Wymóg rozwiązania umowy o pracę zawartej przed przyznaniem emerytury w celu podjęcia wypłaty tego świadczenia został wprowadzony z 1 stycznia 2011 r. w art. 103a ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.).
Zgodnie z nim, prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez świadczeniobiorcę z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, tj. dniem ustalonym w decyzji organu rentowego.

Pasek z zarobkami może zastąpić amerykańskie świadectwo pracy

Oznacza to, że organ rentowy zawiesi wypłatę emerytury od dnia przyznania jej osobie, która nabyła prawo do świadczenia po 31 grudnia 2010 r. i nie rozwiązała stosunku pracy zawartego przed dniem nabycia prawa do emerytury. Natomiast w przypadku emerytur przyznanych w 2010 r. i w latach wcześniejszych, ZUS wstrzymywał ich wypłatę od 1 października 2011 r., jeżeli świadczeniobiorca kontynuujący zatrudnienie bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z ostatnim pracodawcą, nie rozwiązał go do 30 września 2011 r.

Zatrudniony w USA

Zasady dotyczące zawieszania prawa do emerytury w związku z kontynuowaniem stosunku pracy dotyczą także osób, które mieszkają w USA i ubiegają się o świadczenie emerytalne z ZUS, z uwagi na uregulowania zawarte w Umowie o zabezpieczeniu społecznym między Rzeczpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi z 2 kwietnia 2008 r. Jej przepisy precyzują bowiem, że wszelkie zdarzenia mające wpływ na prawo, zmniejszenie, zawieszenie lub wysokość świadczeń, które miały miejsce na terytorium jednej strony, są uwzględniane, tak jakby miały miejsce na terytorium drugiej.
Dlatego też osoby, które nawiązały stosunek pracy w USA przed dniem nabycia prawa do emerytury i nadal pozostają w tym zatrudnieniu, w celu wypłaty emerytury z ZUS powinny rozwiązać stosunek pracy z pracodawcą w USA i przesłać do organu rentowego, który wypłaca świadczenie, dokument potwierdzający rozwiązanie umowy. Dokumentem takim może być świadectwo pracy lub zaświadczenie wystawione przez pracodawcę.
Zasadniczo pracodawcy w USA – zgodnie z amerykańskim ustawodawstwem – nie wystawiają pracownikom zaświadczeń potwierdzających rozwiązanie stosunku pracy, jednak w większości przypadków zaświadczenie takie jest wystawiane na prośbę pracownika.
W sytuacji, gdy firma jednak odmówi jego wydania, osoba ubiegająca się o emeryturę z ZUS, może przedłożyć mu ostatni tzw. pay stub (pasek z wyszczególnieniem zarobków itd.), z którego wynika fakt zakończenia zatrudnienia.

Praca na antypodach

Odnosząc się do osób zainteresowanych uzyskaniem emerytury z ZUS, które mieszkają w Australii, należy zauważyć, iż w celu podjęcia wypłaty świadczenia osoby te nie muszą rozwiązywać stosunku pracy tam nawiązanego. Na gruncie przepisów Umowy między Rzeczpospolitą Polską a Australią o zabezpieczeniu społecznym z 7 października 2009 r. nie znajduje zastosowania przepis art. 103a ustawy emerytalnej. Australijski system jest bowiem oparty na pobycie na terytorium tego państwa i nie koresponduje z polskim systemem ubezpieczeń społecznych opartym na aktywności zawodowej.
Natomiast osoby prowadzące własną działalność gospodarczą (bez względu na to, czy jest ona prowadzona w Polsce, w USA, Australii czy innym kraju) w celu podjęcia wypłaty emerytury z FUS nie muszą zaprzestawać jej prowadzenia. Wynika to z tego, że konieczność rozwiązania stosunku pracy w celu podjęcia wypłaty świadczenia dotyczy wyłącznie pracowników, tj. osób będących w stosunku pracy.

Karolina Topolska