200 zł za monit, 40 proc. prowizji za udzielenie pożyczki. Oto, jak zarabiają na nas "chwilówki"

1 Opłata za udzielenie pożyczki naliczana jest w przypadku wszystkich badanych wzorców, przy czym nazewnictwo tej opłaty jest różne, np.: prowizja za udzielenie pożyczki, opłata administracyjna, prowizja operacyjna. Sposób naliczania tej opłaty również jest zróżnicowany. W niektórych przypadkach prowizja wyliczana jest procentowo od udzielonego kapitału, w niektórych przypadkach podawana jest w formie konkretnej kwoty.

Zasadniczo wysokość tej opłaty uzależniona jest od terminu, na jaki została udzielona pożyczka, oraz kwoty udzielonej pożyczki. Wysokość tej opłaty w badanych wzorach wynosi dla pożyczki 1.000 zł udzielonej na 30 dni od 13 proc. do nawet 40 proc.. (ogólnie od 1 proc. do nawet ponad 40 proc). Jest to zatem jeden z podstawowych kosztów pożyczki.

W jednym z badanych wzorców pożyczkodawca umożliwia konsumentowi podwyższenie kwoty do wypłaty, za które również naliczana jest prowizja jak przy udzieleniu pożyczki, przy czym zasady tego podwyższenia i rozliczeń są bardzo niejasne.

W zasadzie można uznać to za rolowanie kwoty pożyczki, ponieważ podwyższona kwota pożyczki jest najpierw zaliczana na spłatę prowizji za udzielenie pierwotnej pożyczki oraz kwoty pierwotnej pożyczki, a dopiero nadwyżka przeznaczana jest do wypłaty konsumentowi. Opłatę za podwyższenie kwoty wypłaty należy również zaliczyć do kosztów związanych z udzieleniem pożyczki. Źródło: Federacja Konsumentów.

2 Opłata rejestracyjna to opłata, którą konsument musi ponieść w celu weryfikacji jego danych. Dokonywana jest z rachunku bankowego, którego konsument jest posiadaczem oraz na który docelowo zostanie przelana kwota pożyczki. Wysokość tej opłaty wynosi od 0,01 zł do 1 zł. Wyższa opłata rejestracyjna stosowana jest zazwyczaj, gdy konsument korzysta z przyspieszonych systemów przelewów lub płatności np.: Sofort.

We wszystkich badanych wzorcach konieczne było dokonanie tej opłaty przez konsumenta. Co ciekawe, konsument, w większości badanych wzorców, zobowiązywany był do wniesienia tej opłaty ponownie w przypadku chęci zmiany rachunku bankowego lub zmiany danych osobowych, w celu dokonania ponownej weryfikacji.

Opłata ta zasadniczo nie jest wliczana do całkowitego kosztu kredytu, z wyjątkiem jednej firmy, która opłatę tę uwzględnia w całkowitym koszcie kredytu. Źródło: Federacja Konsumentów.

3 Kosztem ubezpieczenia konsument obciążany jest w dwóch ocenianych wzorach. Na koszt ubezpieczenia składa się refinansowana przez konsumenta składka ubezpieczeniowa, naliczana w zależności od wysokości kwoty i terminu spłaty pożyczki. Konsument w ramach zwieranej ramowej umowy przystępuje do umowy grupowego ubezpieczenia na wypadek zgonu zawartej przez pożyczkodawcę z Towarzystwem Ubezpieczeń na Życie Europa S.A. Ochrona ubezpieczeniowa i konieczność refinansowania kosztów ubezpieczenia trwa do czasu całkowitej spłaty przez konsumenta zadłużenia wynikającego z zawartej umowy pożyczki. Koszt tego ubezpieczenia dla konsumenta to około 20 proc. kwoty pożyczki. Źródło: Federacja Konsumentów.

4 Koszty prolongowania spłaty związane są z wnioskiem konsumenta o przedłużenie terminu spłaty lub ustalenie innych zasad spłaty. Tego typu usługi są bardzo kosztowne dla konsumenta. W badanych wzorcach można wyróżnić kilka opłat związanych z takim wnioskiem konsumenta. Najczęściej spotykaną opłatą za prolongowanie spłaty jest prowizja za przedłużenie terminu spłaty. Można powiedzieć, że występuje ona na różnych zasadach we wszystkich badanych wzorcach. Zasadniczo, poza trzema wyjątkami, pożyczkodawcy umożliwiają konsumentowi złożenie wniosku o przedłużenie terminu spłaty wielokrotnie. Większość pożyczkodawców dopuszcza złożenie wniosku o przedłużenie terminu spłaty przed i po terminie płatności, przy czym niektórzy ograniczają możliwość złożenia wniosku po terminie do określonego okresu, np.: 30 dni opóźnienia w spłacie. Wśród badanych wzorców są i takie, w których możliwe jest złożenie wniosku o przedłużenie terminu spłaty jedynie przed jego upływem, ewentualnie do kilku dni (5 dni) po terminie spłaty. Przedłużenie terminu spłaty możliwe jest tylko i wyłącznie po wniesieniu przez konsumenta prowizji. Opłata ta zazwyczaj jest nieco wyższa od prowizji za udzielenie pożyczki. Niektórzy pożyczkodawcy umożliwiają konsumentowi, który nie dokonał spłaty pożyczki w terminie, ustalenie nowych zasad spłaty zadłużenia w formie indywidualnego planu spłat czy renegocjacji warunków spłaty. Takie czynności również związane są z wniesieniem przez konsumenta opłaty sięgającej nawet 40 proc. kwoty pożyczki.

