Wiele placówek edukacyjnych oferuje możliwości kształcenia dla seniorów. Mogą z niej skorzystać zarówno osoby, które chcą zdobyć nowe kwalifikacje zawodowe, jak i ci, którzy nie zamierzają nudzić się na emeryturze.
Czy istnieje możliwość podjęcia studiów
Ostatnio straciłam pracę. Od kilku miesięcy bezskutecznie szukam zatrudnienia. Zastanawiam się nad powrotem na studia, nie znam jednak obowiązujących zasad rekrutacji. Czy osoby po pięćdziesiątce mogą je podjąć w bezpłatnym trybie?
TAK
Nie ma przeszkód, aby starsze osoby rozpoczęły naukę w szkole wyższej. Podstawą przyjęcia na studia są wyniki uzyskane na maturze. Uczelnie same określają przeliczniki, czyli to, ile punktów uzyskują kandydaci za poszczególne oceny. Przykładowo Uniwersytet Śląski w Katowicach dla kandydatów ze starą maturą proponuje dwa przeliczniki. Pierwszy dla osób, które zdawały egzaminy dojrzałości przed 1991 r. W ich przypadku za 5 na maturze dostaną 100 proc. pkt, za 4 – 70 proc., a za 3 – 30 proc. Natomiast osoby, które zdawały maturę po roku 1991, otrzymają za 6 – 100 proc., za 5 – 80 proc., 4 – 75 proc., 3 – 50 proc., a 2 – 30 proc. Kandydaci, którzy chcą podwyższyć uzyskane przed laty wyniki, mogą przystępić do egzaminów maturalnych, które będą traktowane jak sprawdziany wstępne. Taki zamiar należy zgłosić w formie deklaracji. Ostateczną jej wersję trzeba złożyć na ręce dyrektora szkoły, którą się ukończyło, nie później niż do 7 lutego danego roku szkolnego. Inny termin obowiązuje, gdy szkoła została zlikwidowana lub przekształcona – wówczas deklarację składa się dyrektorowi okręgowej komisji egzaminacyjnej właściwej ze względu na miejsce zamieszkania absolwenta, nie później niż do 31 grudnia danego roku szkolnego. Przed złożeniem deklaracji trzeba jednak sprawdzić, które przedmioty są uwzględniane przy rekrutacji na dany kierunek, i dopiero wtedy zgłosić chęć zdawania matury.
Podstawa prawna
Art. 169 ustawy z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1842 ze zm.).
Czy uczelnia uwzględni moje doświadczenie
Mimo że jestem już po pięćdziesiątce, zamierzam wrócić na studia. Jednak jednocześnie pracuję, zatem nie mam wiele czasu. Kierunek, który chcę rozpocząć, jest związany z wykonywanym zawodem. Czy będę mogła się starać o zaliczenie części zajęć?
TAK
Osoby, które mogą się pochwalić doświadczeniem zawodowym zdobytym w pracy, mają prawo ubiegać się o zaliczenie części procesu kształcenia. W ten sposób uczelnia może zaliczyć studentowi nawet 50 proc. zajęć. Efekty uczenia się mogą zostać potwierdzone osobie posiadającej:
- świadectwo dojrzałości i co najmniej pięć lat doświadczenia zawodowego – przy ubieganiu się o przyjęcie na studia pierwszego stopnia lub jednolite magisterskie,
- tytuł zawodowy licencjata i co najmniej trzy lata doświadczenia zawodowego po ukończeniu studiów pierwszego stopnia – w przypadku starania się o przyjęcie na studia drugiego stopnia,
- tytuł zawodowy magistra i co najmniej dwa lata doświadczenia zawodowego po ukończeniu studiów drugiego stopnia albo jednolitych studiów magisterskich – przy ubieganiu się o przyjęcie na kolejny kierunek studiów pierwszego lub drugiego stopnia albo jednolite studia magisterskie.
Uczelnia ma prawo zweryfikować wiedzę kandydata. Przeprowadzenie takiej procedury może być odpłatne – opłatę ustala każda uczelnia.
Podstawa prawna
Art. 169 ustawy z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1842 ze zm.).
Czy mogę uzupełnić kwalifikacje
Od lat pracuję w tym samym zawodzie, który jednak przynosi mi coraz mniejsze zarobki. Dlatego chciałbym się przekwalifikować, ale nie wiem jak. Czy mogę podjąć naukę?
TAK
Do osób, które chcą uzupełnić kwalifikacje, skierowane są np. kursy zawodowe. Mogą je prowadzić m.in.:
- szkoły zawodowe,
- placówki kształcenia ustawicznego,
- placówki kształcenia praktycznego,
- ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego.
