Rodzic na wycieczce szkolnej a zaświadczenie z KRK. MS zapowiada zmiany

Ministerstwo Sprawiedliwości planuje zmiany w przepisach dotyczących rodziców-opiekunów, uczestniczących w klasowych wycieczkach. Stosowanie „Ustawy Kamilka” wciąż rodzi wątpliwości, dlatego resort odpowiedział na najważniejsze pytania.

Wycieczki szkolne wciąż problemem. MS: Przepisy zostaną zmienione

Na jakich zasadach rodzic może uczestniczyć w wycieczce klasowej dziecka? To jedno z pytań, na które w najnowszym filmie Ministerstwa Sprawiedliwości odpowiada wiceministra Zuzanna Rudzińska-Bluszcz: „Chcemy wyeliminować wszelkie wątpliwości, dlatego już niedługo rodzice i opiekunowie zostaną zwolnieni z obowiązku dostarczenia informacji o karalności z Krajowego Rejestru Karnego - wprost w zmianie przepisów wprowadzonych „Ustawą Kamilka”. Jak podkreśla Rudzińska-Bluszcz, ministerstwo zauważyło problem w tym zakresie i dlatego przepisy zostaną zmienione. Głosy w tej sprawie napływały takie z innych ministerstw i od organizacji społecznych.

Zgodnie z informacjami Ministerstwa Sprawiedliwości, rodzic - opiekun wycieczki działa jako wolontariusz i podlega weryfikacji karalności. „Najlepiej ustalić listę rodziców - wolontariuszy na początku roku i zweryfikować ich zgodnie z art. 21 ustawy” – podało MS na swojej stronie internetowej. Pełną listę pytań i odpowiedzi publikujemy na końcu artykułu.

Czy przepisy zostaną zmienione tak, aby nie budziły wątpliwości?

Ministerstwo chce również doprecyzować przepisy ustawy w zakresie osób, które mają pobieżny kontakt z dziećmi w szkole np. występują gościnnie z prelekcją na jednorazowe zaproszenie. „Jeżeli nauczyciel zaprasza jakiegoś gościa na spotkanie (policjanta, Rzecznika Praw Obywatelskich, rodzica opowiadającego o swoim zawodzie), to nauczyciel cały czas prowadzi działalność edukacyjną, a gość jest tylko gościem i jest w szkole na odpowiedzialność nauczyciela. Nauczyciel ma obowiązek być w tym czasie ze swoimi uczniami i czuwać nad przebiegiem tego spotkania. W takiej sytuacji nie ma obowiązku żądać od takiej osoby zaświadczenia o niekaralności” – tłumaczy wiceministra sprawiedliwości. „Natomiast, jeśli np. wprowadzamy do szkoły stowarzyszenia lub kluby sportowe, które prowadzą działalność samodzielnie, bez stałego nadzoru nauczyciela, nauczyciel jest nieobecny, musimy sprawdzić takie osoby dla bezpieczeństwa dzieci” – podkreśla.

Czym jest tzw. ustawa Kamilka?

Przypomnijmy, iż tzw. ustawa Kamilka to nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, która weszła w życie 15 lutego 2024 r. Nowe przepisy zostały wprowadzone w odpowiedzi na tragiczną śmierć 8-letniego Kamilka z Częstochowy.

Jedną z kluczowych zmian jest obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich. Obowiązek ten dotyczy wszelkich placówek oświatowych, opiekuńczych, wychowawczych oraz innych instytucji, które mają kontakt z dziećmi.

Pytania i odpowiedzi Ministerstwa Sprawiedliwości

Nowe obowiązki rodzą jednak szereg wątpliwości, do których odniosło się Ministerstwo Sprawiedliwości, przygotowując odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Można je znaleźć na stronie internetowej ministerstwa (https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/ustawa-kamilka-wyjasnienia-i-najczesciej-zadawane-pytania). Poniżej publikujemy je w całości:

„Ustawa Kamilka” – dowiedz się więcej

• Czy z okazji Dnia Nauczyciela, końca roku szkolnego itp., nauczyciele mogą przyjmować np. kwiaty lub czekoladki?

