Przez dziewięć miesięcy 2022 r. pracownicy i funkcjonariusze Krajowej Administracji Skarbowej dokonali 44 407 nabyć sprawdzających, w trakcie których nałożyli na nieuczciwych sprzedawców 9679 mandatów karnych na łączną kwotę prawie 12,5 mln zł.

Natomiast w całym 2022 r. takich mandatów było 13 397 na łączną kwotę ponad 17,9 mln zł - wynika ze statystyk Ministerstwa Finansów.
Pokazują, że fiskus nie tylko coraz częściej dokonuje zakupów kontrolowanych (fachowo nazywanych nabyciami sprawdzającymi), lecz także przynosi to coraz większe efekty.
Dla porównania przez cztery pierwsze miesiące 2022 r. pracownicy i funkcjonariusze KAS dokonali 3156 nabyć sprawdzających i nałożyli 814 mandatów karnych na ok. 800 tys. zł. Różnicę widać gołym okiem.
Ale to nie wszystko. W pierwszej połowie 2022 r. pracownicy i funkcjonariusze KAS wydali na zakupy kontrolowane ponad 131 tys. zł. Natomiast do końca 2022 r. nałożyli na nieuczciwych sprzedawców mandaty na ponad 17,9 mln zł.
– W mojej ocenie oznacza to, że budżetowi opłaciło się wprowadzenie instytucji nabycia sprawdzającego. Liczby mówią same za siebie – komentuje Adrian Kęmpiński z Kancelarii Ostrowski i Wspólnicy.
Nabycia sprawdzające są przeprowadzane od 2022 r. na podstawie art. 28 ust. 1 pkt 7a i art. 33 ust. 1 pkt 1a ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 813).

Była prewencja

Wcześniej również dokonywano zakupów kontrolowanych, ale bez wyraźnej podstawy prawnej, w myśl prewencji i przeciwdziałania przestępstwom skarbowym oraz wykroczeniom skarbowym. Natomiast aby formalnie sprawdzić, czy sprzedawca prawidłowo ewidencjonuje sprzedaż w kasie rejestrującej, fiskus musiał wszczynać kontrolę podatkową lub celno-skarbową.

Legalne prowokacje

Obecnie pracownicy i funkcjonariusze KAS mają prawo dokonać legalnej prowokacji, w ramach której mogą przyjść incognito i kupić towar lub usługę, by sprawdzić, czy sprzedawca zaewidencjonuje transakcję w kasie oraz wyda paragon fiskalny.
Pracownik lub funkcjonariusz KAS otrzymuje w tym celu specjalną kartę płatniczą, której limit wynosi 2 tys. zł. Jeśli nie stwierdzi nieprawidłowości, sporządza tylko notatkę służbową. Jeśli je dostrzeże, spisuje protokół i nakłada na nierzetelnego sprzedawcę mandat.
Mandaty w ramach zakupów sprawdzających są nielegalne [WYWIAD]
Mandaty w ramach zakupów sprawdzających są nielegalne [WYWIAD]

Zobacz również
W 2022 r. KAS otrzymała na ten cel 8,5 mln zł w ramach funduszu nabycia sprawdzającego. Pieniądze te zostały podzielone między 16 izb administracji skarbowej, zgodnie z zarządzeniem ministra finansów z 31 grudnia 2021 r. (Dz.Urz. MF poz. 17).

Fiskus wie, gdzie kupować

Ze statystyk MF wynika, że w ciągu trzech pierwszych kwartałów 2022 r. w wyniku nabyć sprawdzających mandatem ukaranych zostało ok. 21 proc. sprzedawców za wykroczenia skarbowe wykryte wskutek legalnej prowokacji.
– Szara strefa niewątpliwie ma się dobrze w naszym kraju, ale nie uważam, aby działał w niej co piąty polski sprzedawca – mówi ekspert Kancelarii Ostrowski i Wspólnicy.
Zwraca uwagę na to, że nabycia sprawdzające są przeprowadzane na podstawie wyników wcześniejszej analizy ryzyka, której algorytmy nie są ujawniane przez resort finansów.
– Nie można wykluczyć, że nabycia sprawdzające są przeprowadzane u sprzedawców działających w najbardziej ryzykownych fiskalnie branżach gospodarki. To przynosi wymierne efekty i wyjaśnia przyczynę znakomitych statystyk – podsumowuje Adrian Kęmpiński.©℗
Nabycia sprawdzające w liczbach
Od 1 stycznia do 30 września 2022 r. Od 1 stycznia do 30 kwietnia 2022 r.
Liczba nabyć 44 407 3156
Liczba mandatów nałożonych na nieuczciwych sprzedawców 9679, a w całym 2022 r. – 13 397 814
Kwota mandatów nałożonych na nieuczciwych sprzedawców (w zł) 12 490 913, a w całym 2022 r. – 17 mln 901 tys. 221 798 441