Na kwalifikacyjny kurs zawodowy może się zapisać każda osoba dorosła (ukończone 18 lat) bez względu na dotychczasowe wykształcenie (szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoła zawodowa, średnia, wyższa) lub sytuację na rynku pracy (kształci się, pracuje czy jest bezrobotna).
Podstawa prawna
Par. 3 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 11 stycznia 2012 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 622).
Czy uniwersytety nie stawiają żadnych wymagań
Planuję zapisać się na wykłady na uniwersytecie trzeciego wieku, nie mam jednak wyższego wykształcenia. Zastanawiam się, czy te placówki przyjmują wszystkich chętnych?
NIE
Każdy uniwersytet trzeciego wieku ustala własne reguły. Niektóre uczelnie wymagają nie tylko odpowiedniego poziomu wykształcenia, ale także wprowadziły kryteria związane z wiekiem. Na jednym z krakowskich uniwersytetów słuchaczami mogą być np. tylko osoby po sześćdziesiątce i jedynie te, które legitymują się przynajmniej średnim wykształceniem. Część uczelni dla seniorów nie stawia jednak takich wymogów.
Podstawa prawna
Ustawa z 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 40).
Ustawa z 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1393).
Czy po skończeniu kursu uzyskam certyfikat
Zamierzam zapisać się na kurs zawodowy. Zależy mi jednak przede wszystkim na wiarygodnym certyfikacie, który potwierdzi zdobyte przeze mnie kwalifikacje. Czy będę musiał zdawać egzamin?
TAK
Ukończenie takiego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie. Jest on przeprowadzany przez okręgową komisję egzaminacyjną. Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin, otrzyma świadectwo potwierdzające uzyskane umiejętności. Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie jest przeprowadzany w ciągu całego roku szkolnego. Informacje o terminach można znaleźć na stronie internetowej okręgowej komisji egzaminacyjnej. Są tam zamieszczane nie później niż na pięć miesięcy przed datą przeprowadzenia sprawdzianów. Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie składa się z dwóch części – pisemnej oraz praktycznej. Pierwsza jest przeprowadzana w formie testu, natomiast druga w formie zadań praktycznych.
Podstawa prawna
Art. 44zzzb ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm.).
Czy będę mógł mieć zaliczony program
Mam już ukończonych wiele kursów. Zamierzam zapisać się na kolejny, ponieważ jego zaliczenie umożliwi mi awans w firmie. Jednak często zdarza się, że część treści dubluje się z informacjami, które uzyskałem na innych szkoleniach. Nie chcę tracić na nie czasu. Czy uczestnicząc w kwalifikacyjnym kursie zawodowym, będę mogła mieć zaliczony program w tym zakresie, w jakim już zdobyłam wiedzę?
TAK
Wystarczy złożyć wniosek. Dotyczy to osób posiadających:
- dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe,
- świadectwo uzyskania tytułu zawodowego lub mistrza,
- świadectwo czeladnicze lub dyplom mistrzowski,
- świadectwo ukończenia szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe,
- świadectwo ukończenia liceum profilowanego,
- świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie,
- zaświadczenie o ukończeniu kwalifikacyjnego kursu zawodowego.
Podstawa prawna
Par. 7 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 11 stycznia 2012 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 622).
Czy istnieją także uczelnie dla seniorów
Moja mama jest już na emeryturze. Widzę, że w domu brakuje jej zajęć, zwłaszcza że wcześniej była bardzo aktywna zawodowo. Nie ma już jednak siły pracować. Czy jest dla niej jakaś propozycja?
TAK
Emeryci mogą skorzystać z bogatej oferty uniwersytetów trzeciego wieku. Często są one prowadzone przez szkoły wyższe, ale nie tylko. Zakładają je również stowarzyszenia i fundacje. Oferta programowa obejmuje różnego typu zajęcia: od wykładów, seminariów, lektoratów języków obcych, poprzez zajęcia ruchowe, rekreacyjne, rehabilitacyjne, po imprezy kulturalne, turystyczne i okolicznościowe, a nawet wyjazdy oraz wczasy. Uniwersytety trzeciego wieku często są wspierane dotacjami z budżetu miasta lub regionu, niektóre jednak pobierają składki członkowskie. Każda uczelnia ustala ich wysokość. Przykładowo na Uniwersytecie Jagiellońskim wynoszą one 140 zł za semestr. Dodatkowo trzeba opłacić wpisowe w wysokości 20 zł. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego na ich dofinansowanie zamierza przeznaczyć w przyszłym roku 4 mln zł.
Podstawa prawna
Ustawa z 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 40).
Ustawa z 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1393).