Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Sprawa dotyczyła gminy, która prowadzi działalność gospodarczą i jest podatnikiem VAT. Jednostka świadczy usługi dzierżawy gruntów i wynajmu lokali komunalnych, a także sprzedaje mienie komunalne będące środkami trwałymi – m.in. budynki, pojedyncze lokale mieszkalne, a także grunty, których nabywcy stają się użytkownikami wieczystymi. Sprzedawane mienie wykorzystuje do wykonywania działalności gospodarczej.
Spór dotyczył tego, czy gmina przy obliczaniu współczynnika struktury sprzedaży – służy on do ustalenia, w jakiej części podatnik może odliczyć VAT – powinna uwzględniać obrót ze zbycia mienia komunalnego. Przy czym część nieruchomości jednostka nabywała z mocy prawa, np. w spadku, gdy nie ma innych spadkobierców. Gmina stała na stanowisku, że z art. 90 ust. 5 ustawy o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.) wynika, iż takiego obrotu nie należy wliczać do współczynnika. Przepis ten bowiem stanowi, że obliczając tę wielkość, nie powinno brać się pod uwagę obrotu z tytułu sprzedaży towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji. Jednostka twierdziła także, że podobny mechanizm ustalenia współczynnika ma zastosowanie do gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, o ile są one zaliczane do środków trwałych używanych przez podatnika na potrzeby własnej działalności.
Minister finansów nie zgodził się z gminą. Wskazał, że art. 90 ust. 5 ustawy o VAT jest implementacją art. 174 ust. 2 lit. a) dyrektywy 112 (Dz.Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem przy obliczaniu proporcji podlegającej odliczeniu (współczynnika – przyp.red.) nie uwzględnia się wysokości obrotu uzyskanego z dostaw dóbr inwestycyjnych używanych przez podatnika do potrzeb jego przedsiębiorstwa. Do tego typu dóbr nie zalicza się środków trwałych, których sprzedaż ma dla danego podatnika charakter zwykłej działalności gospodarczej. Minister stwierdził więc, że gmina musi włączyć sprzedaż spornego mienia do współczynnika VAT.
Ze stanowiskiem organu podatkowego zgodził się zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie, jak i Naczelny Sąd Administracyjny. Przy czym sędzia NSA Adam Bącal, uzasadniając wyrok, podkreślił, że z językowej wykładni art. 90 ust. 5 ustawy o VAT, a także wykładni art. 174 ust. 2 lit. a) dyrektywy 112 nie wynika wprost, że obrót towarem należy wyłączyć ze wskaźnika odliczenia, gdy zbywane mienie nie jest przedmiotem zwykłej działalności podatnika. Sędzia stwierdził jednak, że art. 90 ust. 5 ustawy o VAT stanowi implementację przepisów unijnych. A to oznacza, że dokonując wykładni tego przepisu, należy uwzględnić intencję prawodawcy unijnego.
Zdaniem NSA intencję tę przedstawił Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku w sprawie C-98/07. Wynika z niego, że zamiarem prawodawcy unijnego było wyłączenie z obliczenia proporcji obrotu związanego ze sprzedażą towaru, jeśli jego zbycie ma charakter nietypowy w stosunku do bieżącej działalności podatnika. NSA uznał więc, że wyłączenie ze współczynnika, o którym mowa w art. 90 ust. 5 ustawy o VAT, dotyczy takiej dostawy, która nie stanowi zwykłej działalności podatnika. Tymczasem sprzedaż mienia komunalnego stanowi jeden z zasadniczych przedmiotów działalności gminy. Dotyczy to również przypadku, gdy jednostka samorządowa nabywa nieruchomości z mocy prawa, np. w drodze spadku. Zgodnie bowiem z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE (sprawa C-72/13) sposób nabycia nieruchomości nie ma żadnego znaczenia dla VAT.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 23 lipca 2015 r., sygn. akt I FSK 884/14.
