ikona lupy />
Anna Wittenberg dziennikarz Dziennika Gazety Prawnej / Dziennik Gazeta Prawna
Ministerstwo Edukacji Narodowej opublikowało projekty podstaw programowych dla zreformowanej szkoły podstawowej. Pierwszy język obcy ma być wprowadzony od pierwszej klasy szkoły, drugi od siódmej, historii dzieci będą się uczyć od klasy czwartej, geografii i biologii od piątej, chemii i fizyki – od siódmej. W ósmej dojdzie wiedza o społeczeństwie i edukacja dla bezpieczeństwa. Choć zaprezentowane przez MEN podstawy to dopiero wstępne dokumenty, na ich podstawie wydawcy już mają pisać podręczniki dla siódmej klasy. Co więcej, nawet te wstępne dokumenty zawierają błędy. Niektóre wynikają zapewne z przeoczenia, jak to, że w ósmej klasie lekturą uzupełniającą jest „Nela mała reporterka” (obecnie czytają ją ośmiolatki). Inne to strukturalne wady. Jak to, że podstawy programowe z historii i języka polskiego nie są ze sobą skorelowane. Piątoklasista skończy naukę historii na czasach ostatnich Jagiellonów, a na języku polskim będzie w tym czasie czytać „Katarynkę” Bolesława Prusa. Siódmoklasista będzie się zajmował tematami od kongresu wiedeńskiego do II Rzeczypospolitej. Jednocześnie będzie czytać „Treny” Jana Kochanowskiego. Ósma klasa będzie przeznaczona na XX wiek. Uczniowie na języku polskim zajmą się „Panem Tadeuszem” i „Balladyną”. Pełną listę lektur obowiązkowych i uzupełniających publikujemy na Dziennik.pl.
9 dni dał MEN na prekonsultacje projektów podstaw programowych
15 dni mają trwać prace w Sejmie nad ustawą o systemie oświaty
680 stron liczy ustawa o systemie oświaty i przepisy ją wprowadzające
Historia
4 KLASA
Dziecko zaczyna wstęp do nauki historii. Poznaje elementy historii rodzinnej i regionalnej, najważniejsze elementy polskiego dziedzictwa kulturowego. W ciągu roku musi też przyswoić wiedzę o postaciach historycznych w kontekście wydarzeń, między innymi: księciu Mieszku i czeskiej Dobrawie – chrzcie Polski; Bolesławie Chrobrym – pierwszym królu i zjeździe w Gnieźnie; ostatnim z Piastów – Kazimierzu Wielkim; królowej Jadwidze, Władysławie Jagielle i Unii Polsko-Litewskiej; Zawiszy Czarnym i grunwaldzkim zwycięstwie; Mikołaju Koperniku i krakowskich żakach; Walce z „potopem” szwedzkim – przeorze Augustynie Kordeckim i hetmanie Stefanie Czarnieckim; Janie III Sobieskim pod Wiedniem; Tadeuszu Kościuszce i kosynierach spod Racławic; Janie Henryku Dąbrowskim i Józefie Wybickim oraz polskim hymnie; Romualdzie Traugutcie i powstańczym państwie; Laureatce Nagrody Nobla – Marii Skłodowskiej-Curie, Józefie Piłsudskim i jego żołnierzach, Eugeniuszu Kwiatkowskim i budowie Gdyni; „Zośce”, „Alku” i „Rudym”; żołnierzu niezłomnym – Witoldzie Pileckim; papieżu Janie Pawle II; „Solidarności” i jej bohaterach.
