Jak skutecznie uniknąć kosztów leczenia za granicą? Poznaj EKUZ!

Kiedy planujemy urlop za granicą lub jedziemy do pracy do innego państwa w Europie, dobrze pamiętać o wzięciu ze sobą EKUZ, czyli Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego. Dzięki temu bezpłatnemu dokumentowi nie poniesiemy kosztów ewentualnego leczenia poza Polską. Od tej zasady są jednak wyjątki, o których piszemy poniżej. Wyjaśniamy także, jak sprawnie wyrobić EKUZ.

Czym jest EKUZ i co nam zapewnia?

Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego to dokument unijny, który pozwala skorzystać z leczenia za granicą. Plastikowa karta potwierdza nasze prawo do leczenia w innym państwie UE lub EFTA, czyli na Islandii, w Lichtensteinie, Norwegii i Szwajcarii oraz na terenie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej. Mówimy o nagłym i niezaplanowanym pogorszeniu się naszego stanu zdrowia podczas wyjazdu turystycznego.

- Nie ma zamkniętej listy medycznych procedur, jakie nam się należą. Otrzymamy taką opiekę medyczną, która albo pozwoli nam na bezpieczne kontynuowanie podróży, albo - w cięższych przypadkach - na bezpieczny powrót do domu i kontynuowanie leczenia w Polsce. O wszystkim decyduje lekarz - wyjaśnia Piotr Kalinowski z Zespołu Komunikacji Społecznej i Promocji Mazowieckiego OW Narodowego Funduszu Zdrowia.

- W wielu państwach istnieje tzw. współfinansowanie świadczeń medycznych. Najlepiej przed wyjazdem na urlop dowiedzieć się o dokładny zakres leczenia, za które ewentualnie będziemy musieli zapłacić z własnej kieszeni, czyli dopłacając do wizyty u lekarza pierwszego kontaktu, specjalisty czy pobytu w szpitalu. Tak jest w przypadku krajów, do których często wyjeżdżamy na urlop, m.in. w Chorwacji, Bułgarii czy Włoszech - uzupełnia Beata Kopczyńska, Rzecznik Prasowy Narodowego Funduszu Zdrowia. Zakres leczenia w poszczególnych państwach europejskich można sprawdzić >>>TUTAJ.

W przypadku osób niewidomych, karta może być zamówiona z naklejką w języku Braille'a, tak aby z łatwością odróżnić ją od innych dokumentów.

Jak wygląda procedura uzyskania EKUZ? Czy długo trwa wyrobienie dokumentu?

Aby otrzymać EKUZ należy złożyć wniosek w NFZ. Formularz możemy pobrać ze strony internetowej NFZ >>>TUTAJ lub wziąć gotowy wydruk w siedzibie któregoś z oddziałów wojewódzkich Funduszu lub ich delegatur. Z wnioskiem możemy udać się do oddziału osobiście i wtedy kartę dostaniemy „od ręki”. Możemy go też złożyć za pośrednictwem ePUAP, Internetowego Konta Pacjenta (IKP) lub tradycyjną pocztą. EKUZ zostanie nam wtedy przesłany na wskazany we wniosku adres. - Trzeba jednak wówczas wziąć pod uwagę czas oczekiwania. Kartę wydajemy w ciągu 3 do 5 dni lub do 10 dni w okresach większego zainteresowania (wakacje, ferie zimowe, święta itp.). Do tego należy doliczyć czas dotarcia przesyłki - przypomina Beata Kopczyńska.

Jest jeszcze jedna opcja. - Turyści odlatujący na wakacje z warszawskiego lotniska im. Chopina i wszyscy ci, którzy uznają to rozwiązanie za wygodne np. ze względu na miejsce zamieszkania, mogą kartę wyrobić „od ręki” na naszym stanowisku w hali odlotów niedaleko wejścia C - dodaje Piotr Kalinowski. Punkt obsługi klienta NFZ czynny jest od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00-15:00.

Kto może wnioskować o EKUZ?

EKUZ należy się wszystkim uprawnionym w Polsce do świadczeń zdrowotnych w ramach systemu publicznego. - Mam na myśli osoby ubezpieczone w NFZ, np. zatrudnione lub pobierające emeryturę, ale też osoby nieubezpieczone, które mają prawo do leczenia na podstawie tzw. szczególnych uprawnień. Mówimy tu np. o dzieciach do 18 roku życia, które z jakichś powodów nie mogą być zgłoszone do ubezpieczenia - tłumaczy Piotr Kalinowski.

W przypadku osoby niepełnoletniej, wniosek o EKUZ składają rodzice bądź opiekunowie prawni.

W przypadku osób kontynuujących naukę, które ukończyły 18 lat, do wniosku należy dołączyć legitymację potwierdzającą status ucznia lub studenta lub zaświadczenie ze szkoły lub uczelni potwierdzające kontynuowanie nauki.

Osoby udające się do pracy za granicę, jako delegowani lub wykonujący pracę w kilku państwach, do wniosku obowiązkowo muszą załączyć dokument A1, który wydaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Kto może odebrać dokument z oddziału NFZ?

