Prowadzę indywidualnie działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Jestem też wspólnikiem wieloosobowej spółki z o.o., tj. spółki jawnej opodatkowanej na zasadach ogólnych (skala podatkowa), oraz komandytariuszem w spółce komandytowej. W niedługim czasie planuję przystąpienie do kolejnej spółki komandytowej – jako komandytariusz. Ile składek zdrowotnych powinienem opłacać?
odpowiedź
Płatnik powinien opłacać trzy składki na ubezpieczenie zdrowotne: z działalności opodatkowanej ryczałtem, z udziału w spółce jawnej oraz jako komandytariusz spółek komandytowych (bez względu na ich liczbę). Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają bowiem osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są m.in. osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej. A w przypadku gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego wymienionych w art. 66 ust. 1 o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: ustawa zdrowotna) ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie. Tak więc osoba prowadzą więcej niż jedną działalność gospodarczą składkę opłaca od każdej z nich.
Zwrot „odrębny przychód” odnosi się do przychodu opodatkowanego odrębnie w ramach każdej z form podatkowych. W przypadku prowadzenia przez przedsiębiorcę kilku działalności składkę należy liczyć oddzielne dla każdej z nich, przy czym obliczając podstawę wymiaru składki zdrowotnej należy zsumować dochód w przypadku skali podatkowej, podatku liniowego, podatku od dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej lub przychód – w przypadku ryczałtu – dla każdej z poszczególnych form podatkowych. [przykłady 1 i 2]
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pozostałych osób prowadzących działalność pozarolniczą wymienionych w art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, innych niż opodatkowanych na zasadach ogólnych, kartą podatkową, ryczałtem, stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W 2022 r. jest to kwota 6221,04 zł. Składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku kalendarzowego. Składka w wysokości 9 proc. wynosi w tym roku 559,89 zł. Powyższa podstawa obowiązuje w stosunku do osób, które prowadzą działalność, z której przychody nie są zaliczane do przychodów z działalności gospodarczej. Są to przychody z udziału w spółkach takich jak jednoosobowa spółka z o.o. czy spółka komandytowa.
Zasada jest więc taka, że jeżeli osoba prowadzi kilka rodzajów działalności wymienionej w art. 82 ust. 5 ustawy zdrowotnej, to składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności.
Rodzajami działalności są:
1) działalność gospodarcza prowadzona w formie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
2) działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki jawnej, będącej podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych;
3) działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki komandytowej;
4) działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki komandytowo-akcyjnej przez komplementariusza – od 1 stycznia 2023 r.;
5) działalność gospodarcza prowadzona w formie prostej spółki akcyjnej przez akcjonariusza wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług;
6) wykonywanie działalności przez osoby, o których mowa w art. 81 ust. 2za ustawy zdrowotnej.
Jeżeli ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednej spółki w ramach tego samego rodzaju działalności, o której mowa wyżej, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdej prowadzonej spółki.
Obowiązek opłacania wielokrotnej składki zdrowotnej od różnych rodzajów działalności występuje zatem wyłącznie w przypadku osób będących jedynie wspólnikami w wymienionych spółkach, z których przychody nie są opodatkowane jako przychody z działalności gospodarczej. [przykład 3]
przykład 1
Różne rodzaje opodatkowania
Pan Karol prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą wpisaną do CEIDG opodatkowaną na zasadach ogólnych według skali podatkowej oraz jest wspólnikiem w dwóch spółkach osobowych: cywilnej i jawnej, z których przychody są kwalifikowane do działalności gospodarczej. Przychód ze spółki cywilnej jest opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, a przychód ze spółki jawnej podatkiem liniowym. Przedsiębiorca opłaca składki zdrowotne od każdej działalności, liczone według formy opodatkowania, tj. dwie składki zdrowotne od dochodu ustalonego odrębnie z jednoosobowej działalności (skala) i ze spółki jawnej (liniowo), oraz składkę zdrowotną ustaloną od przychodu z udziału w spółce cywilnej (ryczałt).
przykład 2
Tylko skala
Pan Marek jest wspólnikiem trzech spółek osobowych: dwóch jawnych i jednej cywilnej. Wszystkie działalności są opodatkowane według zasad ogólnych, tj. skalą podatkową. Płaci miesięczną składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. dochodu uzyskanego ze wszystkich spółek.
przykład 3
Wspólnik i komplementariusz
Pan Wojciech jest wspólnikiem w dwóch jednoosobowych spółkach z o.o. oraz komplementariuszem w spółce komandytowej. Zobowiązany jest do opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne od każdego rodzaju pozarolniczej działalności, w tym od każdej spółki danego rodzaju odrębnie. Oznacza to, że opłaca składkę w potrójnej wysokości od podstawy wyliczonej jako: 3 × 100 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale, tj. 3 × po 559,89 zł. ©℗
Natomiast jeśli przedsiębiorca prowadzi kilka działalności, z których przychody nie należą do źródła działalności gospodarczej, np. jest komandytariuszem w dwóch spółkach komandytowych, a jednocześnie prowadzi działalności gospodarcze opodatkowane na zasadach ogólnych – skala, podatek liniowy lub ryczałt – wówczas opłaca składki zdrowotne:
- od każdej działalności gospodarczej odrębnie według formy opodatkowania (od dochodu lub przychodu);
- jedną odrębną składkę od wszystkich działalności nienależących do działalności gospodarczej (z udziału w spółkach) od podstawy 100 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale (tak stwierdził ZUS w interpretacji z 23 czerwca 2022 r. DI/100000/43/763/2022).
W opisywanym przypadku przedsiębiorca prowadzi różne rodzaje działalności i z każdej odrębnie musi opłacać składkę zdrowotną. Dwa rodzaje działalności dają przychody z działalności gospodarczej, ale są opodatkowane według różnych form (ryczałt i skala), dlatego należy ustalać składki oddzielnie. Ponadto jest też udział w spółce komandytowej, z której przychody są opodatkowane podatkiem CIT, a to oznacza, że trzecia składka powinna być naliczana od stałej podstawy, tj. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale. Ta jedna składka będzie należna także w razie uczestnictwa w kolejnej spółce komandytowej. ©℗
Podstawa prawna
• art. 81, art. 82 ust. 2–2b, ust. 3, ust. 4 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1265)
• art. 8 ust. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1115)
