Zakup nowego sprzętu laboratoryjnego miał na celu podniesienie wydajności przedsiębiorstwa i niewiele wspólnego z likwidacją ograniczeń zawodowych niepełnosprawnego pracownika. Jego sfinansowanie z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) nie było więc zasadne – stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Łodzi, który oddalił skargę złożoną przez pracodawcę.
W listopadzie 2020 r. firma wydała 106 tys. zł na zakup sprzętu laboratoryjnego z pieniędzy ZFRON, a potem wystąpiła do naczelnika urzędu skarbowego o wydanie zaświadczenia o pomocy de minimis. Ten odmówił, a jego postanowienie podtrzymał w mocy dyrektor izby skarbowej. Uznał on, że wydatek poniesiony w ramach indywidualnego programu rehabilitacji (IPR) nie spełniał przesłanek par. 2 ust. 1 pkt 12 lit. e rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 19 grudnia 2007 r. w sprawie ZFRON (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1023 ze zm.), bo nie prowadzi do stworzenia warunków do wykonywania pracy na stanowisku (w tym przypadku kierownika laboratorium) przez osobę niepełnosprawną, lecz przez wszystkie osoby zatrudnione w przedsiębiorstwie. Nie stanowi on też przystosowania stanowiska pracy dla pracownika z dysfunkcją zdrowotną, bo jego zasadniczym celem jest poprawa komfortu wykonywanej pracy oraz osiągania lepszych wyników przez przedsiębiorstwo.
Pracodawca złożył skargę do WSA. Wskazywał, że kierownik laboratorium zgłosił, że ze względu na niepełnosprawność ma problemy z obsługą jednego z urządzeń, bo jest to sprzęt starszej generacji i wykonywane na nim badania zajmują dużo czasu. Tymczasem szybkość ich wykonywania jest kluczowa dla przedsiębiorstwa ze względu na to, że czas oczekiwania na wyniki blokuje proces produkcji lub wydawania towaru. Ponadto uciążliwość obsługi urządzenia powoduje, że kierownik laboratorium ma mniej czasu na wykonywanie innych obowiązków, a wolne tempo pracy zwiększa u niego poziom stresu. Dlatego pracodawca podjął decyzję o zakupie nowego sprzętu laboratoryjnego z pieniędzy ZFRON, co pozwoliło osobie niepełnosprawnej pracować szybciej i sprawniej bez konieczności spędzania dużej liczby godzin w pozycji stojącej.
Sąd uznał jednak, że pracodawca nie miał racji, i odrzucił jego skargę. Przypomniał, że zgodnie ze wspomnianym przepisem rozporządzenia celem wydatku z ZFRON powinno być zmniejszenie ograniczeń zawodowych przez dostosowanie miejsca i stanowiska pracy do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności. Musi więc on mieć bezpośredni związek z potrzebami pracownika z dysfunkcją zdrowotną, a nie tylko poprawieniem standardu pracy. WSA podkreślił, że wydatki w ramach IPR nie mogą służyć samym usprawnieniom w zakładzie pracy ani dokonywaniu inwestycji związanych z zakupem nowych maszyn, urządzeń i narzędzi, które są elementem wyposażenia stanowiska pracy, ale nie mają związku z niepełnosprawnością konkretnej osoby. Powołał się na orzecznictwo sądów, które zapadało w podobnych sprawach. W tych wyrokach stwierdzano, że kryteriów wynikających z par. 2 ust. 1 pkt 12 lit. e rozporządzenia nie spełniały m.in. zakup aparatu USG dla pracownika niepełnosprawnego będącego lekarzem oraz samochodu, który nie był przystosowany do stopnia niepełnosprawności pracownika, a jego wyposażenie było standardowe dla tego modelu auta.
ORZECZNICTWO
Orzecznictwo Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 20 stycznia 2022 r., sygn. akt I SA/Łd 868/21 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
