odpowiedź

Za okres od 1 do 15 stycznia 2023 r. pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy, którego podstawę wymiaru stanowi kwota 2258,64 zł, czyli po podwyższeniu do nowej, wyższej stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę, przy zatrudnieniu na 3/4 etatu. Za powyższy okres płatnikiem zasiłku będzie już ZUS, co oznacza, że zaświadczenie Z-3 potrzebne do jego wypłaty należy przekazać zakładowi.
Jeżeli nieprzerwana niezdolność do pracy z powodu choroby przypada na przełomie roku kalendarzowego, a 31 grudnia pracownik ma prawo do wynagrodzenia chorobowego z kodeksu pracy, to od 1 stycznia pracownikowi temu nadal przysługuje wynagrodzenie. Jednak okres 33 dni lub odpowiednio 14 dni, za który w nowym roku kalendarzowym przysługuje wynagrodzenie, powinien być liczony od 1 stycznia na nowo. A jeśli nieprzerwana niezdolność do pracy przypada na przełomie roku kalendarzowego, a 31 grudnia pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego, to od 1 stycznia pracownikowi przysługuje nadal zasiłek chorobowy za cały okres tej nieprzerwanej niezdolności do pracy.

Minimalna podstawa zasiłków

Zgodnie z ogólną zasadą podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków, zarówno tego samego, jak i innego rodzaju, nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż miesiąc kalendarzowy.
Jednakże należy zwrócić uwagę na art. 45 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa), zgodnie z którym podstawa wymiaru zasiłku chorobowego (i pozostałych) z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. tego wynagrodzenia. Wynagrodzenie minimalne, po odliczeniu części składek społecznych odciąganych z dochodu pracownika, stanowi jednocześnie minimalną podstawę wymiaru zasiłku/wynagrodzenia chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze godzin.
Z komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej wynika dodatkowo, że podstawa wymiaru zasiłku, wraz ze składnikami, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku, nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników, po pomniejszeniu o 13,71 proc. W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy kwoty te ulegają odpowiednio zmniejszeniu, proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Z tego wniosek, że podstawa wymiaru np. wynagrodzenia chorobowego przy pełnym etacie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę po odliczeniu składek społecznych – 13,71 proc., ale tylko wówczas, gdy wynagrodzenie stanowiące tę podstawę razem ze składnikami niezmniejszanymi za czas choroby jest równe bądź wyższe od najniższej podstawy zasiłkowej obowiązującej dla pracowników pełnoetatowych.
Jeśli bowiem pracownik otrzymuje, oprócz wynagrodzenia zasadniczego, dodatkowe składniki, ale takie, które nie są pomniejszane za czas absencji chorobowych, np. premie, dodatek za warunki pracy, dodatek funkcyjny, to najpierw należy ustalić tzw. hipotetyczną podstawę wymiaru zasiłku, a potem przyrównać ją do minimalnej podstawy zasiłkowej. Jeżeli podstawa ustalona z uwzględnieniem składników, do których pracownik zachowuje prawo mimo choroby, tj. ta hipotetyczna, jest równa bądź wyższa od tej minimalnej ustawowej, to jako podstawę wymiaru zasiłku przyjmuje się faktyczne wynagrodzenie, bez składników dodatkowych, których nie wlicza się do podstawy zasiłkowej. Zgodnie bowiem z art. 41 ustawy zasiłkowej przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku.
Jeśli natomiast wszystkie zliczone składniki wynagrodzenia, z tymi niezmniejszanymi włącznie, nie dorównują podstawie minimalnej, to podstawę wymiaru zasiłku podwyższa się do kwoty tej minimalnej podstawy wymiaru, obliczonej jako różnica minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu 13,71 proc. i kwoty składnika, do którego pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku, również po pomniejszeniu o część składkową.
Od 1 stycznia 2023 r. podstawa wymiaru zasiłków z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu 13,71 proc. tej kwoty, tj. od 3011,52 zł (kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę – 3490 zł, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc.).
Odpowiednio dla 3/4 wymiaru najniższa podstawa to 1812,09 zł (3490 zł x 3/4 = 2617,50 zł; 2617,50 zł ‒ 13,71 proc. = 2258,64 zł). Zatem za okres choroby od 1 do 15 stycznia podstawa zasiłku zostanie podniesiona do tego poziomu.

Zmiana płatnika

Zgodnie z przepisami ustawy zasiłkowej prawo do zasiłków ustalają oraz zasiłki te wypłacają:
  • płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych – swoim ubezpieczonym w czasie trwania ubezpieczenia;
  • oddziały ZUS ‒ m.in. ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych, czy ubezpieczonym prowadzącym działalność pozarolniczą i osobom z nimi współpracującym.
Jeżeli oddział ZUS rozpoczął wypłatę zasiłku przed 1 stycznia, to kontynuuje tę wypłatę za nieprzerwany okres niezdolności do pracy w nowym roku kalendarzowym, nawet jeżeli od 1 stycznia płatnik składek jest zobowiązany do wypłaty zasiłków swoim ubezpieczonym. W przypadku zmiany rodzaju pobieranego zasiłku po 1 stycznia wypłaty kolejnego zasiłku dokonuje płatnik składek.
Jednak może wystąpić także sytuacja odwrotna – tak jak w opisywanym przypadku, gdy pracodawca będący w poprzednim roku płatnikiem zasiłków od 1 stycznia kolejnego roku przestaje nim być, a obowiązki związane z obsługą zasiłków przejmuje ZUS. Wówczas zasiłki należne za okres od 1 stycznia zaczyna wypłacać organ rentowy. Zadaniem pracodawcy jest przekazanie do ZUS zaświadczenia zawierającego zestawienie składników wynagrodzenia, stanowiących podstawę wymiaru zasiłku (Z-3).©℗
Podstawa prawna
•art. 3 pkt 3, art. 41 ust. 1, art. 43, art. 45, art. 61 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 1732; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2476)