Ruszyła wypłata pierwszych czternastek dla emerytów i rencistów. Według szacunków Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej dodatkowe świadczenie trafi do ok. 9 mln osób. Koszt wypłaty 14. emerytury w 2022 r. to 11,4 mld zł. Oprócz wsparcia finansowego resort Marleny Maląg wdraża programy aktywizujące seniorów.
Pierwsi emeryci i renciści otrzymali 14. emeryturę 25 sierpnia. Świadczenie trafiło do ok. 1,6 mln osób, a wypłacona kwota sięga 2 mld zł. Czternastki będą wypłacane także 1, 5, 6, 10, 15 i 20 września. W systemie mundurowym oraz w przypadku osób pobierających zasiłki i świadczenia przedemerytalne z ZUS - wypłata nastąpi we wrześniu. Z kolei osoby pobierające świadczenia rolnicze rzadziej niż raz na miesiąc otrzymają czternastkę w październiku. Pieniądze są wypłacane z urzędu, co oznacza, że świadczeniobiorcy nie muszą składać dodatkowych dokumentów, żeby otrzymać 14. emeryturę.
Jak mówiła podczas spotkania z seniorami w Siennicy (woj. mazowieckie) minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg, termin wypłaty dodatkowego świadczenia nie jest przypadkowy.
- W zeszłym roku 14. emerytura była wypłacana w grudniu. W tym roku jest wypłacana od 25 sierpnia, dlatego że analizy pokazywały, że poziom inflacji będzie dość wysoki. A więc my, uszczelniając wydatki budżetu państwa, znajdujemy środki, aby pomóc osobom, które potrzebują wsparcia - tłumaczyła minister.
Poprawa życia
Jak podkreślają pomysłodawcy dodatkowego świadczenia, ochrona seniorów przed ubóstwem i wykluczeniem społecznym jest istotna dla polityki społecznej państwa. Dlatego podejmowane przez rząd działania ukierunkowane są na poprawę sytuacji finansowej emerytów i rencistów, w tym - w szczególności - świadczeniobiorców pobierających niskie emerytury i renty.
Podczas spotkania z seniorami w Siennicy premier Mateusz Morawiecki podkreślił, że 14. emerytura ma służyć poprawie życia seniorów.
- Chcemy, żeby seniorzy mieli łatwiej, mieli łatwiejsze życie - wskazał szef Rady Ministrów. Jak dodał, dla niego najważniejsze jest, aby kontynuować wszystkie programy, które można zebrać do wspólnego mianownika - państwo z sercem, państwo, które rozumie swoich seniorów.
Po raz pierwszy 14. emerytura trafiła do emerytów i rencistów jesienią 2021 r. zgodnie z ustawą o kolejnym w 2021 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla tej grupy. Pierwotnie czternastka została pomyślana jako jednorazowe świadczenie dla osób, które są najniżej uposażone. O kolejnej wypłacie 14. emerytury rząd zdecydował w pierwszej połowie 2022 r. Na tę decyzję złożyło się szereg czynników, zwłaszcza wybuch wojny w Ukrainie oraz inflacja.
Wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych dotknął wszystkich polskich obywateli, jednak silnie odczuwają go zwłaszcza osoby najniżej uposażone, w tym emeryci i renciści. Dla napiętych budżetów tej grupy już kilkuprocentowa inflacja może być trudniejsza do udźwignięcia niż inflacja dla osób czynnych zawodowo - zauważają autorzy przepisów.
Inflacja jest silnie powiązana z konfliktem zbrojnym w Ukrainie. Sankcje nałożone na Rosję, w tym rezygnacja z dostaw rosyjskich surowców, przełożyły się na wzrost cen paliwa, a w efekcie wszystkich produktów.
- To cena, którą wszyscy solidarnie ponosimy za sprzeciw wobec rosyjskiego bestialstwa - podkreśla resort rodziny i polityki społecznej.
Czternastka ma złagodzić wyłom w budżetach domowych emerytów i rencistów spowodowany powyższymi czynnikami.
- To kolejny przykład prowadzonej przez rząd Zjednoczonej Prawicy kompleksowej polityki wsparcia seniorów. W obecnej trudnej sytuacji geopolitycznej, spowodowanej m.in. szantażem energetycznym Rosji, wzmacniamy rządowe wsparcie dla emerytów i rencistów. Zdajemy sobie sprawę, że teraz może być ono szczególnie potrzebne, stąd decyzja o wypłacie dodatkowego świadczenia - tłumaczy Marlena Maląg.
Wysokość świadczenia
Dla osób pobierających świadczenia w wysokości do 2900 zł brutto, czternastka wyniesie 1338,44 zł brutto, czyli 1217,98 zł netto. Powyżej 2900 zł brutto obowiązywała będzie zasada „złotówka za złotówkę”, czyli czternastka będzie zmniejszana o kwotę przekroczenia ponad 2900 zł brutto. Czternastka wyniesie co najmniej 50 zł.