W dwóch wzorcach w przypadku przedłużenia terminu spłaty naliczany jest również koszt ubezpieczenia na takich zasadach, jak przy udzieleniu pożyczki. Źródło: Federacja Konsumentów.

5 Koszty związane z opóźnieniem w spłacie zobowiązań wynikających z zawartej umowy pożyczki, na podstawie analizy badanych wzorców, to przede wszystkim naliczane przez pożyczkodawców podwyższone w stosunku do nominalnego oprocentowania tzw. odsetki karne oraz opłaty za podejmowane czynności windykacyjne i upominawcze.

Odsetki karne zasadniczo naliczane są przez pożyczkodawców w badanych wzorcach od należności niespłaconych w terminie w wysokości odsetek maksymalnych. W przypadku opłat za czynności upominawcze i windykacyjne ich wysokość jest znacznie zróżnicowana. Zasadniczo wyróżnianymi i podlegającymi opłacie są takie czynności upominawcze i windykacyjne, jak: wezwanie do zapłaty/upomnienie za pośrednictwem SMS, telefonicznie, w tym niektórzy pożyczkodawcy stosują automatyczne komunikaty głosowe, wysłanie wezwania elektronicznie (e-mail), listem zwykłym, listem poleconym. Praktyka naliczania opłat w zależności od ocenianego wzorca jest bardzo różna.

W niektórych wzorcach opłaty naliczane są tylko dla niektórych czynności. Zasadniczo w badanych wzorcach pożyczkodawcy określają, w jakich terminach mogą być podejmowane czynności upominawcze np.: w 3, 6, 9, 12, 15, 30 dniu opóźnienia w spłacie, a niektórzy określają maksymalne stawki, jakie mogą być naliczane w danym okresie.

Co ciekawe, wysokość opłat windykacyjnych czy ustalone maksymalne stawki w niektórych badanych wzorcach są również różnicowane w zależności od okresu, w jakim podejmowane są czynności upominawcze oraz w przypadku jednego z badanych wzorców wysokość opłat za czynności windykacyjne jest dodatkowo uzależniona od kwoty udzielonej pożyczki.

Zgodnie z art. 481 kc. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Wysokość tych odsetek również podlega ograniczeniu odsetek maksymalnych z art. 359 § 21 kc. Źródło: Federacja Konsumentów.

6 Osobnej uwagi wymaga również oferta promocyjna pożyczkodawców, których wzorce podlegały badaniu – pożyczka za 0% czy 0 zł, pierwsza pożyczka za darmo, pierwsza pożyczka za 10 zł etc. W zasadzie większość, z wyjątkiem dwóch firm, oferuje pierwszą pożyczkę na zasadach promocyjnych. Warunki promocyjne dotyczą pierwszej wypłaty i kosztów związanych z udzieleniem pożyczki z wyjątkiem opłaty rejestracyjnej. Oferta promocyjna jest wiążąca jedynie wtedy, kiedy konsument spłaci pożyczkę na czas. W innym przypadku, gdy zdecyduje się na opcję przedłużenia terminu spłaty lub zaprzestanie spłat, oferta promocyjna przestaje wiązać. Co oznacza obowiązek pokrycia przez konsumenta opłat związanych z przedłużeniem terminu spłaty pożyczki lub kosztów związanych z opóźnieniem w spłacie, tak jak dla pożyczki niepromocyjnej.

No i należy pamiętać, że konsument wiąże się umową ramową, a co za tym idzie, może składać kolejne wnioski o pożyczkę w ramach tej umowy i zostaną mu naliczone koszty, niestety dużo wyższe, jak dla pożyczki niepromocyjnej.

Kilku pożyczkobiorców, których wzorce podlegały badaniu, oferuje również konsumentom programy lojalnościowe. Główną intencją tych programów jest zachęcanie konsumenta do wielokrotnego zaciągania pożyczek lub do promowania danej firmy wśród znajomych. Programy lojalnościowe polegają na udzieleniu konsumentowi zniżki na prowizję za udzielenie pożyczki przy zawarciu każdej kolejnej pożyczki (nawet do 50% przy 11 pożyczce) lub na obietnicy wypłacenia konkretnej kwoty (od 50 do 200 zł) za każdego znajomego, który zawrze umowę pożyczki z pożyczkodawcą. Niektórzy pożyczkodawcy stosują w tym zakresie pewne ograniczenia, jak limity liczby możliwych do zaproszenia osób bądź ograniczenia wypłat tylko za poleconego znajomego, który zawrze umowę pożyczki w określonym terminie, np.: 30 dni od wysłania zaproszenia. Źródło: Federacja Konsumentów.