Posiadanie przez rodzica orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności nie stanowi przeszkody w przyznaniu świadczenia pielęgnacyjnego, zarówno na podstawie starych, obowiązujących do 31 grudnia 2023 r., jak i nowych zasad jego otrzymywania.

Tak wskazuje Aleksandra Gajewska, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej, w odpowiedzi na zapytanie nr 102 posłanki Iwony Hartwich z Koalicji Obywatelskiej. Zgłosiła się do niej matka, która od 16 lat zajmuje się synem, obecnie dorosłym, mającym orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. W trakcie sprawowania opieki stan zdrowia kobiety uległ pogorszeniu i w rezultacie uzyskała ona orzeczenie stwierdzające również u niej znaczny stopień dysfunkcji zdrowotnej. Okazuje się, że w związku z tym straciła prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, mimo że dalej zajmuje się niepełnosprawnym synem. Posłanka zapytała, co mają robić rodzice, którzy znaleźli się w takiej sytuacji, pozbawieni pomocy finansowej.

Jednak jak wynika z odpowiedzi, do utraty świadczenia przez matkę nie powinno w ogóle dojść. Aleksandra Gajewska przypomina, że zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 390 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2023 r. świadczenie pielęgnacyjne przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka, rodzicowi zastępczemu spokrewnionemu z dzieckiem, a także innym osobom obciążonym obowiązkiem alimentacyjnym, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności. Przy czym legitymowanie się takim dokumentem, jako przesłanką negatywną przekładającą się na brak świadczenia, dotyczy tylko tej ostatniej grupy osób, czyli innych niż matka, ojciec, opiekun i rodzic zastępczy. Co istotne, również po zmianie art. 17 ust. 1 ustawy, która nastąpiła 1 stycznia 2024 r., posiadanie przez rodzica orzeczenia o stopniu niepełnosprawności nie ma znaczenia dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. W efekcie zarówno w obecnym, jak i we wcześniejszym stanie prawnym taki rodzic, jak ten, którego sytuację opisała posłanka Hartwich, ma prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

Jednocześnie Aleksandra Gajewska podkreśla, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie jest organem ustalającym prawo do świadczenia pielęgnacyjnego w indywidualnych sprawach i nie ma uprawnień do oceniania i ingerowania w prowadzone przez gminne instytucje postępowania w sprawie przyznania pomocy finansowej. Niemniej otrzymują one ze strony resortu jednoznaczne i precyzyjne wyjaśnienia w tym zakresie – w celu prawidłowego przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego rodzicom opiekującym się niepełnosprawnymi dziećmi. Natomiast jedyną drogą do kwestionowania danej decyzji administracyjnej wydanej przez gminny organ jest droga odwoławcza. Dlatego rodzic powinien złożyć odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, a następnie ewentualnie skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego, które dokonają oceny takiej decyzji pod względem jej zasadności i zgodności z obowiązującym prawem. ©℗