Co ważne, 14. emerytura będzie wolna od potrąceń, np. zajęć komorniczych. Nie będzie wliczać się do dochodu przy ubieganiu się o pomoc społeczną, alimenty czy świadczenia dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Czternastka jest też wolna od podatku od osób fizycznych.
Według szacunków resortu rodziny i polityki społecznej dodatkowe świadczenie trafi do blisko 9 mln uprawnionych, w tym ok. 7,7 mln osób otrzyma wypłatę w pełnej wysokości (w kwocie najniższej emerytury) oraz ok. 1,3 mln osób w wysokości niższej ze względu na podbieranie świadczenia w wysokości powyżej 2900 zł miesięcznie. Na wypłatę czternastki w 2022 r. rząd przeznaczy ok. 11,4 mld zł.
W sumie - w ramach 13. i 14. emerytur - w tym roku do emerytów i rencistów trafi 24,5 mld zł dodatkowego wsparcia. Od 2019 r. to już ponad 70 mld zł.
Trzynastka jako wzorzec
Czternastka to kolejne dodatkowe świadczenie obok 13. emerytury. Tę ostatnią wypłacono po raz pierwszy w 2019 r. Od 2020 r. trzynastka jest gwarantowana ustawą - jako dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla wszystkich emerytów i rencistów w wysokości najniższej emerytury.
Rozwiązanie to zostało zastosowane do emerytur i rent w systemie powszechnym, rolników, służb mundurowych, emerytur pomostowych, świadczeń i zasiłków przedemerytalnych, rent socjalnych, rent strukturalnych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, rodzicielskich świadczeń uzupełniających oraz rent inwalidów wojennych i wojskowych.
13. emerytury są wypłacone z urzędu wraz z emeryturą albo rentą w terminie wypłaty świadczeń przypadającym w kwietniu. Dodatkowe świadczenie jest wolne od potrąceń i egzekucji. Jego kwota nie ma wpływu na uprawnienia osób ubiegających się o świadczenia, dodatki, zasiłki, pomoc lub wsparcie (np. ulgę rehabilitacyjną). W ten sam sposób - wzorem trzynastki - ukształtowano przepisy o 14. emeryturze.
W sumie z tytułu 13. emerytury w latach 2019-2022 do emerytów i rencistów trafiło 47,8 mld zł. To kolejno: 10,8 mld zł w 2019 r., 11,7 mld zł w 2020 r., 12,2 mld zł w 2021 r. oraz 13,1 mld zł w 2022 r. Świadczenie urosło od 1100 zł przy pierwszej wypłacie trzynastki do 1338,44 zł brutto (1217,98 zł netto) w tym roku.
Działania osłonowe i aktywizacja seniorów
Dodatkowe wsparcie dla seniorów i rencistów to, oprócz trzynastek i czternastek, m.in. coroczna waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych.
Począwszy od marca tego roku, najniższa emerytura i renta wzrosła (rok do roku) o 87,56 zł do 1338,44 zł. Na waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych przeznaczono ok. 18,4 mld złotych.
Do działań osłonowych należy zaliczyć również tarczę antyinflacyjną i dodatek osłonowy oraz dodatek węglowy. To także podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł, dzięki czemu świadczenia do wysokości 2500 zł miesięcznie są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Udogodnieniem dla emerytów i rencistów jest również obniżka stawki podatku dochodowego w pierwszym przedziale skali podatkowej z 17 proc. do 12 proc., która obowiązuje od 1 lipca tego roku.
Podczas spotkania w Siennicy Marlena Maląg wskazała, że polityka senioralna rządu oparta jest na dwóch stabilnych filarach: wsparcia finansowego i aktywizacji osób starszych. Do 2025 r. resort rodziny i polityki społecznej przeznaczy na programy aktywizujące łącznie 0,5 mld zł.
Dzięki programowi „Senior+” w całej Polsce powstają nowe domy i kluby dla seniorów. Dziś w całym kraju jest ich ponad 1 tys., a z oferty zajęć korzysta ok. 25 tys. osób starszych. Rocznie na program wydawanych jest 60 mln zł. Budżet na jego realizację w latach 2021-2025 to 300 mln zł.
- Mamy w Polsce już 1100 takich miejsc aktywności, kiedy obejmowaliśmy rządy było ich 85. Widzimy, jaka jest potrzeba. Samorządowcy zwracają się do nas, abyśmy uruchamiali jeszcze więcej środków na powstawanie tej infrastruktury - podkreśliła Marlena Maląg.