Ustawa Kamilka nie odnosi się do kwestii dawania prezentów nauczycielom. Nauczyciele mogą przyjmować symboliczne upominki, jak kwiaty czy czekoladki, w związku z okazjami (np. zakończenie roku szkolnego, Dzień Nauczyciela). Nie mogą jednak akceptować większych prezentów, pieniędzy czy kart podarunkowych, które mogłyby sugerować korzyść majątkową w zamian za np. lepsze oceny.

• Co w sytuacji, kiedy dzieci, zwłaszcza z przedszkoli, żłobków i młodszych klas, podbiegają do nauczyciela, żeby się przytulić?

Ustawa nie zawiera przepisów, które zabraniałyby dzieciom przytulić się do nauczyciela. W standardach ochrony dzieci zalecamy jedynie, aby nie robić nic wbrew woli dziecka.

Nauczyciel powinien zawsze kierować się swoim profesjonalnym osądem – słuchać, obserwować i odnotowywać reakcję dziecka, a najlepiej –zapytać o jego zgodę na kontakt fizyczny. Przed przytuleniem, pogłaskaniem czy wzięciem dziecka na kolana, aby na przykład je pocieszyć lub uspokoić, należy zapytać je, czy tego potrzebuje.

• Czy dyrektor szkoły może zabronić rodzicom wejścia na teren szkoły (np. z pierwszoklasistami), powołując się na przepisy tak zwanej "ustawy Kamilka"?

Ustawa Kamilka nie zawiera przepisów, które zabraniają rodzicom wejścia na teren szkoły. Art. 21 ustawy odnosi się do stosunku pracy lub wykonywania działalności związanej z opieką, wychowaniem itp. Nie dotyczy to więc odprowadzania dzieci do szkoły.

Docierają do nas jednak informacje, że w szkołach są tworzone tzw. „bezpieczne strefy”. Nie mamy jednak wpływu na takie decyzje szkół.

• Czy ustawa dotyczy wszystkich pracowników, nawet tych, którzy mają tylko pobieżny kontakt z dziećmi (np. występują gościnnie z prelekcją, na jednorazowe zaproszenie).

Dyrektor ma obowiązek sprawdzić osoby, z którymi podpisuje umowę lub które prowadzą działalność oświatową na terenie szkoły. Goście zapraszani jednorazowo nie muszą być sprawdzani o ile nauczyciel jest w tym czasie ze swoimi uczniami.

• Czy Panią woźną trzeba sprawdzić w rejestrze przestępców seksualnych i żądać od niej zaświadczenia o niekaralności?

Obowiązek weryfikacji zależy od zakresu obowiązków. Jeśli oprócz sprzątania woźna pomaga dzieciom lub sprawuje nad nimi opiekę, musi być sprawdzona. Gdy zajmuje się wyłącznie sprzątaniem, weryfikacja nie jest wymagana.

• Na jakich zasadach rodzic może uczestniczyć w wycieczce klasowej dziecka jako opiekun grupy?

Rodzic - opiekun wycieczki działa jako wolontariusz i podlega weryfikacji karalności. Najlepiej ustalić listę rodziców - wolontariuszy na początku roku i zweryfikować ich zgodnie z art. 21 ustawy. Planowana jest zmiana przepisów, która zwolni rodziców z obowiązku dostarczania zaświadczeń z KRK.

• Urząd gminy zawiera umowy z firmą, która dowozi dzieci do szkoły. Czy urząd powinien zweryfikować kierowców?

Kierowcy autobusów nie muszą być sprawdzani, jeśli nie pełnią funkcji opiekuńczych. Gdy kierowca sprawuje opiekę nad dziećmi podczas transportu, weryfikacja jest konieczna.

• Firma przyjmuje niepełnoletnich uczniów na praktyki. Czy musi przedstawić zaświadczenia o niekaralności wszystkich pracowników, którzy mogą mieć kontakt z praktykantami?