Kartę możemy odebrać osobiście lub może to za nas zrobić osoba upoważniona na piśmie. W przypadku małżonków i dzieci niepełnoletnich takie upoważnienie nie jest wymagane.

Jakie elementy nie wchodzą w EKUZ?

Przepisy unijne co do zasady nie przewidują możliwości transportu sanitarnego pacjenta z innego państwa UE/EFTA do Polski. Oznacza to, że koszt transportu pokrywa pacjent.

Od tej reguły jest jeden wyjątek. - Na podstawie polskich przepisów NFZ może pokryć koszty transportu sanitarnego do kraju w ramach tzw. transportu ekonomicznego. W sytuacji kiedy jesteśmy leczeni w szpitalu za granicą i chcemy wrócić do kraju, składamy specjalny wniosek o zgodę na pokrycie kosztów transportu. Jeżeli koszt transportu i leczenie w Polsce będą łącznie tańsze niż leczenie za granicą, to pacjent uzyska taką zgodę.

Przykładowo: Jan Kowalski posiada ważną kartę EKUZ i uległ wypadkowi podczas urlopu w Austrii, gdzie obecnie przebywa w publicznym szpitalu. Jeżeli koszt transportu do Polski wynosi 5 tys. zł, koszt leczenia w polskim szpitalu wynosi 10 tys. zł, a dalsze leczenie w Austrii to koszt 25 tys. zł, to pacjent po złożeniu odpowiedniego wniosku otrzyma zgodę na przetransportowanie do Polski, bo istnieje ku temu ekonomiczne uzasadnienie.

Co ważne, wniosek o zgodę pacjent musi złożyć przed skorzystaniem z transportu. NFZ wydaje zgodę na transport najtańszym środkiem transportu sanitarnego, który jest odpowiedni dla stanu zdrowia chorego. Rodzaj środka transportu określa lekarz ze szpitala, w którym jest leczony za granicą. Istotne, że to nie NFZ organizuje transport, a jedynie go finansujemy. Wybór firmy, która przeprowadzi transport, należy do pacjenta zgodnie z zaleceniem lekarza leczącego z zagranicznego szpitala.

EKUZ nie obejmuje także innych wyjątkowych kosztów, np. kosztów ratownictwa górskiego w Austrii. Szczegółowy zakres ubezpieczenia opisany jest na stronie internetowej NFZ.

Jak długo EKUZ jest ważny? W jakich placówkach za granicą można korzystać z EKUZ?

W przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę i prowadzących działalność gospodarczą, karta ważna jest 3 lata. Dzieciom karta wydawana jest do 18 roku życia. Emeryci, którzy nie ukończyli 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn otrzymają kartę na 5 lat. Natomiast w przypadku osób na emeryturze, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny, karta będzie ważna aż przez 20 lat.

EKUZ uprawnia nas do świadczeń udzielanych w placówkach publicznej ochrony zdrowia. - Otrzymamy je na takich zasadach, na jakich otrzymują je obywatele danego kraju, a te mogą

być różne od zasad panujących w Polsce. Może się np. zdarzyć, że w danym kraju za wizytę u lekarza POZ pobierana jest stała, niewielka opłata od pacjenta, która nie podlega zwrotowi. Jeśli uiszczają ją obywatel kraju, w którym przebywamy, my także ją uiścimy i nie zostanie ona zwrócona. Dlatego przed wyjazdem warto zaznajomić się z zasadami panującymi w kraju, do którego jedziemy - tłumaczy Piotr Kalinowski.

Jak przebiega zwrot kosztów leczenia za granicą? Jak przebiega ewentualna płatność, którą pokrywamy z własnej kieszeni?

Dokument EKUZ okazujemy lekarzowi lub w szpitalu na początku wizyty. Wszelkie dalsze rozliczenia odbywają się między zagraniczną placówką ochrony zdrowia a zagranicznym ubezpieczycielem. Następnie odpowiednia instytucja odpowiedzialna za rozliczenia unijne prześle wniosek o zwrot poniesionych kosztów do NFZ.

- Wraz z kartą EKUZ warto mieć zawsze przy sobie dokument potwierdzający tożsamość, tak aby administracja szpitala bądź lekarz mogli potwierdzić tożsamość pacjenta - doradza Beata Kopczyńska z NFZ.

Jeżeli przepisy przewidują, że określone koszty musimy pokryć z własnej kieszeni, to wówczas szpital wystawia nam rachunek, a my dokonujemy tej płatności osobiście.

Jakie są różnice między EKUZ a zwykłym ubezpieczeniem turystycznym?

- Oferty ubezpieczeń komercyjnych są zbyt zróżnicowane, aby dało się je porównać z powszechnym ubezpieczeniem - podkreśla Piotr Kalinowski z NFZ. - Znając cel wyprawy i związane z nim ryzyko warto się zastanowić, czy wystarczy nam EKUZ, czy też warto wykupić dodatkowe ubezpieczenie, np. obejmujące usługę transportu do kraju.