Osobę zatrudnioną na okres próbny, która ze względu na niepełnosprawność została uznana za niezdolną do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku, pracodawca powinien przenieść na inne stanowisko – odpowiadające jej kompetencjom i zdolnościom.
Tak stwierdził Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), który zajmował się sprawą dotyczącą spółki HR Rail. Jest to firma, która jest wyłącznym pracodawcą personelu kolei belgijskich. Zatrudniła ona na okres próbny na stanowisko konserwatora dróg kolejowych osobę, u której zdiagnozowano chorobę serca wymagającą wszczepienia rozrusznika serca. Została ona też uznana za osobę niepełnosprawną. Ponieważ wspomniane urządzenie jest wrażliwe na pole elektromagnetyczne występujące na drogach kolejowych, belgijska instytucja zajmująca się oceną zdolności do pracy stwierdziła, że pracownik jest niezdolny do wykonywania czynności, do których został zatrudniony. Dyrektor generalny HR Rail poinformował mężczyznę o zakończeniu jego okresu próbnego (w przeciwieństwie do pracowników etatowych nie przysługiwała mu możliwość przeniesienia na inne stanowisko w ramach przedsiębiorstwa).
Mężczyzna domagał się przed Conseil d’Etat stwierdzenia nieważności decyzji o zwolnieniu, a sąd zwrócił się do TSUE o przedstawienie wykładni art. 5 dyrektywy Rady 2000/78/WE z 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz.U. UE z 2000 r. L 303), a w szczególności „racjonalnych usprawnień dla osób niepełnosprawnych”.
Trybunał podkreślił, że wspomniana dyrektywa zmierza do zapewnienia każdej osobie skutecznej ochrony przed dyskryminacją, w tym ze względu na niepełnosprawność. Okoliczność, że mężczyzna zatrudniony przez HR Rail nie był w dniu rozwiązania stosunku pracy zatrudniony na stałe, nie stoi na przeszkodzie objęciu jego sytuacji zawodowej zakresem jej stosowania. TSUE dodał, że zgodnie z dyrektywą, aby zagwarantować przestrzeganie zasady równego traktowania osób niepełnosprawnych, pracodawca powinien przewidzieć wprowadzenie „racjonalnych usprawnień”. Dlatego w sytuacji gdy ze względu na zaistniałą niepełnosprawność pracownik staje się trwale niezdolny do zajmowania swojego stanowiska, przeniesienie go na inne może stanowić właściwy środek w ramach „racjonalnych usprawnień”.
W konsekwencji TSUE uznał, że to pojęcie wymaga, aby pracownikowi – w tym zatrudnionemu na okres próbny – który ze względu na swoją niepełnosprawność został uznany za niezdolnego do wykonywania najważniejszych czynności na stanowisku pracy, przydzielono inne, w odniesieniu do którego wykazuje on odpowiednie kompetencje, zdolności i dyspozycyjność. Warunkiem jest to, że taka zmiana nie nakłada na pracodawcę nieproporcjonalnie wysokich obciążeń. Trybunał uściślił, że możliwość przydzielenia innego stanowiska pracy pojawia się tylko wtedy, gdy istnieje co najmniej jedno wolne stanowisko, które pracownik może objąć.
ORZECZNICTWO
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 10 lutego 2022 r. w sprawie C-485/20 HR Rail www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
