Odprawa dla żołnierza Wojsk Obrony Terytorialnej nie jest wliczana do podstawy wymiaru zasiłku

ZUS uznaje, że skoro jest niezależna od oceny pracownika i jego nieobecności z powodu choroby, nie może powiększać świadczeń wypłacanych za ten okres. Płatnik musi jednak odprowadzić od niej składki.

Ustawa o obronie Ojczyzny nałożyła na pracodawców obowiązek wypłaty odprawy pracownikowi powołanemu do terytorialnej służby wojskowej. Zgodnie z art. 306 ust. 2 tej ustawy pracodawca musi wypłacić wówczas pracownikowi odprawę w wysokości dwutygodniowego wynagrodzenia obliczonego według zasad określonych dla ustalania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Odprawa jest jednorazowa – jeśli pracownik zostanie ponownie powołany do służby, to odprawy już nie otrzyma.

Jednym z pierwszych problematycznych zagadnień, z jakimi zetknęli się płatnicy, było to, czy odprawa jest oskładkowana. Gdy ustawa o obronie Ojczyzny wchodziła w życie, obowiązywało jeszcze stare brzmienie rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej: rozporządzenie). Rozporządzenie to zawiera wyjątki od generalnej zasady, zgodnie z którą oskładkowaniu podlega przychód pracownika osiągnięty ze stosunku pracy. Jednym z takich wyjątków ‒ określonych w uchylonym obecnie par. 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia ‒ były odprawy wypłacone pracownikom powołanym do zasadniczej służby wojskowej na podstawie art. 125 nieobowiązującej już ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Niektórzy uważali, że wyjątek ten można rozciągnąć także na odprawę dla terytorialsa. Z takim stanowiskiem ZUS się nie zgodził i w interpretacjach uznawał, że par. 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia należy rozumieć bardzo wąsko, a sam przepis w związku z uchyleniem ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP jest już bezprzedmiotowy. Od 1 września 2023 r. spór na ten temat nie ma nawet racji bytu, bo par. 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia został uchylony.

Pozostało jednak pytanie, czy taka odprawa zostanie wliczona do podstawy wymiaru zasiłku. Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 36 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Ustawa ta definiuje wynagrodzenie jako przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe. Takim przychodem jest również odprawa.

Przyjmuje się jednak, że w mimo oskładkowania w podstawie wymiaru zasiłku nie uwzględnia się m.in. takich składników wynagrodzenia, które są przyznawane niezależnie od oceny pracy pracownika. Można by więc wnioskować, że także odprawa nie będzie uwzględniana w podstawie zasiłkowej. DGP wystąpiło o zajęcie stanowiska przez ZUS, który potwierdził, że odprawa żołnierza WOT nie jest wliczana do podstawy wymiaru zasiłku. Zakład informuje jednak, że odprawa podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia. [stanowisko] Ta ostatnia informacja nie jest już szczególnie istotna dla płatnika składek, bo po ustaniu tytułu ubezpieczenia płatnikiem zasiłków staje się ZUS. ©℗