Pan Bogusław jest w trudnej sytuacji materialnej. – Od jakiegoś czasu nie mogę znaleźć stałej pracy. Pracodawcy nie chcą mnie zatrudnić ze względu na wiek, nie przysługuje mi też jeszcze pełne świadczenie z ZUS. Słyszałem, że istnieje emerytura częściowa. Czy mogę się o nią ubiegać, czy trzeba spełniać jakieś szczególne wymagania, żeby ją uzyskać? – pyta czytelnik.
Zmiana ustawy emerytalnej, która weszła w życie 1 stycznia 2013 r., wprowadziła możliwość ubiegania się o wcześniejsze świadczenie. Głównym kryterium jego uzyskania jest osiągnięcie odpowiedniego wieku. Tylko ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r., którzy mają skończone 65 lat (mężczyźni) lub 62 lata (kobiety), a jednocześnie nie osiągnęli określonego dla nich podwyższonego wieku emerytalnego, mogą liczyć na częściową emeryturę.
Nasz czytelnik nie podał w liście, w jakim jest wieku, jeśli jednak urodził się w pierwszym kwartale 1949 r., może skorzystać ze zmiany w ustawie. Urodzeni w tym okresie są pierwszymi, którzy mogą sięgnąć po takie rozwiązanie. Aby dostać częściową emeryturę muszą to jednak zrobić przed ukończeniem ustalonego dla nich podwyższonego wieku emerytalnego, czyli 65 lat i pięciu miesięcy.
Od stycznia tego roku o częściową emeryturę mogą ubiegać się jedynie mężczyźni, kobiety będą to mogły zrobić dopiero w 2021 r. Pierwsze, które będą mogły starać się o świadczenie, to te urodzone w pierwszym kwartale 1959 r. Tak jak mężczyźni muszą to jednak zrobić przed osiągnięciem podwyższonego wieku emerytalnego (62 lata i jeden miesiąc).
Wiek to niejedyny warunek uzyskania świadczenia. Ważny jest także odpowiedni okres składkowy i nieskładkowy, który wynosi odpowiednio co najmniej 40 lat dla mężczyzn i 35 lat dla kobiet. Przy obliczaniu stażu emerytalnego będą przyjęte wszystkie okresy składkowe, nieskładkowe natomiast w wymiarze nie większym niż 1/3 udowodnionych okresów składkowych. Jeśli wspomniane okresy będą zbyt krótkie, mogą zostać uzupełnione czasem pracy w gospodarstwie rolnym lub okresami prowadzenia gospodarstwa rolnego i pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy z FUS (jeśli prawo do takiej renty zostało utracone).
Dobrą wiadomością jest to, że o emeryturę częściową może się ubiegać nie tylko osoba, która nie pracuje i nie osiąga żadnych przychodów, ale też nadal zatrudniona. Nie ma również znaczenia wysokość dochodów – niezależnie od zarobków emerytura częściowa ani nie zostanie zawieszona, ani nie będzie pomniejszona. Aby uzyskać świadczenie, nie trzeba również rozwiązywać stosunku pracy.
Niestety, emerytura częściowa ma także minusy, dlatego warto się dobrze zastanowić przed podjęciem decyzji. Przede wszystkim świadczenie nie będzie wysokie, wynosi bowiem dokładnie połowę kwoty emerytury obliczonej w całości wedle nowych zasad.
I uwaga! Niezależnie od tego, jaka będzie to kwota, nie może być podwyższona do wysokości najniższej emerytury.
Największym jednak minusem jest to, że przy pobieraniu częściowej emerytury ta pełna wypłacana w przyszłości będzie niższa. Podstawa jej obliczenia będzie pomniejszona o kwotę pobranej emerytury częściowej, w wysokości przed obliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Podstawa prawna
Art. 1, art. 3, art. 11–17 ustawy z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 637).
Porada eksperta
Ustawa z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawyo emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wprowadziła w ustawie emerytalnej możliwość przejścia na emeryturę częściową przed ukończeniem podwyższonego wieku emerytalnego.
Mogą się o nią ubiegać ubezpieczeni, którzy posiadają oprócz polskich okresów składkowych i nieskładkowych również zagraniczne okresy ubezpieczenia lub zatrudnienia oraz zamieszkania, przebyte w krajach członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu. Także dla osób, których okres ubezpieczenia przypadał w krajach, z którymi łączą Polskę dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym, ustalanie emerytury częściowej oraz jej wypłata następuje w oparciu o przepisy ustawy emerytalnej z zastosowaniem przepisów o koordynacji wspólnotowej i bilateralnej.
Należy jednak zaznaczyć, że zagraniczne okresy ubezpieczenia lub zamieszkania oraz okresy zrównane z okresami ubezpieczenia nie wpływają na wysokość emerytury częściowej. Wynika to z faktu, że wysokość tego właśnie świadczenia nie zależy od długości przebytych okresów składkowych i nieskładkowych, a od wysokości składek zewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.