Syn lub córka mogą otrzymać po zmarłym rodzicu rentę rodzinną. Muszą złożyć wniosek, a ZUS sprawdzi, czy spełniają ustawowo określone warunki.
Czy możliwe jest wydłużenie okresu wypłaty
Mój syn będzie niestety powtarzał ostatni, piąty rok studiów. Już przedłużono mu wypłatę renty rodzinnej, bo w listopadzie ubiegłego roku ukończył 25 lat. Czy możliwe jest kolejne wydłużenie o jeszcze jeden rok, czyli do zakończenia studiów?
NIE
Możliwość pobierania renty rodzinnej przez uczące się dziecko, które ukończyło 16 lat, jest limitowana. Może bowiem otrzymywać świadczenie, jeśli kontynuuje naukę, ale nie dłużej niż do osiągnięcia 25 lat życia. Jeśli jednak dziecko osiągnęło taki wiek, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej jest przedłużane do zakończenia tego roku studiów. Z tego szczególnego uregulowania skorzystał już syn czytelniczki. Dlatego prawo do renty nie może być ponownie przedłużone do końca ostatniego roku studiów, w którym student ukończy 26 lat.
Podstawa prawna
Art. 68 ust. 1 pkt 2, art. 68 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748).
Czy renta rodzinna przysługuje tylko po zmarłym emerycie
Jestem studentką trzeciego roku i mam 22 lata. Niedawno zmarła moja mama. Nie była emerytką ani rencistką. Nie pobierała też innego świadczenia z ZUS. Czy to oznacza, że nie mam szans na rentę rodzinną w związku z jej śmiercią, mimo że się uczę?
NIE
Uprawnienie do renty rodzinnej po zmarłym rodzicu nabywane jest, jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 22 maja 2014 r. (III AUa 966/13, LEX nr 1480603), niejako dwustopniowo. W pierwszej kolejności ustalane są uprawnienia zmarłego, a następnie bada się spełnienie przesłanek określonych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS przez dziecko. Właśnie w tej dwustopniowości wyraża się pochodny charakter renty rodzinnej.
Dziecko może otrzymać rentę rodzinną po zmarłym rodzicu nie tylko wówczas, gdy w chwili śmierci miał on ustalone prawo do emerytury bądź renty z tytułu niezdolności do pracy. Prawo do renty rodzinnej można nabyć także wówczas, gdy rodzic spełniał warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Oceny w tej kwestii dokonuje ZUS po złożeniu wniosku o rentę rodzinną. Przyjmuje przy tym korzystne domniemanie, czyli zakłada, że zmarły był całkowicie niezdolny do pracy. Następnie sprawdza, czy spełnione są pozostałe warunki. Jeśli uzna, że matka studentki spełnia warunki do emerytury lub renty, jednostka ZUS ustala te wymagane od dziecka. Dziecko, które ukończyło 16 lat, musi udowodnić, że się uczy.
Podstawa prawna
Art. 65, art. 68 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748).
Czy mając rentę rodzinną, można zmienić tryb nauki
Rozpoczęłam po maturze studia dzienne. W trakcie pierwszego roku akademickiego zmarła moja mama. Otrzymuję po niej rentę rodzinną. Zastanawiam się nad kontynuowaniem nauki na studiach zaocznych i podjęciu pracy na podstawie jakiejś umowy. Czy mogłabym uczyć się, pracować i pobierać rentę?
TAK
Warunkiem przyznania renty rodzinnej dla dziecka, które przekroczyło 16 lat życia, jest pobieranie przez nie nauki w szkole. Przepisy nie określają trybu tej nauki, a zatem może się ona odbywać w systemie dziennym, wieczorowym, zaocznym lub eksternistycznym. Dlatego zmiana studiów z dziennych na zaoczne nie wpłynie na prawo do renty.
Natomiast osiąganie dodatkowych zarobków może spowodować zmniejszenie albo zawieszenie świadczenia. Istotna jest podstawa ich uzyskiwania i wysokość przychodu. Na zmniejszenie albo zawieszenie renty rodzinnej wpływa bowiem przychód uzyskiwany z tytułu działalności objętej obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi. Jeśli zatem studentka podpisze umowę o pracę, będzie musiała o tym powiadomić jednostkę ZUS wypłacającą jej rentę. Inaczej będzie w przypadku umowy o dzieło lub zlecenia. Pierwsza z tych umów nie jest bowiem oskładkowana, jeżeli nie jest podpisywana z własnym pracodawcą albo na jego rzecz. Z kolei umowa zlecenie, gdy jest zawarta ze studentem, który nie ukończył 26 lat, też jest zwolniona ze składek. Zatem tylko umowa o pracę może zmniejszyć albo spowodować zawieszenie renty rodzinnej, ale to z kolei zależy od wysokości osiągniętego przychodu. Obecnie (bo limity te zmieniają się co kwartał) zmniejszenie następuje, jeśli wynagrodzenie jest wyższe od 2838,50 zł, ale nie przekracza 5271,40 zł. Natomiast renta jest zawieszana, gdy pensja przekroczy drugi z tych limitów.
Zatem odpowiedź na pytanie, czy podpisanie umowy będzie miało wpływ na rentę, zależy od tego, jaka będzie to umowa i jakie będą przychody.
