Ugoda z pracodawcą to nie podstawa do wypłaty świadczeń

W 2020 r. uległam wypadkowi przy pracy. Mój pracodawca w sporządzonym protokole nie uznał zdarzenia za wypadek przy pracy, skierowałam więc sprawę do sądu. Ostatecznie w 2023 r. zawarłam ugodę z pracodawcą, w której strony zgodnie oświadczyły, że uznają zdarzenie za wypadek przy pracy. Postanowieniem sądowym ugoda została zatwierdzona i została jej nadana klauzula wykonalności. Jednak pracodawca odmówił sprostowania na tej podstawie protokołu, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił mi wypłaty świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego. Czy organ rentowy postąpił prawidłowo?

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy w razie zaistnienia wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany ustalić okoliczności i przyczyny tego wypadku. Szczegółowe regulacje w tym zakresie zostały zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy.

Oceniając opisywaną sytuację, trzeba zwrócić przede wszystkim uwagę, że zgodnie z orzecznictwem sądowym (np. uchwała Sądu Najwyższego ‒ Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 21 września 2004 r., sygn. akt II UZP 8/04) organ rentowy rozpoznający wniosek o świadczenia z tytułu wypadku przy pracy nie jest związany prawomocnym wyrokiem wydanym w sprawie z powództwa pracownika przeciwko pracodawcy o ustalenie lub zmianę protokołu powypadkowego w zakresie uznania zdarzenia za wypadek przy pracy (art. 365 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego). Wyrok taki nie ma powagi rzeczy osądzonej w sprawie toczącej się na skutek odwołania od decyzji organu rentowego (art. 366 kodeksu postępowania cywilnego).

W uzasadnieniu uchwały z 21 września 2004 r. SN wyjaśnił, że sprawy o sprostowanie protokołu powypadkowego czy też o ustalenie, że zdarzenie było wypadkiem przy pracy, są przedmiotowo inne od sprawy o świadczenie rentowe i toczyły się między innymi stronami. Ta dwoistość postępowania przy dochodzeniu odrębnych roszczeń z tytułu tego samego wypadku przy pracy stwarza niezależność od siebie tych postępowań sądowych. W sprawach tych nie ma ani tożsamości stron, ani tożsamości przedmiotowej, a wyrok nie może mieć mocy wiążącej wobec podmiotu, który nie uczestniczył w postępowaniu poprzedzającym wydanie tego wyroku.

Zgodnie natomiast z art. 22 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych organ rentowy odmawia wypłaty świadczeń w trzech przypadkach:

• nieprzedstawienia protokołu powypadkowego lub karty wypadku;
• nieuznania w protokole powypadkowym lub karcie wypadku zdarzenia za wypadek przy pracy;
• gdy protokół powypadkowy lub karta wypadku zawierają stwierdzenia bezpodstawne.

Przepis ten wskazuje, z jakich powodów organ rentowy odmawia przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. Jednym z nich jest nieuznanie w protokole powypadkowym zdarzenia za wypadek przy pracy. Ubezpieczony natomiast w takich przypadkach może odwoływać się od decyzji.

Należy zatem stwierdzić, że zawarcie ugody o ustalenie, iż zdarzenie jest wypadkiem przy pracy, nie zwalnia organu rentowego z badania spełnienia przez wnioskodawcę wszystkich przesłanek ustalenia prawa do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego w związku z wypadkiem przy pracy. ©℗