Dziś senacka komisja praw człowieka, praworządności i petycji podejmie decyzję w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany zasad ustalania wysokości emerytury powszechnej osób urodzonych po 1948 r., które pobierały wcześniejszą emeryturę. Starania ubezpieczonych popiera rzecznik praw obywatelskich.
Powodem zajęcia się sprawą są liczne skargi kobiet urodzonych w 1953 r., które były ostatnim rocznikiem mającym prawo do wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej. I właśnie ta grupa osób została zaskoczona zmianą przepisów. Poczynając bowiem od 1 stycznia 2013 r. – wraz z podniesieniem wieku emerytalnego – wprowadzono zasadę, że emerytura wypłacana po osiągnięciu powszechnego wieku jest zmniejszana o wypłacone kwoty. Jak zwraca uwagę RPO, w przypadku osób urodzonych w 1952 r., sądy mogą opierać się na wskazówkach TK zawartych w uzasadnieniu do postanowienia z 3 listopada 2015 r. (sygn. akt P 11/14). Zgodnie z nim wysokości emerytur ubezpieczonych nie pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot brutto pobranych świadczeń, a ustalenie prawa ubezpieczonej do emerytury i ustalenie jej wysokości powinno nastąpić według stanu prawnego obowiązującego w dacie spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia emerytalnych uprawnień. Bez wpływu na ich nabycie pozostaje natomiast stan prawny obowiązujący w chwili złożenia wniosku (wyrok Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie z 17 grudnia 2015 r., sygn. akt VI U 2161/13). Jednak w przypadku kobiet urodzonych w 1953 r. konieczna jest interwencja ustawodawcy.
RPO w tej sprawie już wcześniej skierował wystąpienia m.in. do ZUS oraz resortu pracy. Odpowiedzi nie były korzystne dla zainteresowanych.
ZUS uznał, że w przypadku wypłaty całego świadczenia bez odliczania wypłaty wcześniejsze emerytki korzystałyby ze sztucznej kapitalizacji emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Powstałby zatem paradoks, że im dłużej pobierana była wcześniejsza emerytura, tym wyższa byłaby wysokość wypłaty tego świadczenia po osiągnięciu wieku emerytalnego.
