
Podstawa prawna
•art. 28 ust. 1, art. 30b, art. 31, art. 31a, art. 93 pkt 3 ustawy z 7 lipca 1994 r. ‒ Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1333; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 784)
•rozporządzenie ministra rozwoju, pracy i technologii z 23 lutego 2021 r. w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o pozwolenie na rozbiórkę (Dz.U. z 2021 r. poz. 346)
•art. 24 par. 1 ustawy z 20 maja 1971 r. ‒ Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 281; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 720)