Kolejne 200 mln zł przeznaczono do 2025 r. na program „Aktywni+”. Pieniądze trafiają do organizacji pozarządowych, które prowadzą projekty dotyczące szeroko pojętej aktywności osób starszych. W tym roku dofinansowanie na ten cel dzięki programowi „Aktywni+” otrzymało 281 organizacji.
Szefowa resortu rodziny i polityki społecznej zapowiedziała dalszy rozwój programów związanych z aktywnością osób starszych.
- Tworzymy silną koalicję z samorządami, z organizacjami pozarządowymi, aby tworzyć dobre rzeczy dla drugiego człowieka - podkreśliła Marlena Maląg.
PARTNER
____________________________________________________________
Marlena Maląg o czternastce: „To nie czary ani żaden cud”
Jako rządzący jesteśmy odpowiedzialni za sytuację Polski i Polaków – zobowiązaliśmy się do tego, przyjmując swoje mandaty poselskie, teki ministrów. Rolą rządu jest dbanie o bezpieczeństwo Polaków, również to finansowe – mówi Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej.
Ruszyły wypłaty czternastej emerytury, kiedy seniorzy mogą spodziewać się pieniędzy?
Pierwsza tura wypłat to 25 sierpnia, więc pierwsi emeryci i renciści już otrzymali pieniądze. Kolejni otrzymają ją wraz z wrześniowymi świadczeniami, terminy w ZUS to odpowiednio 1, 5, 6, 10, 15 i 20 września.
Pragnę wyraźnie podkreślić, że czternastka będzie wypłacana z urzędu razem z emeryturą lub rentą. Bez żadnych dodatkowych formalności.
Niestety docierają do nas sygnały, że niektórzy próbują wykorzystać sytuację, jaką jest wypłata czternastej emerytury. Gorąco uczulam osoby starsze, ale także ich bliskich, by w żadnym wypadku nie podawali nikomu swoich danych osobowych, haseł i PIN-ów. Każda oferta „pomocy” w wypełnieniu wniosku to czerwona flaga – żaden wniosek nie jest tu potrzebny.
Wyobraźmy sobie sytuację: senior odbiera telefon, w słuchawce słyszy: „Dzień dobry, oferujemy bezpłatną pomoc w wypełnieniu wniosku o czternastą emeryturę…”. Co powinien zrobić?
Jak najszybciej zakończyć rozmowę, skontaktować się z zaufaną osobą i powiadomić policję. Wyłudzanie pieniędzy, oszukiwanie osób starszych powinno spotykać się ze stanowczym sprzeciwem i reakcją.
Przypominam, czternasta emerytura zostanie wypłacona z urzędu, po prostu – każdy kto spełnia warunki, otrzyma świadczenie razem z emeryturą lub rentą, w tym samym terminie.
W trudnych czasach Polacy potrafią być solidarni. Pokazali to w czasie pandemii, a także po wybuchu wojny w Ukrainie, przyjmując do swoich domów uciekających przed wojną obywateli tego kraju. Ale czy ta solidarność społeczna działa, gdy jeden otrzymuje wsparcie np. w postaci czternastej emerytury, a drugi nie?
Polacy wielokrotnie udowodniali, że solidarność mają we krwi i naprawdę potrafią się jednoczyć w czasie kryzysu takiego jak pandemia czy właśnie wojna w Ukrainie. Czternasta emerytura to jedna z form wsparcia osób starszych o niższych świadczeniach w związku z inflacją wywołaną rosyjską agresją. Inflacja dotyka każdego, stąd obniżenie VAT na żywność czy paliwo, obniżenie PIT do 12 proc. Z tego korzystają wszyscy. Natomiast nie ma wątpliwości, że rodziny wielodzietne, o niższych dochodach czy osoby starsze odczuwają ten wzrost cen szczególnie dotkliwie, stąd kryterium dochodowe np. przy dodatku osłonowym, ale też przy czternastej emeryturze. Wierzę, że Polacy są tego świadomi i mimo pojawiającego się pewnie czasem rozgoryczenia rozumieją tę sytuację.
Czy w dobie inflacji nasze państwo w ogóle stać na wypłacanie kolejnych świadczeń?
No właśnie, jak to się dzieje, że mimo kryzysu w Europie, mimo pandemii i wojny, stać nas na wspieranie najsłabszych i pomoc tym, którzy najbardziej odczuwają skutki inflacji? To nie czary ani żaden cud, to mądre gospodarowanie i odpowiedzialne rządzenie. To walka z mafiami VAT-owskimi, przestępcami podatkowymi. Uszczelnienie i cyfryzacja aparatu podatkowego.
Ale to także rozumienie, że jako rządzący jesteśmy odpowiedzialni za sytuację Polski i Polaków – zobowiązaliśmy się do tego, przyjmując swoje mandaty poselskie, teki ministrów. Rolą rządu jest dbanie o bezpieczeństwo Polaków, również to finansowe.