W tym tygodniu Jastrzębska Spółka Węglowa (JSW), jedna z największych w Europie firm górniczych wydobywających węgiel koksujący, przekazała, że w 2024 r. miała 7,4 mld zł straty netto. Teraz koncern szykuje plan naprawczy. Pierwszym krokiem są apele do ZUS i Ministerstwa Klimatu i Środowiska o rozłożenie składek bądź zwrot nienależnych, zdaniem JSW, płatności.

JSW złożyła wniosek do Ministra Klimatu i Środowiska o zwrot składki solidarnościowej w wysokości 1,61 miliarda złotych, którą zapłaciła w 2023 roku na podstawie ustawy z 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców. JSW argumentuje, że przepisy, na podstawie których uiszczono składkę, naruszały Konstytucję RP, Europejską Konwencję Praw Człowieka oraz Kartę Praw Podstawowych UE, szczególnie w zakresie zakazu retroaktywności prawa, prawa własności oraz zasad równości i sprawiedliwości opodatkowania. Warto zaznaczyć, że składka solidarnościowa została nałożona na JSW jako jedyną firmę w Polsce.

Składka solidarnościowa to nadzwyczajna opłata nałożona na przedsiębiorstwa energetyczne, mająca na celu wsparcie odbiorców energii elektrycznej w obliczu rosnących cen. Wprowadzona została ustawą z 27 października 2022 r. jako środek mający ograniczyć wysokość cen energii elektrycznej oraz wspomóc niektórych odbiorców. JSW kwestionuje legalność tej składki, wskazując na jej retroaktywne działanie oraz naruszenie zasad konstytucyjnych i unijnych.

Spółka złożyła wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) o odroczenie do stycznia 2026 r. płatności składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Fundusz Emerytur Pomostowych za okres od kwietnia do grudnia 2025 roku. Łączna wartość tych składek szacowana jest na około 1,3 miliarda złotych. Dodatkowo, JSW wnioskuje o rozłożenie spłaty tych składek na raty na okres do 24 miesięcy po upływie odroczenia.

Decyzja JSW o wystąpieniu do ZUS z wnioskiem o odroczenie i rozłożenie na raty składek na ubezpieczenia społeczne i inne fundusze wynika z chęci poprawy płynności finansowej spółki. Odroczenie płatności pozwoli JSW na lepsze zarządzanie środkami finansowymi w krótkim okresie, a rozłożenie spłaty na raty umożliwi rozłożenie obciążenia finansowego w czasie.

Dramatyczna sytuacja JSW

JSW, będąca jednym z kluczowych producentów węgla koksowego w Europie, odnotowała w 2024 r. znaczącą stratę netto w wysokości 7,3 miliarda złotych. Główne przyczyny tego wyniku to spadek cen węgla koksowego na rynkach światowych oraz ograniczony popyt ze strony przemysłu stalowego. Dodatkowo, wysokie koszty operacyjne, w tym wynagrodzenia, pogłębiły trudności finansowe spółki.

Zdaniem ekspertów, jeśli JSW uda się odzyskać te pieniądze, mogłoby to nieco poprawić jej płynność finansową, ale nie rozwiąże problemu systemowego – strukturalnego niedopasowania kosztów do spadających przychodów. - Sam fakt, że spółka musi sięgać po tak desperackie środki, pokazuje skalę kryzysu - słyszymy.