Subskrybuj nas na Youtube
1 stycznia 2019 r. prawo użytkowania wieczystego gruntów, na których stoją domy mieszkalne, zamieniło się w prawo własności. Choć przekształcenie nastąpiło z mocy prawa, to do jego potwierdzenia potrzebne jest specjalne zaświadczenie.
Na wystawienie dokumentów gminy mają rok, a większość właścicieli (jest ich ok. 2,5 mln) jeszcze ich nie otrzymała. Pojawiają się obawy, że opóźnienie zaszkodzi obrotowi nieruchomościami, a nawet całkowicie go sparaliżuje.
Chcąc temu zapobiec, Krajowa Rada Notarialna już 11 stycznia poinformowała rejentów, że możliwa jest sprzedaż mieszkań bez zaświadczenia. Niezbędne jest ono tylko przy transakcjach dokonywanych na rynku pierwotnym (np. przy ustanawianiu odrębnej własności lokali w budynkach wzniesionych na gruntach będących wcześniej w użytkowaniu wieczystym deweloperów czy spółdzielni mieszkaniowych).
Nie jest to jednak stanowisko wiążące, a nawet jeśli notariusz sporządzi akt notarialny bez zaświadczenia, nie jest pewne, czy właściciel uzyska wpis swojego prawa do księgi wieczystej. Nie istnieje jeszcze jednolita linia orzecznicza w tej kwestii – każdy sąd inaczej interpretuje przepisy. Część czeka na oficjalne wytyczne Ministerstwa Sprawiedliwości. Tych jednak nie będzie. Resort nie widzi bowiem podstaw do działań, które mogłyby, chociaż pośrednio, wpłynąć na praktykę orzeczniczą sądów.
MS wskazuje też, że zaświadczenie z gminy potwierdza nie tylko przekształcenie prawa do gruntu, ale również informuje o obowiązku wnoszenia rocznej opłaty przekształceniowej, jej wysokości, a także o możliwości i zasadach uiszczenia opłaty jednorazowo. Stanowi też podstawę wpisu w dziale III księgi wieczystej roszczenia o opłatę przekształceniową w odniesieniu do każdego właściciela danej nieruchomości. Dlatego też w ocenie MS wykładnia KRN może być źródłem problemów z ustaleniem odpowiedzialności za ponoszenie opłaty przekształceniowej.
Argumentacja resortu zaniepokoiła rzecznika praw obywatelskich, który zwrócił się do prezesa Krajowej Rady Notarialnej o ustosunkowanie się do niej, a także z pytaniem o obecną praktykę sądów w tego rodzaju sprawach.