GUS ogłosił, że przeciętne wynagrodzenie spadło. A to oznacza, że zmniejszą się także limity dodatkowych przychodów dla pobierających świadczenia emerytalno-rentowe
Przede wszystkim trzeba podkreślić, że osób, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny (60 lat – kobiety i 65 lat – mężczyźni), żadne limity nie dotyczą. Mogą osiągać nieograniczone przychody, a ich emerytury nie zostaną zawieszone ani zmniejszone. Limitów muszą jednak pilnować osoby, które pobierają wcześniejsze świadczenia o charakterze emerytalnym (wcześniejszą emeryturę, emeryturę pomostową, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne) i renty (rentę z tytułu niezdolności do pracy; rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy sprzed 1 stycznia 2003 r.; rentę z tytułu choroby zawodowej; rentę inwalidy wojskowego, jeżeli niezdolność do pracy nie ma związku ze służbą wojskową; rentę rodzinną po inwalidzie wojskowym, jeśli śmierć inwalidy nie pozostawała w związku ze służbą wojskową; rentę rodzinną).
Zgodnie z art. 104 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (dalej: ustawa emerytalna) prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Z kolei w razie osiągania przychodu w kwocie zawierającej się między 70 a 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż obowiązująca kwota maksymalnego zmniejszenia. Od 1 marca 2022 r. kwoty maksymalnego zmniejszenia wynoszą:
- 691,94 zł – emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
- 518,99 zł – renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
- 588,19 zł – renta rodzinna dla jednej osoby.
Limity dorabiania (70 i 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia) zależą więc od przeciętnego wynagrodzenia, jakie GUS obliczył za ostatni ogłoszony kwartał. Dlatego limity za wrzesień–listopad będą uzależnione od przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale danego roku. Tymczasem w tym roku przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale w stosunku do pierwszego spadło (z 6235,22 zł do 6156,25 zł), a to oznacza, że spadną także limity. Równowartość 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia spadła z 4364,70 zł do 4309,40 zł, zaś 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia – z 8105,80 zł do 8003,20 zł.
Warto zaznaczyć, że limity te dotyczą tylko przychodów z określonych źródeł. Wliczane są do niego jedynie przychody z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6 ustawy emerytalnej. Za taką działalność uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności, w tym także przychód osiągany z tych tytułów za granicą. W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność sprawa jest o tyle prosta, że za przychód uznaje się równowartość podstawy wymiaru składek, a nie rzeczywiście osiągany przychód. Co ważne, nie ma przy tym znaczenia, że od danego tytułu nie opłaca się obowiązkowych składek, bo ubezpieczony korzysta z reguł tzw. zbiegu tytułów ubezpieczeniowych.
Do limitów nie wlicza się natomiast honorariów z tytułu działalności twórczej i artystycznej, ale uwzględnia się zasiłki chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze, wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy i kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.
Warto dodać, że powyższe limity od początku tego roku mają zastosowanie także do osób pobierających rentę socjalną. Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 10 ust.1 ustawy o rencie socjalnej prawo do tego świadczenia ulega zawieszeniu lub świadczenie to ulega zmniejszeniu w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, na zasadach określonych w art. 104 ustawy emerytalnej. Do końca 2021 r. renta ta ulegała zawieszeniu w razie osiągania przychodów w wysokości 70 proc. przeciętnego wynagrodzeni. ©℗
Jakie limity dodatkowych przychodów
▶ 1 czerwca – 31 sierpnia 2022 r.
70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za I kwartał 2022 r. – 4364,70 zł
130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za I kwartał 2022 r. – 8105,80 zł
▶ 1 września – 30 listopada 2022 r.
70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za II kwartał 2022 r. – 4309,40 zł
130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za II kwartał 2022 r. – 8003,20 zł ©℗
Podstawa prawa
• art. 104 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 504)
• art. 10 ustawy z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1300; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 240)