Podstawa prawna
Art. 68 ust. 1 pkt 2, art. 104 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748).
Art. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Czy dopuszczalna jest zamiana świadczenia
Otrzymuję rentę rodzinną po mamie, która zmarła, gdy miałam 10 lat. Wychowywała mnie babcia, emerytka. Ojca nie znam. Rentę pobieram od 9 lat, a wynosi ona niespełna tysiąc złotych. Babcia otrzymywała z ZUS 2 tys. zł. Czy mogłabym się starać o wypłatę renty po babci zamiast po mamie, aby świadczenie było wyższe?
NIE
Rentę rodzinną może otrzymać wnuk przyjęty na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności po spełnieniu określonych ustawowo warunków. Są one następujące:
Renta socjalna 2015: Komu przysługuje i ile wyniesie?
Renta socjalna 2015: Komu przysługuje i ile wyniesie?

Zobacz również
● jeśli ukończył 16 lat, musi się uczyć w szkole,
● musi być przyjęty na wychowanie co najmniej na rok przed śmiercią emeryta, chyba że śmierć była następstwem wypadku,
● nie może mieć prawa do renty po zmarłych rodzicach.
Ponieważ ostatni z wymienionych warunków nie jest spełniony, nabycie prawa do renty rodzinnej po babci nie będzie możliwe.
Podstawa prawna
Art. 68 ust. 1 pkt 2, art. 69 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748).
Czy renta jest dzielona na równe części
Mąż był rencistą. Sprawdziłam w ZUS, że zarówno ja, jak i dwóch naszych synów, możemy starać się o rentę rodzinną po nim. Jeden z synów ma 20 lat i studiuje, drugi jest całkowicie niezdolny do pracy oraz do samodzielnej egzystencji. Ja natomiast mogę wystąpić o rentę, bo zajmuję się chorym dzieckiem. Zastanawiam się, czy powinnam wraz z synami wystąpić o to świadczenie, czy też tylko oni powinni złożyć wniosek. Czy kwota przyznanej renty zależy od liczby uprawnionych osób?
TAK
Renta rodzinna stanowi określony procent świadczenia, które przysługiwało zmarłemu renciście. Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna. Jest ona dzielona między nich na równe części.
Jeśli do renty rodzinnej uprawniona jest tylko jedna osoba, wówczas ma ona prawo do 85 proc. świadczenia, które przysługiwało zmarłemu. Gdy natomiast rentę otrzymuje dwóch członków rodziny, dostają ją w wysokości 90 proc. świadczenia zmarłego a gdy trzech lub więcej – 95 proc. świadczenia. Zatem im więcej osób ma prawo do renty rodzinnej, tym wyższa będzie jej łączna kwota.
Jeśli przykładowo zmarły otrzymywał rentę z tytułu niezdolności do pracy w wysokości 1200 zł, to trzech członków jego rodziny (żona i dwoje dzieci) otrzyma łącznie 95 proc. tego świadczenia, czyli 1140 zł, a każdy z nich po 380 zł. Jeśli o rentę wystąpi tylko dwóch synów, to ZUS przyzna im rentę w wysokości 1080 zł (1200 zł x 90 proc.), czyli każdy z nich dostanie po 540 zł.
Podstawa prawna
Art. 73 ust. 1, art. 74 ust. 1, art. 74 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748).
Czy przerwanie nauki pozbawi prawa do renty
Moja córka ma 20 lat. Od października ubiegłego roku uczy się i pobiera rentę rodzinną po zmarłym ojcu. Ostatnio dowiedziałam się, że sporo wagarowała i przez to będzie jeszcze we wrześniu zdawała jakieś egzaminy. Co prawda nie została skreślona z listy uczniów, ale obawiam się tego. Czy jeśli zaprzestałaby nauki, ZUS odebrałby jej rentę?
TAK
Wypłata renty rodzinnej dla dziecka po ukończeniu 16. roku życia uzależniona jest od pobierania nauki w szkole. Jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 3 września 2014 r. (III AUa 1972/13, LEX nr 1506643), oczywisty brak woli kontynuowania edukacji, a jedynie stwarzanie pozorów jej pobierania, nie pozwala na uznanie za osobę pobierającą naukę. Chodzi zatem nie tyle o posiadanie formalnego statusu ucznia (studenta), co realne wypełnianie tej roli stosownie do regulaminu uczelni, w szczególności poprzez uczestnictwo w zajęciach, przystępowanie do egzaminów i przedkładanie wymaganych prac semestralnych. Nie mieści się w tym pojęciu takie postępowanie ucznia (studenta), które polega jedynie na zapisaniu się do szkoły bez uczestniczenia w całości lub części zajęć, podchodzenia do egzaminów, przedkładania wymaganych programem nauczania prac (por. wyrok SN z 19 lutego 2013 r. I UK 471/12 LEX nr 1308053; wyrok SN z 5 lipca 2012 r. I UK 65/12 LEX nr 1231467). Jeśli uprawniony do renty tak się zachowuje, nie jest realizowany cel renty rodzinnej, jakim jest umożliwienie zdobycia wykształcenia i nabycie kwalifikacji, a w konsekwencji uzyskanie zdolności do samodzielnego utrzymania.
Podstawa prawna
Art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748).