W przypadku praktykantów, firma powinna sprawdzić opiekuna praktyk, który wykonuje działalność edukacyjną. Dotychczas opiekunowie przedstawiali własnoręczne oświadczenie. Teraz procedura weryfikacji wymaga, by dostarczyli dokument z KRK.

• Czy nauczyciel może kontaktować się z uczniami i rodzicami z prywatnego telefonu? Czy może być razem z uczniami na wspólnej grupie w aplikacji typu WhatsApp, Messenger?

Zasady kontaktu powinny być ustalone przez placówkę. Nauczyciel powinien unikać prywatnych kanałów komunikacji (SMS-ów, mediów społecznościowych) bez wiedzy rodziców. Zaleca się używanie służbowych metod komunikacji, za zgodą rodziców.

• Czy organizator szkoleń online dla dzieci i młodzieży musi mieć zaświadczenie o niekaralności od prowadzących takie szkolenia?

Nie ma różnicy, czy działalność jest prowadzona online czy offline.

W związku z tym przed zatrudnieniem osoby do prowadzenia szkoleń online lub dopuszczeniem jej do takiej działalności, organizator powinien uzyskać od niej zaświadczenie o niekaralności oraz sprawdzić ją w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.

• Czy obowiązki, które wynikają z ustawy, dotyczą prywatnych korepetytorów, jednoosobowych gabinetów psychologicznych, stomatologicznych itd.?

Ustawa jednoznacznie tego nie reguluje.

Jeśli chodzi o standardy ochrony dzieci, Ministerstwo Sprawiedliwości uważa, że w przypadku jednoosobowej działalność gospodarczej, w ramach której mamy w danym momencie kontakt tylko z jednym dzieckiem – wprowadzanie takich standardów mijałoby się z celem.

• W jaki sposób właściciele hoteli i pensjonatów mają sprawdzać, czy osoba, która przyjeżdża z dzieckiem, jest jego prawnym opiekunem?

Podczas rejestracji gościa recepcjonista ma prawo sprawdzić tożsamość dziecka oraz jego relację z dorosłym, który towarzyszy dziecku. Może poprosić na przykład o: dowód osobisty, legitymację szkolną, mDowód w aplikacji mObywatel, Internetowe Konto Pacjenta. Jeśli dziecko nie ma dokumentu tożsamości, recepcjonista może poprosić o dane dziecka – imię, nazwisko, adres zamieszkania, datę urodzenia. Jeśli dorosły odmówi pokazania dokumentu lub podania danych, recepcjonista może zapytać dziecko o relację z tą osobą.

Jeżeli dorosły nie jest rodzicem lub opiekunem prawnym dziecka, recepcjonista może poprosić o pisemną zgodę rodzica lub opiekuna na to, by dana osoba podróżowała z dzieckiem. Zgoda powinna zawierać: dane dziecka, adres jego zamieszkania, kontakt telefoniczny do rodzica oraz numer dokumentu tożsamości lub PESEL osoby, której rodzic powierzył opiekę nad dzieckiem.

Jeśli dorosła osoba nie ma takiej zgody, recepcjonista może poprosić ją o wypełnienie oświadczenia.

• Kto jest odpowiedzialny za to, by zweryfikować studenta, który odbywa praktyki w szkole – dyrektor tej szkoły czy uczelnia?

Dyrektor szkoły odpowiada za bezpieczeństwo uczniów, więc na nim spoczywa obowiązek weryfikacji studentów, zanim zostaną dopuszczeni do zajęć.

• Czy studenci medycyny, którzy będą mieli praktyki w szpitalach na oddziałach pediatrycznych, muszą przedstawić zaświadczenie o niekaralności?

Tak, studenci pracujący z małoletnimi muszą być sprawdzani w KRK i Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym i składać zaświadczenia o niekaralności od 15 lutego 2024 r.

Link do filmu: https://www.youtube.com/watch?v=zIduPEhOfes