Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
/>
31 stycznia 2020 r. weszła w życie ustawa z 23 stycznia 2020 r. o zmianie ustawy o odpadach i niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 150; dalej: nowelizacja). Wprowadziła udogodnienia, których celem jest wyeliminowanie najpoważniejszych problemów wynikających z obowiązku rejestracji oraz ewidencjonowania odpadów poprzez elektroniczną Bazę danych o odpadach i produktach opakowaniowych (BDO). Nowelizacja ma moc wsteczną – wszelkie wprowadzone zmiany stosowane są do prowadzenia ewidencji odpadów od 1 stycznia 2020 r.
Nowela została zaproponowana przez posłów, stanowiła reakcję na wady poprzedniej nowelizacji ustawy o odpadach z 2017 r. – która weszła w życie od 1 stycznia br. (pisaliśmy o tym w Tygodniku Gazety Prawnej 10 stycznia 2019 r. „BDO: Limity niższe, ale teraz ci, co się już wpisali, mają problem”, DGP nr 6).
Papierowa ewidencja
Najnowsza nowelizacja umożliwia przedsiębiorcom sporządzanie dokumentów ewidencji odpadów w formie papierowej jeszcze do 30 czerwca br., o ile przekazujący odpady (tj. dany przedsiębiorca) wystawi kartę przekazania odpadów lub kartę przekazania odpadów komunalnych w tej właśnie formie (art. 236a ust. 1 ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach; t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 701; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 150; dalej: u.o.). Oznacza to jednocześnie, że przedsiębiorca może wystawić papierowe karty odpadów tylko wtedy, gdy nie rozpoczął jeszcze korzystania z ewidencji w ramach BDO (np. z powodu nieuzyskania wpisu do rejestru w terminie – co z uwagi na duży napływ wniosków w ostatnich dniach grudnia oraz opóźnienia w ich rozpatrywaniu było częstą sytuacją). Przy czym jeżeli przedsiębiorca korzysta z ewidencji papierowej, to osoba kierująca środkiem transportu, którym są transportowane odpady lub odpady komunalne, powinna w trakcie owego transportu posiadać papierową kartę przekazania odpadów (lub odpadów komunalnych) bądź jej kopię. Wzory dokumentów ewidencyjnych w formie papierowej stanowią załączniki do ustawy.
Obowiązek przeniesienia danych do 31 lipca
Wszelkie dokumenty ewidencji odpadów sporządzone w formie papierowej należy wprowadzić do BDO niezwłocznie (tj. bezpośrednio po uzyskaniu wpisu do rejestru BDO). Wprowadzanie dokumentów należy zakończyć najpóźniej do 31 lipca 2020 r. (art. 236a ust. 3 u.o.). Przedsiębiorca, który nie wprowadzi danych lub przekroczy termin na ich wprowadzenie, podlega karze grzywny (art. 180 ust. 1 u.o.) w formie mandatu karnego w wysokości do 500 zł.
Co w czasie awarii
Nowelizacja szczegółowo reguluje zasady postępowania w razie awarii systemu, w którym prowadzona jest BDO. W razie wystąpienia awarii (o czym administrator BDO zamieszcza komunikat na stronie internetowej) dokumenty ewidencji odpadów można sporządzać w formie papierowej lub elektronicznej poza BDO, przez czas trwania awarii. Ponadto w czasie trwania awarii kierujący środkiem transportu, którym są transportowane odpady, obowiązany jest posiadać kartę przekazania odpadów lub jej kopię w formie papierowej lub elektronicznej poza BDO.
Ustawodawca wymaga jednak, by niezwłocznie po ustaniu awarii, jednak nie później niż w terminie 30 dni od dnia jej ustania, przedsiębiorca wprowadził do BDO wszystkie dane zawarte na kartach ewidencji odpadów lub kartach przekazania odpadów sporządzonych poza BDO. Przedsiębiorca, który nie wywiąże się z powyższego obowiązku lub przekroczy termin, podlega karze grzywny (art. 180 ust. 4 u.o.) w formie mandatu karnego w wysokości do 500 zł.
Sprawozdanie później
Raz do roku przedsiębiorcy zobowiązani do prowadzenia ewidencji odpadów powinni, za pośrednictwem BDO, złożyć sprawozdanie do właściwego marszałka województwa sprawozdanie o wytwarzanych odpadach i gospodarowaniu odpadami. Składa się je do 15 marca następnego roku kalendarzowego (tak wynika z art. 76 ust. 1 u.o.). Na przykład sprawozdanie za 2018 r. należało złożyć do 15 marca 2019 r. Nowelizacja wprowadza wyjątek: sprawozdanie za 2019 r. można złożyć do 30 czerwca 2020 r. (art. 237ea u.o.). Przedsiębiorca, który nie złoży go, podlega karze grzywny (art. 180a u.o.) w formie mandatu karnego w wysokości do 500 zł.
Chaos z lekka opanowany
Ostatnia nowelizacja zmniejsza chaos, jaki powstał wskutek wad poprzedniej noweli z 2017 r., w szczególności jej niedostosowania do realiów rynkowych oraz możliwości organizacyjnych urzędów marszałkowskich. Przewidzenie w ustawie zasad postępowania w razie awarii BDO zasługuje na aprobatę, zwłaszcza że sposób funkcjonowania bazy danych budził liczne kontrowersje.
Należy jednak zwrócić uwagę na łagodne sankcje przewidziane w przypadku naruszenia obowiązków w zakresie ewidencji. Istnieje ryzyko, że kary wymierzane w formie mandatów karnych, na podstawie kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (art. 193 u.o.) nie będą stanowiły czynnika motywującego do rzetelnego jej prowadzenia.
opinia eksperta
Opłata przed sprawozdaniem
Ustawa z23 stycznia 2020 r. ozmianie ustawy oodpadach iniektórych innych ustaw przesunęła termin, do którego przedsiębiorcy są zobowiązani złożyć sprawozdanie owytworzonych odpadach igospodarowaniu odpadami w2019 r. (chodzi tu osprawozdania, o których mowa w art. 73 i75 ustawy oodpadach, awięc m.in. dotyczące opłaty produktowej). Dzięki temu przedsiębiorcy mają na to wyjątkowo czas do 30 czerwca (a nie do 15 marca).
Jest jednak problem. Zmieniając przepisy, nie przesunięto terminu wniesienia opłaty produktowej. A więc ‒ tak jak dotychczas –do 15 marca taką opłatę powinni wnieść wprowadzający sprzęt elektryczny ielektroniczny, przenośne baterie iakumulatory oraz opakowania (z produktami), ado 31 marca –oleje ipreparaty smarowe oraz opony. Ato znaczy, że opłatę trzeba będzie wnieść, zanim powstanie obowiązek złożenia sprawozdania. Nie bardzo wiadomo więc, jak to zrobić oraz jak mają to sprawdzać urzędy marszałkowskie. Dodatkowa trudność polega na tym, że wtym roku sprawozdanie po raz pierwszy jest składane welektronicznym module BDO. Nie można go już złożyć wformie papierowej. Nie ma więc obowiązujących wzorów papierowych formularzy.
