Za udzielanie pożyczek i poręczeń dla najmniejszych firm odpowiadają pośrednicy finansowi. Instytucje chętne do pełnienia tej funkcji muszą przejść przez sito selekcji.
Pożyczki i poręczenia finansowane z funduszy europejskich to przede wszystkim wsparcie rozwoju najmniejszych firm. Jednak w systemie dystrybucji tych środków ważną rolę odgrywają instytucje, które pełnią funkcję pośredników finansowych. Najczęściej są nimi fundusze pożyczkowe oraz niektóre banki. Odpowiadają za obsługę przedsiębiorców, w tym przede wszystkim udzielanie im informacji i ocenę wniosków o wsparcie oraz obsługę zadłużenia. Udzielając pożyczek czy poręczeń, dysponują w dużej mierze środkami publicznymi. Stoi więc przed nimi wyjątkowo trudne zadanie. Z jednej strony muszą wypełniać cel wnikający z zaangażowania funduszy europejskich, którym jest wypełnienie luki na rynku usług finansowych. Oznacza to ułatwienie dostępu do finansowania dla firm, które mają ograniczone możliwości uzyskania kapitału w podmiotach komercyjnych, np. tradycyjnych bankach. Z drugiej strony nie mogą podejmować zbyt dużego ryzyka utraty środków przekazanych w formie pożyczki lub udzielonego poręczenia. Dlatego do ich zadań należy ocena kondycji i wiarygodności przedsiębiorstwa ubiegającego się o wsparcie oraz rentowności planowanych inwestycji. Co do zasady udzielają więc pożyczek podmiotom, które mają zdolność kredytową, jednak nie mogą skorzystać z komercyjnej oferty ze względu na brak historii kredytowej oraz wystarczających zabezpieczeń.
W latach 2014–2020 środki na instrumenty finansowe przewidziane są przede wszystkim w programach regionalnych oraz krajowych: Inteligentny Rozwój i Wiedza Edukacja Rozwój. System instytucjonalny związany z udzielaniem wsparcia w postaci instrumentów zwrotnych będzie podobny jak w ostatniej siedmiolatce. Ogniwem bezpośredniego kontaktu z przedsiębiorcami będą pośrednicy finansowi. W zależności od decyzji podjętych na poziomie instytucji zarządzających programami, z których popłyną środki, będą oni wybierani bezpośrednio przez te instytucje lub przez menedżera funduszy. W tej drugiej opcji pojawia się pośredni element wspomagający zarządzanie środkami finansowymi. Przy wykorzystaniu budżetu na lata 2007–2013 taką rolę odgrywa Bank Gospodarstwa Krajowego w ramach sześciu programów regionalnych, w których wdrażana jest inicjatywa JEREMIE.
Wybór pośredników finansowych, którym powierzone zostaną środki na udzielanie pożyczek i poręczeń, ma bardzo duże znaczenie dla sprawnego funkcjonowania całego systemu. Nie mogą to być przypadkowe podmioty. – Ogólne warunki, jakie mają spełniać instytucje ubiegające się o pozyskanie dofinansowania na udzielanie pożyczek dla ostatecznych odbiorców, a więc wdrażanie instrumentów finansowych, są określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego oraz Rady (UE) nr 1303/2013 i rozporządzeniu delegowanym Komisji Europejskiej (UE) nr 480/2014. Minimalne wymogi są w szczególności określone w art. 7 ww. rozporządzenia Komisji. Ponadto każda z instytucji zarządzających może wprowadzić bardziej szczegółowe warunki w ramach zarządzanego przez nią programu, uwzględniając charakter instrumentu finansowego oraz zakładane cele do osiągnięcia przez instrument – informuje Piotr Popa, rzecznik Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju.
Aby w ogóle przystąpić do procesu wyboru pośredników finansowych, zainteresowane instytucje muszą przejść pozytywnie weryfikację pod kątem:
● kwalifikowalności na podstawie prawa UE i prawa krajowego,
● wiarygodności ekonomicznej i finansowej,
● odpowiedniej struktury organizacyjnej i sposobu zarządzania,
● efektywnego systemu kontroli wewnętrznej i systemu księgowego.
Dodatkowo muszą wyrazić zgodę na poddanie się audytowi ze strony instytucji odpowiedzialnych za fundusze europejskie na poziomie krajowym, Komisji Europejskiej i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego.
Podmioty, które spełnią powyższe warunki, są oceniane m.in. w zakresie:
● dotychczasowego doświadczenia we wdrażaniu instrumentów finansowych,
● wiarygodnych kryteriów selekcji ostatecznych odbiorców pożyczek lub poręczeń,
● kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie,
● zdolności podmiotu do pozyskania dodatkowych środków na finansowanie inwestycji, poza środkami pochodzącymi z funduszy europejskich,
● stosowanych metod unikania występowania konfliktu interesów, jeżeli podmiot udostępnia w ramach instrumentów finansowych także swoje środki.
Projekt realizowany w ramach konkursu dotacji organizowanego przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna.