Prowadzę hurtownię. Na terenie firmy pracownicy użytkują odbiorniki radiowe, a ochrona – czasem też telewizyjne. Niedawno odbyła się niezapowiedziana kontrola, podczas której nie byłem obecny. Czy taka inspekcja, mająca na celu sprawdzenie prawidłowości uiszczania abonamentu, może się odbyć podczas nieobecności przedsiębiorcy? Czy nie powinna być poprzedzona zawiadomieniem, o którym mowa w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej?
Nie. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o opłatach abonamentowych (dalej: u.o.a.) za używanie odbiorników radiowych i telewizyjnych pobiera się opłaty abonamentowe, a zgodnie z jej art. 5 ust. 1 – odbiorniki muszą być zarejestrowane w placówkach operatora publicznego w rozumieniu ustawy z 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1113 ze zm.).
Kontrolę wykonywania obowiązku ww. rejestracji i uiszczania opłaty prowadzi operator publiczny. Zaś z art. 7 ust. 6 u.o.a. wynika, że w przypadku stwierdzenia używania niezarejestrowanego odbiornika wydaje się decyzję nakazującą jego rejestrację oraz ustala opłatę za używanie niezarejestrowanego odbiornika.
Jednostkę uprawnioną do kontroli określono w rozporządzeniu Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji w sprawie kontroli wykonywania obowiązków związanych z opłatami abonamentowymi z 10 września 2013 r. (Dz.U. poz. 1140 ze zm.). Jest nią Centrum Obsługi Finansowej – jednostka Poczty Polskiej SA. W rozporządzeniu ustalono też druk upoważnienia do wykonywania czynności kontrolnych. Musi on zawierać m.in.: fotografię kontrolera, jego dane osobowe, podpis osoby upoważniającej i pieczęć COF, termin ważności.
Jak wyjaśnia Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, kontrole mogą być prowadzone w godz. 8.00–20.00. Jeśli pomimo okazania dokumentów kontroler nie zostanie wpuszczony do lokalu, to odstępuje od kontroli i sporządza protokół z przyczynami odstąpienia. Gdy abonent nie życzy sobie wizyty – wystarczy, że przedstawi mu dowód zarejestrowania odbiorników. Powyższe zasady dotyczą również przedsiębiorców – KRRiT nie rozróżnia w informacji statusu podmiotu kontrolowanego.
Kontrola może się odbyć podczas nieobecności przedsiębiorcy. Na temat przeprowadzania kontroli wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 7 października 2014 r. (sygn. akt II GSK 1264/13). Podkreślił on, że „żaden przepis ustawy o opłatach abonamentowych nie wymaga, by w kontroli uczestniczył podmiot kontrolowany, ani też by ważność protokołu z takiej kontroli zależała od podpisu przedsiębiorcy lub osoby przez niego upoważnionej”. Dodał również, że „nie ma przeszkód prawnych, by w kontroli uczestniczyła inna niż kontrolowany przedsiębiorca osoba, która jak w tej sprawie, jest pracownikiem zorientowanym w sprawach finansowych”.
Kontrola nie musi być zapowiedziana. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 22 stycznia 2014 r. (sygn. akt VI SA/Wa 1892/13) podał, że do kontroli ww. opłat nie stosuje się zasady uprzedzania o kontroli. Wskazał on, że nie był trafny „zarzut skarżącej o naruszeniu przez organ przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (...), która m.in. wprowadziła obowiązek uprzedzania przedsiębiorcy o zamiarze dokonania kontroli (art. 79 ust. 1 ustawy o działalności gospodarczej)”. Zatem nie było zamiarem ustawodawcy, aby ww. kontrola, nawet odbiorników użytkowanych w ramach działalności, odbywała się w trybie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Podsumowując: w przypadku używania prywatnego odbiornika radiowego lub telewizyjnego przez pracownika w miejscu pracy odpowiedzialność za brak jego rejestracji ponosi pracodawca. Tak również wskazano w wyroku WSA w Warszawie z 22 grudnia 2014 r. (sygn. akt VI SA/Wa 1050/14). Pracodawca może zakazać pracownikom używania niezarejestrowanych odbiorników lub zobowiązać ich do rejestracji prywatnego odbiornika na dane osobowe pracownika i adres firmy oraz wnoszenia opłat.
Podstawa prawna
Art. 2 ust. 1, art. 5 ust. 1, art. 7 ust. 1, 6, 10 ustawy z 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1204 ze zm.).
