Odpowiedzialność za długi spółdzielni mieszkaniowej uregulowana została w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych.
Należy jednak zaznaczyć, że w tym przypadku zastosowanie będą miały również ogólne przepisy Prawa spółdzielczego. Zgodnie bowiem z art. 19 § 3. Prawa spółdzielczego członek spółdzielni nie odpowiada wobec wierzycieli spółdzielni za jej zobowiązania. Z niniejszego zapisu wynika, że nie może odpowiadać za jej długi, ani ich spłacać.
Członek spółdzielni odpowiada za pokrycie strat spółdzielni jedynie do wysokości wniesionego wkładu. Jeżeli został on wniesiony w całości i na członku nie zalegają żadne inne zobowiązania, nie będzie ponosił on żadnych dodatkowych opłat z tego tytułu.
Członkowie spółdzielni mieszkaniowej obowiązani są jedynie do ponoszenia opłat wynikających z ustawy oraz innych tytułów zgodnie z postanowieniami statutu. Straty dokonane przez spółdzielnie, zgodnie z art. 90 prawa spółdzielczego z 1982 r., mającego zastosowanie także do spółdzielni mieszkaniowych, pokrywa się z funduszu zasobowego w spółdzielni, a gdy nie jest on wystarczający - z funduszu udziałowego.
Przekształcenie
Dodatkową ochronę naszego majątku wprowadza art. 17(18) ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Zgodnie z nim, jeżeli w toku likwidacji, postępowania upadłościowego albo postępowania egzekucyjnego z nieruchomości spółdzielni, nabywcą budynku albo udziału w budynku nie będzie spółdzielnia mieszkaniowa, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przekształca się w prawo odrębnej własności do lokalu lub własność domu jednorodzinnego. Natomiast w wypadku nabycia budynku lub udziału w budynku przez inną spółdzielnię mieszkaniową byłemu członkowi przysługuje roszczenie o przyjęcie do tej spółdzielni.
Walne zgromadzenie może jednak, pomimo niewypłacalności spółdzielni, podjąć uchwałę o dalszym istnieniu spółdzielni, jeżeli wskaże środki umożliwiające wyjście jej ze stanu niewypłacalności.
Co może spotkać członków zadłużonej spółdzielni?
Jak już zostało to wyjaśnione, zadłużenie spółdzielni nie doprowadzi do odebrania nam prawa do lokalu. Mogą nas spotkać niestety inne nieprzyjemności. W momencie, gdy konto zadłużonej spółdzielni zajął komornik, przekazywane przez nas opłaty mogą nie trafić do wierzycieli spółdzielni. Sytuacja ta doprowadzić może do odcięcia dostaw mediów do naszych lokali.
Kto odpowiada?
Za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu spółdzielni, odpowiedzialność bez ograniczeń ponosi członek zarządu, rady nadzorczej oraz likwidator, chyba że nie ponoszą winy. Za swoje działania mogą również ponieść odpowiedzialność karną.
Ustawa wymienia katalog działań, za które mogą zostać ukarani:
• działanie na szkodę spółdzielni,
• brak zgłoszenia wniosku o upadłość spółdzielni pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółdzielni,
• niepoddanie spółdzielni lustracji,
• nieudzielenie lub udzielenie niezgodnych ze stanem faktycznym wyjaśnień lustratorowi,
• niedopuszczenie lustratora do pełnienia obowiązków lub nieprzedłożenie mu stosownych dokumentów,
• nieudostępnienie członkom spółdzielni protokołu lustracji,
• niezwołanie walnego zgromadzenia, zebrania przedstawicieli albo zebrań grup członkowskich poprzedzających zebranie przedstawicieli,
• nieprzygotowanie w terminie dokumentów dotyczących dokonania podziału w spółdzielni,
• ogłaszanie albo przedstawianie organom spółdzielni, władzom państwowym, członkom spółdzielni lub lustratorowi nieprawdziwych danych.