EKSPERT RADZI
Nie, spółka cywilna nie może skutecznie domagać się uzyskania pozwolenia na budowę. Co do zasady bowiem spółka cywilna nie jest stroną postępowania administracyjnego w rozumieniu art. 28 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.). Nie może więc inicjować postępowania administracyjnego i być adresatem decyzji administracyjnej.
W orzecznictwie sądowym utrwalony jest pogląd, że spółka prawa cywilnego nie ma osobowości prawnej ani zdolności prawnej, także w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (uchwała Sądu Najwyższego z 26 stycznia 1996 r., sygn. akt III CZP 111/95). Podobnie wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 22 listopada 2006 r. (sygn. akt VII SA/Wa 818/06).
W myśl art. 860 par. 1 kodeksu cywilnego przez zawartą umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, działając w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Odróżnić zatem należy wspólników spółki cywilnej (będących odrębnymi przedsiębiorcami) od spółki cywilnej, która jest stosunkiem zobowiązaniowym łączącym wspólników, oraz od przedsiębiorstwa prowadzonego przez wspólników w ramach realizacji wspólnego celu gospodarczego określonego w umowie spółki. A zatem spółka cywilna, będąc stosunkiem zobowiązaniowym (a nie podmiotem praw i obowiązków), nie może uzyskać pozwolenia na budowę. Decyzja taka zostałaby bowiem skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie w rozumieniu art. 156 par. 1 pkt 4 k.p.a.
Jak zatem rozwiązanie można zaproponować w omawianej sprawie? Z wnioskiem o zatwierdzenie projektu budowlanego i wydanie pozwolenia na budowę budynków mieszkalnych mogą wystąpić wspólnicy spółki cywilnej będący współwłaścicielami tej nieruchomości (tak orzekł w podobnej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 czerwca 2008 r., sygn. akt II OSK 602/07). Powyższego wniosku nie zmienia okoliczność, że przepisy różnych ustaw regulujących działalność gospodarczą, podatki, statystykę przewidują w odniesieniu do spółki cywilnej szczególne uregulowania. Jak podkreślono bowiem w uchwale NSA z 26 listopada 2001 r. (sygn. akt OPK 19/01), utrwalone jest stanowisko, że zdolność administracyjna jest pojmowana szeroko i nie pokrywa się z podmiotowością prawną w innych dziedzinach prawa. Wynika to z różnorodności prawnej spraw, które mogą być rozstrzygane w postępowaniu administracyjnym. Jeżeli prawo materialne daje określonemu podmiotowi podstawę do wykazania w danym postępowaniu jego interesu prawnego lub obowiązku, to przesądza o jego przymiocie jako strony tego postępowania. Takich szczególnych uregulowań uprawniających spółkę cywilną do uzyskania pozwolenia na budowę nie zawiera jednak prawo budowlane (dalej: p.b.).
Ponadto zgodnie z art. 32 ust. 4 pkt 2 p.b. pozwolenie na budowę może zostać wydane wyłącznie temu, kto w szczególności złożył oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Spółka cywilna nie dysponuje prawem do nieruchomości. Jej współwłaścicielami są bowiem osoby fizyczne będące wspólnikami. Aby pozwolenie na budowę – w sprawie przedstawionej przez czytelnika – mogło być wydane, takie oświadczenia muszą złożyć współwłaściciele tej nieruchomości, którzy są jednocześnie wspólnikami spółki cywilnej.
Podstawa prawna
Art. 28, art. 29, art. 156 par. 1 pkt 4 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.).
Art. 860 par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.).
Art. 32 ust. 4 pkt 2 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1409 ze zm.).