Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Ministra Sprawiedliwości o zajęcie stanowiska w sprawie realizacji wyroków nakazujących opróżnienie mieszkania bez zapewnienia lokalu socjalnego. To już drugie wystąpienie RPO Ireny Lipowicz dotyczące wykonania orzeczeń o eksmisję bez uprawnienia do lokalu socjalnego dla dłużnika. W poprzednim z 10 lutego 2014 r. Rzecznik zwracał uwagę na ten problem Ministrowi Infrastruktury i Rozwoju, który zasugerował przedstawienie go resortowi sprawiedliwości.

Rzecznik Praw Obywatelskich wskazuje, że nadal wpływają do niego skargi dotyczące niedostatecznej ochrony przed eksmisją na bruk. Podkreśla przy tym, że wiele eksmisji jest realizowanych do noclegowni i schronisk dla bezdomnych. Równocześnie gmina jest powiadamiana o potrzebie zapewnienia dłużnikowi tymczasowego pomieszczenia. Rzecznik wskazuje, że osoby kierowane do schronisk i noclegowni często rezygnują z pobytu w tych placówkach i stają się bezdomnymi.

Przepisy, które miały zapobiegać eksmisjom na bruk zostały uchwalone ustawą z 31 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 224, poz. 1342). Wątpliwości RPO budzi jednak art.1046 § 4 zdanie trzecie i czwarte Kodeksu postępowania cywilnego, który zezwala na usunięcie dłużnika do noclegowni, schroniska lub innej placówki zapewniającej miejsca noclegowe. Komornik nakazuje przymusowe opuszczenie lokalu po bezskutecznym upływie 6 miesięcy od chwili zawiadomienia gminy o potrzebie znalezienia lokalu socjalnego dla osoby eksmitowanej.

Grodzka: Żądamy powstrzymania fali eksmisji na bruk

Zobacz również

Rzecznik wskazuje, że osoba wyeksmitowana do schroniska bądź noclegowni nie ma możliwości wyegzekwowania od gminy spełnienia jej obowiązku. Przepisy nie wskazują też w jakim terminie gmina miałaby go realizować. Ponadto, jak wskazuje RPO, dłużnicy są kierowani do noclegowni i schronisk bez uwzględnienia ich stanu zdrowia czy też faktu sprawowania opieki nad małoletnimi dziećmi. Z analizy spraw badanych przez Rzecznika wynika, że problem eksmitowania do takich miejsc dotyczy m.in. osób niepełnosprawnych (w tym na wózkach inwalidzkich), chorych psychicznie i kobiet w ciąży.

Rzecznik Praw Obywatelskich zapytuje więc Ministra Sprawiedliwości czy resort ten prowadzi monitoring realizacji wyroków nakazujących opróżnienie mieszkania bez prawa do lokalu socjalnego, a także w jaki sposób nowe przepisy wpłynęły na szybkość i skuteczność postępowań egzekucyjnych. RPO interesuje również jaki ich odsetek kończy się usunięciem dłużnika do noclegowni lub schroniska z powodu niewskazania przez gminę w terminie 6 miesięcy tymczasowego pomieszczenia.