Mój dziadek przeżył pod koniec wojny piekło. Jako dziecko najpierw trafił do obozu hitlerowskiego, a później wywieziono go na przymusowe roboty do Niemiec. Udało mu się przetrwać, później przez całe życie ciężko pracował. Na emeryturę przeszedł długo po osiągnięciu ustawowego wieku, a mimo to nie jest ona zbyt duża. Twierdzi, że nie doliczono do jego stażu ubezpieczeniowego podwójnie liczonego okresu pobytu w obozie, jak i przymusowej pracy, bo podobno takie prawo mają wyłącznie ci, którzy nie mogą udowodnić minimalnego stażu uprawniającego do najniższej emerytury. Czy rzeczywiście tak jest – pyta pan Antoni.
Nie. Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych nie pozostawia w tej kwestii wątpliwości – okresy działalności kombatanckiej bądź podlegania represjom przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty uwzględnia się w wymiarze podwójnym na zasadach określonych w przepisach ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Do stażu emerytalnego jest doliczany okres pracy przymusowej oraz pobytu w hitlerowskich więzieniach, obozach koncentracyjnych i ośrodkach zagłady a także w innych miejscach odosobnienia, w których warunki pobytu nie różniły się od warunków w obozach koncentracyjnych, a osoby tam osadzone pozostawały w dyspozycji hitlerowskich władz bezpieczeństwa.
Osoba mająca uprawnienia kombatanckie przyznawane z tytułu pobytu w obozie hitlerowskim co miesiąc otrzymuje też dodatek kombatancki wynoszący 208,67 zł, ryczałt energetyczny w kwocie 166,05 zł i dodatek kompensacyjny w wysokości 31,30 zł. Świadczenia są wypłacane przez organ emerytalno-rentowy (np. ZUS, KRUS itd.) wraz z emeryturą lub rentą, a ich wysokość jest waloryzowana każdego 1 marca. Jak dodaje Jolanta Plieth-Cholewińska, naczelnik z Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, takie osoby mają również prawo do ulg na przejazdy. Kombatanci i represjonowani korzystają z 50 proc. zniżki przy przejazdach środkami komunikacji miejskiej. Specjalna 51-proc. ulga jest stosowana, jeśli kupują bilet w komunikacji krajowej przy przejazdach 1 i 2 klasą pociągów osobowych i pośpiesznych oraz w 2 klasie pociągów innych niż osobowe i pospieszne (ulga dotyczy wyłącznie biletów jednorazowych). Zniżka w wysokości 51 proc. ma także zastosowanie przy zakupie biletów jednorazowych na przejazd autobusami w komunikacji zwykłej i przyspieszonej.
Kombatant korzysta też pierwszeństwa do środowiskowej opieki socjalnej w miejscu zamieszkania, uzyskania miejsca w domach pomocy społecznej lub opieki zdrowotnej. Kombatanci i inne osoby uprawnione, a także wdowy i wdowcy pozostali po nich, którzy znajdą się w szczególnie trudnej sytuacji losowej, materialnej lub zdrowotnej, mogą ubiegać się o przyznanie doraźnej albo okresowej pomocy pieniężnej ze środków budżetowych pozostających w dyspozycji szefa Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Mają też prawo wystąpić o doraźną pomoc pieniężną, która może zostać przeznaczona na dofinansowanie kosztów leczenia (wraz z leczeniem sanatoryjnym i rehabilitacyjnym itp.), opieki pielęgnacyjnej, zakupu sprzętu ortopedycznego, środków pomocniczych itp., wsparcia w przypadku zaistnienia zdarzeń losowych (konieczność poddania się operacji ratującej życie, kradzież, pożar, klęska żywiołowa lub inne).
Okresowa pomoc pieniężna może zostać przyznana na okres nieprzekraczający 6 miesięcy. Warunkiem jest uzyskiwanie dochodu na osobę w gospodarstwie domowym nieprzekraczającego najniższej emerytury ogłaszanej w Monitorze Polskim przez prezesa ZUS. O pomoc można zwrócić się bezpośrednio do Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, za pośrednictwem innych organów administracji albo stowarzyszenia kombatanckiego.
OPINIA EKSPERTA
Okresy wskazane przez zainteresowanego są liczone podwójnie. Przepisy w sposób jednoznaczny stwierdzają, które okresy uwzględnia się podwójnie przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty. Dzieje się to za sprawą tego, że art. 5 ust. 3 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS określa je jako okresy działalności kombatanckiej oraz działalności równorzędnej z tą działalnością, okresy zaliczane do okresów tej działalności, a także okresy podlegania represjom wojennym i okresu powojennego. Podwójnie uwzględnione zostaną również okresy pracy przymusowej wykonywanej na rzecz hitlerowskich Niemiec w czasie II wojny światowej oraz na obszarze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w okresie od 17 września 1939 r. do 31 grudnia 1956 r. Co więcej, okresem takim może także być praca wykonywana na rozkaz władz alianckich do 31 grudnia 1945 r., a ponadto praca w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach pozyskiwania i wzbogacania rud uranu i w batalionach budowlanych podczas odbywania służby wojskowej w Wojsku Polskim. Okresy te uwzględniane są zatem w wymiarze podwójnym przy ustalaniu, czy spełniony został warunek wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, uzasadniającego przyznanie świadczenia, o które wnosi ubezpieczony.
Podstawa prawna
Art. 12–15 ustawy z 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1206 ze zm.). Art. 5 ust. 3 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.).
