Osoba, która ma przyznane usługi opiekuńcze lub jest uczestnikiem zajęć w środowiskowym domu samopomocy, nie może w tych samych godzinach mieć zapewnionego wsparcia asystenta.

Tak wynika z informacji przygotowanej przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (MRiPS) dla samorządów, które otrzymały pieniądze w tegorocznej edycji programu „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej”. Jest on skierowany do niepełnosprawnych dzieci poniżej 16. roku życia oraz osób mających orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności. Przydzielony im asystent ma pomagać m.in. w wykonywaniu codziennych czynności, towarzyszeniu w wyjściach i powrotach do domu oraz przy załatwianiu urzędowych spraw (w wymiarze od 360 do maksymalnie 840 godzin w ciągu roku).
Jak wyjaśnia resort, asystencja przysługuje też tym osobom, które mają przyznane usługi opiekuńcze (również specjalistyczne) na podstawie przepisów ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2268 ze zm.), chodzą na zajęcia do środowiskowego domu samopomocy lub mają świadczone analogiczne wsparcie w stosunku do tego oferowanego przez asystenta, które jest finansowane ze środków publicznych. Musi być jednak spełniony warunek, że nie może się to odbywać w tych samych godzinach, w których swoje usługi wykonuje asystent. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku, gdy rodzice lub opiekunowie osoby niepełnosprawnej mają przyznane wsparcie z innego programu MRiPS „Opieka wytchnieniowa”. Tu również nie jest dopuszczalne, by asystent udzielał wsparcia w tym samym czasie, gdy osoby na co dzień sprawujące opiekę nad nią korzystają z urlopu wytchnieniowego.
MRiPS tłumaczy też, kto może pracować jako asystent. Zgodnie z zasadami programu nie może być to członek rodziny osoby niepełnosprawnej. Musi natomiast zostać przez nią wybrany i udokumentować uzyskanie kwalifikacji we wskazanych zawodach, np. opiekuna medycznego, pielęgniarki, pedagoga albo co najmniej sześciomiesięczne doświadczenie w bezpośrednim udzielaniu pomocy niepełnosprawnym. Wśród samorządów pojawiły się wątpliwości, jak powinno być dokumentowane spełnianie tego drugiego wymogu i czy może nim być oświadczenie osoby niepełnosprawnej, jej rodzica lub opiekuna. Resort podkreśla, że posiadanie minimum półrocznego doświadczenia może zostać potwierdzone pisemnym oświadczeniem podmiotu, który zlecał udzielanie bezpośredniej pomocy niepełnosprawnemu, zarówno na podstawie umowy cywilnoprawnej, jak i poprzez zawarcie umowy o pracę. Takim podmiotem może być nie tylko osoba prawna czy jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej, lecz także osoba fizyczna, w tym sam niepełnosprawny lub jego opiekun prawny. Resort zwraca przy tym uwagę, że to do realizatora programu, czyli gminy lub powiatu, należy ocena tego, czy kandydat ma wymagane doświadczenie. W tym celu może pomocniczo odwoływać się do przykładów podanych we wzorze karty zakresu czynności wykonywanych przez asystenta, która jest wypełniana po przyznaniu tej usługi.
Reguły te mają zastosowanie również do programu „Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnościami” – edycja 2023 r., w którym asystencja jest realizowana przez organizacje pozarządowe, spółdzielnie socjalne czy organizacje kościelne. ©℗