Najemcy byłych mieszkań zakładowych lub osoby bliskie, stale zamieszkałe z nimi w chwili ich śmierci, będą mieli pierwszeństwo w nabyciu lokalu. Tak wynika z projektu nowelizacji ustawy o uregulowaniu praw najemców do nabycia byłych mieszkań zakładowych, nad którym pracuje Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa.
Według projektu najemcy będą mieli nie tylko pierwszeństwo, ale też będą mogli liczyć na spory upust. Resort uzasadnia, że osoby zamieszkujące w byłych mieszkaniach zakładowych były zobowiązane do partycypowania w kosztach budowy budynków oraz miały nierzadko obowiązek wypracowania określonej liczby godzin przy ich powstawaniu.
Dlatego ustawa zagwarantuje przyznanie korzystającym z prawa pierwszeństwa bonifikaty od wartości rynkowej mieszkania. Jej wysokość uzależniona będzie od długości najmu lokalu oraz lat pracy osoby uprawnionej w zakładach państwowych. Łączna obniżka nie będzie mogła jednak przekraczać 95 proc. ceny sprzedaży mieszkania. Natomiast w przypadku gdy sprzedaż będzie dotyczyła emeryta, rencisty lub wdowy (wdowca) po najemcy, cena nabycia ustalona zostanie na poziomie 5 proc. jego wartości.
Zdaniem MIB zaproponowane rozwiązania pozwolą na ustabilizowanie trudnej sytuacji najemców byłych mieszkań zakładowych, którym nie zaproponowano pierwszeństwa w nabyciu lokali po procesach przekształceń państwowych osób prawnych. Resort twierdzi też, że ustawa przyczyni się do zapobiegania bezdomności seniorów o niskich dochodach i przyczyni się do ustabilizowania sytuacji mieszkaniowej osób, które obecnie dysponują jedynie prawem najmu lokalu mieszkalnego, czyli prawem o wiele słabszym niż prawo własności. Osoby te będą mogły tworzyć wspólnoty mieszkaniowe i zarządzać nabytym zasobem w sposób najbardziej dla nich korzystny.
Dla kogo nowe przepisy
Projektowana ustawa ma przyczynić się do rozwiązania problemów najemców mieszkań wchodzących w skład budynków mieszkalnych stanowiących przed 7 lutego 2001 r. własność przedsiębiorstw państwowych i spółek handlowych, w których Skarb Państwa był podmiotem dominującym, tj. byłych mieszkań zakładowych. Zostały one z mocy prawa z 5 grudnia 1990 r. przekazane (wraz z gruntem, na którym były posadowione) na własność państwowym osobom prawnym. Uwłaszczone podmioty mogły w latach 1991–2000 dowolnie rozporządzać przekazanym mieniem. Następnie z 7 lutego 2001 r. weszła w życie ustawa o zasadach zbywania mieszkań będących własnością przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. z 2016 r. poz. 52), która przyznała najemcom lokali zakładowych pierwszeństwo w ich nabyciu. Jednakże wobec pewnej grupy osób te rozwiązania nie znalazły zastosowania, gdyż przed ich wprowadzeniem, tj. w okresie od 5 grudnia 1990 r. do 6 lutego 2001 r. duża część zasobów mieszkań zakładowych została zbyta lub przekazana wraz z najemcami na rzecz osób trzecich (spółek lub osób prywatnych).
Etap legislacyjny
Projekt zgłoszony do wykazu prac Rady Ministrów