Jeżeli obywatel Ukrainy nie ma PESEL-u, do zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych wystarczy sam dokument tożsamości, np. paszport - zapewnia ZUS w odpowiedzi na pytanie DGP.
Wielu ukraińskich uchodźców stoi pod urzędami w celu uzyskania numeru PESEL. Specjalną procedurę jego przyznawania dla wojennych uciekinierów wprowadziła specustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 583). W DGP nr 58/2022 „Poradnik DGP: Kiedy Ukraińcowi potrzebny jest PESEL” wyjaśnialiśmy, w jakich sytuacjach jest on bezwzględnie potrzebny, a w jakich przypadkach niekonieczny.
Teraz uzupełniamy te informacje o wskazówki z ZUS. Powstała bowiem wątpliwość, jak numer PESEL wpływa na możliwość zgłoszenia uchodźcy do ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z przepisami wszystkie osoby, które są m.in. pracownikami, zleceniobiorcami i prowadzącymi pozarolniczą działalność, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w naszym kraju. Dotyczy to również cudzoziemców, którzy wykonują pracę w Polsce.
- Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych pracownika z Ukrainy, podobnie jak polskiego obywatela, odbywa się na formularzu ZUS ZUA - wyjaśnia Paweł Żebrowski, rzecznik ZUS. Płatnik umieszcza w nim dane identyfikacyjne zgłaszanego, takie jak imię, nazwisko, tytuł do ubezpieczenia, płeć, obywatelstwo, PESEL i informacje o dokumencie potwierdzającym tożsamość.
- Jeżeli obywatel Ukrainy nie ma numeru PESEL, do zgłoszenia wystarczy dokument tożsamości, np. paszport - zapewnia rzecznik.
Wyjaśnia także, co musi zrobić np. obywatel Ukrainy przebywający legalnie w Polsce, który chce rozpocząć działalność gospodarczą w naszym kraju. Osoba fizyczna, która zakłada firmę, musi zarejestrować się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Wniosek (CEIDG-1) w tej sprawie składa w organie ewidencyjnym (tj. w urzędzie miasta lub gminy). Efektem złożenia tego dokumentu są: wpis do ewidencji, nadanie numeru NIP, nadanie numeru REGON, zgłoszenie przedsiębiorcy jako płatnika składek do ZUS.
W konsekwencji ZUS otrzymuje dane z organu ewidencyjnego, na podstawie których sam sporządza następujące dokumenty: zgłoszenie płatnika składek (ZUS ZFA), informację o rachunkach bankowych płatnika składek (ZUS ZBA), informację o adresach prowadzenia działalności (ZUS ZAA).
- Oznacza to, że przedsiębiorca nie musi ich przygotowywać samodzielnie ani przekazywać do organu rentowego - wyjaśnia rzecznik ZUS.
Po zarejestrowaniu działalności przedsiębiorca musi następnie zgłosić się do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Niezbędne dokumenty zgłoszeniowe może także złożyć wraz z wnioskiem CEIDG-1 w organie ewidencyjnym. Na podstawie danych przekazanych z organu ZUS sam zapisze na koncie osoby ubezpieczonej: zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego albo do ubezpieczenia zdrowotnego, zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny, zgłoszenie zmiany danych wykazanych w tych zgłoszeniach.
- Przedsiębiorca także w tym zakresie nie musi przekazać do ZUS dokumentów zgłoszeniowych. Zgłosimy go do ubezpieczeń od dnia, w którym zaczął prowadzić działalność gospodarczą - dodaje Żebrowski.
