Osoby niezadowolone z wydanego w wyniku badania rozstrzygnięcia powinny w terminie 14 dni złożyć sprzeciw do komisji lekarskiej, żeby uniknąć odrzucenia odwołania przez sąd.
Warunkiem przyznania prawa do niektórych świadczeń z ubezpieczeń społecznych jest stwierdzenie niezdolności do pracy. Także osoby, które takie prawo już otrzymały, mogą w każdym czasie zostać wezwane przez ZUS do poddania się ocenie stanu zdrowia. Niezależnie od rodzaju świadczenia do stwierdzenia niezdolności do pracy odpowiednie zastosowanie będzie miała ustawa o emeryturach i rentach z FUS.
W pierwszej kolejności oceny niezdolności dokonuje lekarz orzecznik ZUS, do którego kieruje ubezpieczonego oddział ZUS prowadzący sprawę. Wydaje on orzeczenie na podstawie dokumentacji medycznej i bezpośredniego badania zainteresowanej osoby. Badania nie przeprowadza się, gdy dokumentacja okaże się wystarczająca. Orzecznik może także stwierdzić konieczność uzupełnienia dokumentacji o opinię lekarza konsultanta lub psychologa, badania dodatkowe lub też obserwację szpitalną. Jeżeli stan zdrowia nie pozwala stawić się na badanie, może zostać ono, za zgodą zainteresowanego, przeprowadzone w miejscu jego zamieszkania. Niewyrażenie takiej zgody ma skutki takie same jak niestawienie się na badanie.
Aby odwołać się od orzeczenia lekarza orzecznika, w terminie 14 dni od jego doręczenia złożyć trzeba sprzeciw do komisji lekarskiej. Wnosi się go za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS prowadzącej sprawę. Komisja nie rozpatrzy sprzeciwu, jeśli zostanie wniesiony po upływie wymaganego terminu, chyba że zajdą wyjątkowe okoliczności i ZUS termin do wniesienia sprzeciwu przywróci.
W przypadku gdy ubezpieczony od razu skieruje odwołanie do sądu, zostanie ono odrzucone ze względu na niedopuszczalność drogi sądowej.
Poza tym prezes ZUS w ciągu 14 dni od wydania orzeczenia przez lekarza może bez wiedzy osoby zainteresowanej zgłosić zarzut jego wadliwości i przekazać sprawę do komisji. Badany jest niezwłocznie o tym zawiadamiany. Komisja lekarska po przeprowadzeniu badania także wydaje rozstrzygnięcie w formie orzeczenia. Orzeczenia są tylko podstawą do wydania przez ZUS decyzji w sprawie. Jeśli ubezpieczony nie będzie spełniał innych warunków ustawowych, to mimo orzeczenia stwierdzającego niezdolność do pracy świadczenie nie zostanie przyznane.
Dopiero wydana na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej decyzja ZUS może zostać zaskarżona do sądu poprzez złożenie odwołania w terminie miesiąca od jej doręczenia.
Podstawa prawna
Art. 12, 14, 126, art. 134 ust. 1 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).
Par. 3, 4 rozporządzenia ministra polityki społecznej z 14 grudnia 2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy (Dz.U. nr 273, poz. 2711 z późn. zm.).

Joanna Śliwińska, radca prawny