5 KLASA
Dzieci uczą się już zgodnie z klasycznym podziałem na epoki. W 5 klasie poznają historię od starożytności do ostatnich Jagiellonów. Omawiają m.in.. takie tematy:
 Cywilizacje starożytne
 Świat islamski i Bizancjum
 Średniowieczna Europa
 Społeczeństwo i kultura średniowiecznej Europy
 Polska w okresie wczesnopiastowskim
 Polska w okresie rozbicia dzielnicowego
 Polska w XIV–XV wieku
 Wielkie odkrycia geograficzne
 Europa w XV i XVI wieku
 Polska i Litwa w czasach ostatnich Jagiellonów
6 KLASA
W 6 klasie uczniowie poznają czasy od Rzeczypospolitej Obojga Narodów do epoki napoleońskiej. Omawiają m.in. takie tematy:
 Początki Rzeczypospolitej Obojga Narodów
 Rzeczpospolita Obojga Narodów i jej sąsiedzi w XVII wieku
 Europa w XVII i XVIII wieku
 Rzeczpospolita Obojga Narodów w I połowie XVIII wieku
 Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.
 Wielka rewolucja we Francji
 Rzeczpospolita w dobie stanisławowskiej
 Walka o utrzymanie niepodległości w ostatnich latach XVIII wieku
 Epoka napoleońska
7 KLASA
W 7 klasie uczniowie omawiają czas od kongresu wiedeńskiego do II wojny światowej. Między innymi takie tematy:
 Europa po kongresie wiedeńskim.
 Ziemie polskie w latach 1815–1848
 Europa i świat w II połowie XIX i na początku XX wieku
 Powstanie styczniowe
 Ziemie polskie pod zaborami w II połowie XIX i na początku XX wieku
 I wojna światowa
 Sprawa polska w czasie I wojny światowej.
 Europa i świat po I wojnie światowej
 Odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej
 Wznoszenie państwowego gmachu II Rzeczypospolitej
 Społeczeństwo i gospodarka II Rzeczypospolitej.
 Droga do wojny
8 KLASA
W 8 klasie uczniowie omawiają czas od I wojny światowej do końca XX wieku. W tym:
 Wrzesień 1939 roku. Agresja Niemiec (1 września) i Związku Sowieckiego (17 września)
 II wojna światowa i jej etapy
 Polska pod okupacją niemiecką i sowiecką
 Sprawa polska w czasie II wojny światowej
 Świat po II wojnie światowej.
 Początki komunizmu w Polsce
 Stalinizm w Polsce i jego skutki
 Polska w latach 1957–1981
 Dekada 1981–1989
 Narodziny III Rzeczypospolitej
 Miejsce Polski w pojałtańskim świecie
Język polski (lektury obowiązkowe)
4 KLASA
 Jan Brzechwa, Akademia pana Kleksa
 Janusz Christa, Kajko i Kokosz. Szkoła latania (komiks)
 René Goscinny, Jean-Jacques Sempé, Mikołajek (wybór opowiadań)
 Adam Mickiewicz, Powrót taty, Pani Twardowska, Pan Tadeusz (opisy)
 Joanna Olech, Dynastia Miziołków
 Józef Wybicki, Mazurek Dąbrowskiego
 Wybrane podania i legendy polskie
 Wybrane baśnie polskie i europejskie, w tym: Charles Perrault, Kopciuszek,  Kot w butach, Sinobrody, Aleksander Puszkin, Bajka o rybaku i rybce, Jeanne Marie Leprince de Beaumont, Piękna i Bestia
 Wybrane wiersze Władysława Bełzy, Jana Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Joanny Kulmowej, Juliana Tuwima
5 KLASA
 Clive Staples Lewis, Opowieści z Narni. Lew, czarownica i stara szafa
 Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (zwyczaje i obyczaje)
 Ferenc Molnar, Chłopcy z Placu Broni
 Bolesław Prus, Katarynka
 Juliusz Słowacki, W pamiętniku Zofii Bobrówny
 Seweryna Szmaglewska, Czarne stopy
 Wybrane mity greckie, w tym mit o powstaniu świata oraz np. mity o: Prometeuszu, Syzyfie itd..
