Kto jest zobowiązany do odśnieżania chodnika biegnącego obok prywatnego budynku?
Zobowiązanymi do utrzymania nieruchomości w porządku i czystości są jej właściciele – w tym współwłaściciele i użytkownicy wieczyści. A w przypadku wspólnoty mieszkaniowej – odpowiedzialny jest jej zarząd. Właściciel ma obowiązek uprzątnąć błoto, śnieg, lód i inne zanieczyszczenia z chodników położonych wzdłuż nieruchomości – nawet gdy do niego nie należą.
Czy właściciel musi odśnieżać także ulicę i zatoki, gdzie parkują samochody?
Z obowiązku odśnieżania przez właściciela wyłączone są chodniki, na których dopuszcza się płatne parkowanie pojazdów, a także chodniki, na których znajduje się przystanek komunikacyjny. Odśnieżanie dróg oraz chodników pełniących funkcje parkingów należy do gminy lub zarządcy drogi, zależnie od tego, który z organów pobiera opłaty z tytułu parkowania. Odśnieżanie chodników przy przystankach leży w gestii zakładu komunikacyjnego. Ponadto zarząd drogi publicznej ma obowiązek usuwania z drogi błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości przyległych do drogi. Zatem właściciel posesji nie ma obowiązku odśnieżania drogi publicznej.
Z jaką odpowiedzialnością musi się liczyć właściciel nieruchomości, gdy zaniecha takich obowiązków?
Nadzór nad wykonaniem obowiązku odśnieżania sprawuje wójt (burmistrz, prezydent miasta) i w razie stwierdzenia uchybień może wydać decyzję nakazującą wykonanie obowiązku. Decyzja może być następnie realizowana w trybie egzekucji administracyjnej, a zwłaszcza poprzez wykonanie zastępcze na koszt zobowiązanego właściciela nieruchomości. Możliwe jest także zastosowanie grzywny w celu przymuszenia. Jednak z uwagi na częstotliwość opadów i zmienność warunków atmosferycznych trudno wyobrazić sobie w praktyce realizację tego obowiązku w trybie egzekucji administracyjnej.



Dodatkowo niewykonanie obowiązku odśnieżania stanowi wykroczenie zagrożone grzywną w wysokości od 20 zł do 5 tys. zł. Uprawnionymi do wymierzenia grzywny (także w postaci mandatu karnego) zgodnie z właściwymi przepisami są funkcjonariusze Policji oraz Straży Gminnej (Straży Miejskiej), przy czym mandat karny wystawiony przez te organy nie może przekraczać kwoty 500 zł. Ukarany może odmówić przyjęcia mandatu, co wiąże się z przekazaniem sprawy do rozstrzygnięcia przez sąd.
Niezależnie od odpowiedzialności za wykroczenie właściciel, który zaniechał odśnieżania, powinien liczyć się z możliwością poniesienia odpowiedzialności cywilnej na zasadzie winy, w razie zaistnienia wypadku na chodniku, który zobowiązany był odśnieżyć. Może zatem się zdarzyć, że właściciel nieruchomości przylegającej do chodnika będzie zobowiązany wypłacić odszkodowanie, zadośćuczynienie za krzywdę bądź nawet rentę. Podobną odpowiedzialność w razie wypadku ponosić będzie gmina lub zarząd drogi, na chodnikach i drogach objętych ich obowiązkiem.
Kto ponosi odpowiedzialność, gdy wypadek z powodu oblodzenia nawierzchni zdarzy się na parkingu supermarketu lub na schodach budynku użyteczności publicznej (np. przychodni, kina)?
Odpowiedzialność w tym przypadku będzie leżała po stronie właściciela nieruchomości. Jednak gdy właściciel powierzył odśnieżanie (lub generalnie zarząd nieruchomością) osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności, zgodnie z art. 429 kodeksu cywilnego odpowiedzialny zamiast właściciela będzie podmiot, który podjął się utrzymania obiektu w stanie niezagrażającym bezpieczeństwu zdrowia i życia ludzi. Warto zauważyć, że w przypadku obiektów wielkopowierzchniowych właściciel korzysta zwykle z usług profesjonalisty w zakresie zarządu, co pozwala mu przenieść odpowiedzialność za ewentualne wypadki właśnie na ten podmiot.
Jakie sankcje grożą właścicielom i zarządcom budynków, którzy „zapomną” o odśnieżaniu dachów? Kto jest uprawniony do kontroli i nakładania kar? Czy obowiązek ten dotyczy wszystkich budynków?
Obowiązki w zakresie odśnieżania dachów budynków wynikają z przepisów w prawa budowlanego. Zgodnie z art. 61 tej ustawy właściciel lub zarządca obiektu mają obowiązek zapewnić bezpieczne użytkowanie obiektu w razie wystąpienia czynników atmosferycznych, w wyniku których następuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezpośrednie zagrożenie takim uszkodzeniem, mogące spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska. Konieczność utrzymania należytego stanu technicznego dotyczy wszystkich budynków niezależnie od ich powierzchni czy sposobu wykorzystania.
Właściciel lub zarządca jest też obowiązany do kontrolowania stanu obiektu każdorazowo w przypadku wystąpienia wskazanych powyżej okoliczności. Kontrole przeprowadzane są po wystąpieniu intensywnych opadów atmosferycznych, są niezależne od obowiązku okresowego kontrolowania elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu.
Obowiązek kontroli okresowych ma różny zakres w zależności od wielkości obiektu. W przypadku obiektów o powierzchni zabudowy przekraczającej 2000 mkw. lub powierzchni dachu przekraczającej 1000 mkw. kontrolę przeprowadza się co najmniej dwa razy w roku, a kontrolujący jest obowiązany pisemnie zawiadomić o jej przeprowadzeniu właściwy organ administracji. Budynki niespełniające powyższych parametrów objęte są obowiązkiem przeprowadzenia kontroli raz do roku. Kontroli okresowej nie trzeba przeprowadzać w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych, obiektach budownictwa zagrodowego i obiektach niewymagających uzyskania pozwolenia na budowę.



Uprawnionymi do kontrolowania wykonania powyższych obowiązków przez właścicieli i zarządców są organy nadzoru budowlanego. Inspektor nadzoru może w przypadku stwierdzenia naruszeń ukarać osobę odpowiedzialną za kontrolowanie stanu budynku mandatem karnym w wysokości do 500 zł, a nawet nakazać w drodze decyzji zamknięcie obiektu. Ponadto w razie stwierdzenia nieodpowiedniego stanu technicznego obiektu budowlanego lub jego części, mogącego spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, organ może nakazać przeprowadzenie kontroli oraz zażądać przedstawienia ekspertyzy stanu technicznego obiektu lub jego części.
Nieutrzymywanie budynku w należytym stanie technicznym przez właściciela lub zarządcę jest zagrożone odpowiedzialnością karną w postaci grzywny nie mniejszej niż 100 stawek dziennych (stawka dzienna może wynosić od 10 do 2000 zł), kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Podstawa prawna
Ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 236, poz. 2008 ze zm.).
Ustawa z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 109, poz. 756 ze zm.).
Ustawa z 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 133, poz. 848 ze zm.).
Ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r. nr 88, poz. 553 ze zm.).
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.)
Ustawa z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 156, poz. 118 ze zm.).