Jeszcze tylko w tym roku ZUS będzie przyznawał emerytury mieszane. Mogą ubiegać się o nie osoby, które w 2014 r. osiągną powszechny wiek emerytalny.
Ubezpieczony, który w obecnym roku osiągnie powszechny wiek emerytalny, ubiegając się o emeryturę, powinien we wniosku wskazać, aby ZUS wyliczył świadczenie według najbardziej korzystnego wariantu. Może mieć on bowiem ustaloną emeryturę w sposób mieszany lub kapitałowy. Ten pierwszy jest bardziej korzystny dla osób zarabiających mniej. Jego specyfika polega na tym, że część świadczenia obliczana jest na starych, a część na nowych zasadach.
Jeszcze tylko w tym roku ZUS będzie przyznawał emerytury mieszane. Prawo do obliczenia emerytury na podstawie art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna) posiadają wyłącznie osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., które osiągały wiek emerytalny kolejno w latach 2009–2014.
Emerytura mieszana składa się z dwóch części wyliczanych według odrębnych zasad. Część jest obliczana na podstawie art. 53 (starego systemu). Podstawą jest 24 proc. kwoty bazowej (przeciętne miesięczne wynagrodzenie w poprzednim roku kalendarzowym po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenie społeczne) powiększone o 1,3 proc podstawy emerytury za każdy rok składkowy i 0,7 proc. za każdy rok nieskładkowy. Podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne (a więc zasadniczo wynagrodzenie) w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez osobę ubiegającą się o emeryturę z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłosiła wniosek o przyznanie świadczenia. Ten składnik stanowił w 2009 r. – 80 proc. emerytury mieszanej i stopniowo co roku ulegał zmniejszeniu do 20 proc. w latach 2013–2014.
Pozostała część świadczenia była obliczana na podstawie art. 26 i odpowiednio corocznie zwiększana w stosunku do części starej.
Podstawę obliczenia stanowi zwaloryzowana na koncie ubezpieczonego kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego podzielona przez przewidywane dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach. Średnia długość życia ogłaszana jest corocznie w formie komunikatu przez prezesa GUS.
Warto też zwrócić uwagę, że proporcje części nowej do starej emerytury są uzależnione od roku, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny, a nie od roku złożenia wniosku o emeryturę. Data urodzenia mieszcząca się w ustawowym przedziale nie jest jedynym warunkiem skorzystania z tego sposobu obliczania świadczenia. Przepis nie dotyczy osób, które pobrały emerytury na podstawie innych przepisów (np. górniczą lub kolejową). Osoby chcące z niego skorzystać nie mogą być członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo muszą złożyć wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na ich rachunku na dochody budżetu państwa.
Wyliczenie emerytury według tego schematu jest prawem, nie obowiązkiem. W przypadku osób bardzo dobrze zarabiających w ostatnich latach, na których koncie znajduje się duża ilość środków, może się okazać, że korzystniejsza będzie emerytura kapitałowa, czyli obliczana według powszechnie obowiązującej zasady.
Podstawa prawna
Art. 15 ust. 1, 19, 24 ust. 1a pkt 8 i ust. 1b pkt 2, 25, 53, 108, 183 i 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.).

Joanna Śliwińska, radca prawny