Zakład Ubezpieczeń Społecznych przedstawił prognozę swojego deficytu. Wynika z niej, że w 2025 roku sytuacja FUS będzie o wiele lepsza niż zakładano jeszcze dwa lata temu. Ale dane dla 2027 roku przestają napawać optymizmem.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował najnowszą prognozę. W wariancie pośrednim deficyt ma wynieść 80,1 mld złw 2025 r. Jeszcze kilka lat temu ZUS w ogóle nie zakładał takich kwot.

Prognozy deficytu FUS

Krótkookresowa prognoza deficytu FUS z 2023 roku zakładała, że wyniesie on
  • W wariancie pesymistycznym 60,8 mld zł, a w 2027 r. 101,7 mld zł,
  • W wariancie optymistycznym 44,1 mld zł, a w 2027 r. 64,6 mld zł,
  • W wariancie pośrednim 51,9 mld zł, a w 2027 r. 81,2 mld zł.
Rok później widać już w niej znaczne podwyższenie kwot planowanego deficytu. Miał on wynosić:
  • W wariancie pesymistycznym 80,5mld zł, a w 2028 r. 124,8 mld zł,
  • W wariancie optymistycznym 44,1 mld zł, a w 2027 r. 64,6 mld zł,
  • W wariancie pośrednim 71,1mld zł, a w 2028 r. 101,2 mld zł.
Ale najnowsza prognoza z ZUS zakłada, że deficyt roczny FUS wyniesie:
  • W wariancie pesymistycznym 90,5 mld zł, a w 2029 r. 140,2 mld zł,
  • W wariancie optymistycznym 72,0 mld zł, a w 2029 r. 97,3 mld zł
  • W wariancie pośrednim 80,1 mld zł, a w 2029 r. 115,3 mld zł

Poprawa sytuacji FUS w 2025 roku

Rok 2025 roku w prognozach miał przedstawiać się następująco:

I prognoza II prognoza III prognoza
wariant pesymistyczny 121 731 mld zł 123 110 mld zł 98 565 mld zł
wariant optymistyczny 83 875 mld zł 90 793 mld zł 78 492 mld zł
wariant pośredni 99 987 mld zł 84 525 mld zł 87 315 mld zł

Skąd wzięła się taka poprawa scenariuszy? - Próbując znaleźć przyczynę tej poprawy, warto zwrócić uwagę przede wszystkim na korektę prognoz makroekonomicznych. W momencie przedstawienia pierwszej prognozy wskaźniki dotyczące inflacji, bezrobocia czy wzrostu gospodarczego były znacznie mniej korzystne. Szczególnie zauważalna jest wyższa prognoza wzrostu gospodarczego na 2025 rok. Niemniej, pomimo tej poprawy, nie powinniśmy popadać w nadmierny optymizm – polski system emerytalny wymaga głębokich reform, w tym przede wszystkim zrównania i podwyższenia wieku emerytalnego - mówi Mateusz Michnik, ekspert Forum Obywatelskiego Rozwoju.

Wciąż pogarsza się natomiast sytuacja demograficzna, która wpływa na budżet FUS. W 2023 roku prognozowano, że w 2025 populacja Polaków w wieku produkcyjnym będzie wynosić blisko 21,8 mln osób. Tegoroczna estymacja zakłada już 21,5 mln osób. Jednocześnie zwiększyła się liczba osób w wieku poprodukcyjnym i zmniejszyła - w wieku przedprodukcyjnym. Procentowo stanowią one obecnie odpowiednio: 58 proc., 24,1 proc. i 17,9 proc. Dwa lata temu ZUS zakładał, że będzie to 58,3 proc., 23,9 proc. i 17,8 proc.

Do 2029 roku problem ma się pogłębiać. Na 1000 osób w wieku produkcyjnym w 2024 r. przypada 408 osób w wieku poprodukcyjnym i aż 720 osób w wieku nieprodukcyjnym. Natomiast w 2029 r. na 1000 osób w wieku produkcyjnym – przypada już 437 osób w wieku poprodukcyjnym i 727 osób w wieku nieprodukcyjnym.

- Założenia prognoz ZUS w odróżnieniu od planu finansowego FUS bazują na określonym modelu i nie mają charakteru wiążącego, stanowią jedynie wynik obliczeń. Dlatego też przygotowane są w wariantach - mówi dr Marcin Wojewódka, Prezes Zarządu Instytutu Emerytalnego i dodaje: -Odnosząc się do planu finansowego na 2025 rok należy podkreślić, że zabraknie 87 mld zł, aby pokryć zobowiązania systemu ubezpieczeń społecznych.

- Równolegle rząd cieszy się, bo znacznie więcej zbiera ze składek na ubezpieczenie rentowe oraz ubezpieczenie wypadkowe niż wydaje, co powoduje obniżenie deficytu generowanego przez wypłatę emerytur - mówi Wojewódka.

- W obliczu tych danych należy spodziewać się głosów w debacie publicznej nawołujących do obniżenia składek na ubezpieczenie rentowe oraz ubezpieczenie wypadkowe, albo przekierowanie ich na fundusz emerytalny – tak, by w przyszłości zwiększały emerytury - podsumowuje.

W 2025 roku ZUS ma otrzymać z budżetu państwa 87 mld zł. Przypomnijmy, że w 2024 roku ZUS nie wykorzystał całej zaplanowanej dotacji, która miała wynieść 72,7 mld zł. Ostatecznie sięgnął po 66 mld zł.

Budżet FUS dołuje w 2027 roku

Jeszcze w przyszłym roku ZUS ma korzystać z dobrej koniunktury gospodarczej. Prognoza z tego roku zakłada, że deficyt będzie niższy od prognozowanego w 2023 roku w dwóch przypadkach: pesymistycznym o 11,7 mld zł i pośrednim o 3,2 mld zł.

W 2027 roku nastąpi pogorszenie sytuacji budżetowej FUS: w wariancie pośrednim o 6,5 mld zł w porównaniu z estymacją z 2023 roku i w wariancie optymistycznym o 14 mld. Prognoza pesymistyczna jest zbliżona. W liczbach wygląda to następująco:

  • W wariancie pesymistycznym 143 mld zł
  • W wariancie optymistycznym 105,5 mld zł
  • W wariancie pośrednim 121,4 mld zł

W odniesieniu do PKB w wariancie pośrednim deficyt roczny FUS w 2025 r. wyniesie 2,2 proc., a w 2029 r. 2,8 proc. PKB. Wydolność FUS w 2029 r. zmniejszy się w porównaniu z 2025 r. o 4,1 pkt. proc.

Prognoza z 2023 roku zakładała, że wariancie pesymistycznym i pośrednim wydolność FUS będzie nieustannie spadać, a w wariancie optymistycznym można liczyć na odbicie. Mimo to prognozowano, że w 2027 roku będzie on niższa niż w 2023 roku o 5,4 pkt. proc. w wariancie pośrednim, o 8,1 pkt. proc. w wariancie pesymistycznym i o 3,3 pkt. proc. w wariancie optymistycznym.