 Biblia, powstanie świata i człowieka oraz wybrane przypowieści ewangeliczne
 Wybrane wiersze Jana Twardowskiego, Leopolda Staffa, Anny Kamieńskiej, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza
6 KLASA
 Antoni Czechow, Kameleon, Śmierć urzędnik a
 Rafał Kosik, Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi
 Ignacy Krasicki, wybrane bajki
 Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (polowanie oraz koncert Wojskiego)
 John Ronald Reuel Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem
 Henryk Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy
 Wybrane wiersze Juliusza Słowackiego, Adama Mickiewicza, Zbigniewa Herberta
7 KLASA
 Charles Dickens, Opowieść wigilijna
 Aleksander Fredro, Zemsta
 Jan Kochanowski, wybór fraszek, pieśni i trenów, w tym tren I, V, VII, VIII
 Adam Mickiewicz, Reduta Ordona, Śmierć pułkownika, Świtezianka, II część Dziadów, Pan Tadeusz (historia Polski)
 Ignacy Krasicki, Żona modna
 Henryk Sienkiewicz, Quo vadis, Latarnik
 Stefan Żeromski, Siłaczka
 Wybrane wiersze Cypriana Kamila Norwida, Bolesława Leśmiana, Mariana Hemara, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Jerzego Lieberta
8 KLASA
 Aleksander Kamiński, Kamienie na szaniec
 Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz
 Juliusz Słowacki, Balladyna
 Antoine de Saint-Exupery, Mały Książę
 Stefan Żeromski, Syzyfowe prace
 Wybrane wiersze Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Wisławy Szymborskiej, Jarosława Marka Rymkiewicza, Stanisława Barańczaka
Harmonogram prac
30 XI 2016 MEN pokazał podstawy programowe dla podstawówki i ramowe plany nauczania. Wydawcy mają zacząć pracę nad podręcznikami.
do 9 XII 2016 Czas na uwagi do projektów podstaw.
do 15. II 2017 MEN opublikuje rozporządzenie z ramowymi planami nauczania.
II 2017 MEN podpisze rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. MEN opublikuje rozporządzenie z podstawami programowymi kształcenia ogólnego do szkół podstawowych, branżowych szkół I stopnia oraz szkół policealnych.
do końca I kwartału 2017 MEN pokaże projekt podstawy programowej dla liceów, techników i szkół branżowych II stopnia oraz kształcenia w zawodach dla branżowych szkół i techników.
VIII 2017 wydawcy powinni skończyć podręczniki do I klasy szkół branżowych i VII podstawówki.
1 września 2017 uczniowie, którzy idą do VII klasy podstawówki i I klasy szkoły branżowej, zaczynają naukę po nowemu.

OPINIA

Podstawa w programie
Choć to nowa organizacja struktury szkolnictwa budzi najwięcej emocji, w dyskusji o reformie edukacji najważniejszy jest dokument, który MEN pokazało wczoraj – podstawy programowe i ramowe plany nauczania. To one określają, z jaką wiedzą dziecko wyjdzie po 12 l atach edukacji. Od realizacji podstaw programowych nie ma ucieczki. W centralnie planowanej oświacie, jaką kolejne rządy z upodobaniem cementują w Polsce, do realizacji podstaw nauczyciel jest przymuszony. Z nich rozliczany jest poprzez system egzaminów zewnętrznych. Nawet ci rodzice, którzy decydują się na edukację domową dzieci, muszą na koniec wykazać, że podstawy zrealizowali. Naukowcy badający systemy edukacyjne wprost piszą, że publiczna oświata realizuje ukryty program władzy. Ciężko byłoby nie skorzystać z takiej okazji. Niezależnie od tego, kto aktualnie jest u steru, warto więc przyglądać się podstawom programowym, zaglądać do zeszytów i podręczników. Warto sprawdzić, czy to, czego w danej chwili od najmłodszych wymaga państwo, zgadza się z naszą opinią. To w końcu na rodzicach, a nie państwowym molochu, spoczywa obowiązek wychowania własnych dzieci. Nie zapominajmy, że szkoła pełni tu jedynie funkcję pomocniczą.