Ukazał się raport projektu EduNav, w którym – po raz pierwszy na polskim rynku edukacyjnym – zbadano tzw. lęk matematyczny. Autorzy projektu próbują odpowiedzieć na pytanie, czy i dlaczego "królowa nauk" budzi lęk wśród uczniów. Rekomendują również konkretne rozwiązania dla rodziców dzieci oraz dla nauczycieli.
Na czym polegało badanie "lęku matematycznego"?
Raport EduNav "Wpływ lęku matematycznego na uczniów i rodziców w Polsce" oparto o wyniki badań z dostępnych źródeł naukowych oraz analizę danych zebranych podczas badania ankietowego. W dokumencie wykorzystano również informacje z raportu Najwyższej Izby Kontroli na temat nauczania matematyki w polskich szkołach. Badanie ankietowe – anonimowe, nienadzorowane – pod nazwą Ogólnopolskie Badanie Postrzegania Matematyki przeprowadzono w listopadzie i grudniu 2023. W badaniu wzięło udział 3048 uczniów oraz 1081 rodziców z 75 szkół na terenie całej Polski. Większość respondentów to uczniowie i rodzice uczniów uczęszczających do klas IV-VIII szkół podstawowych. Ankietę w formie online umieszczono na stronie internetowej projektu – edunav.pl.
Lęk przed matematyką – powszechny i narastający?
Wyniki badania pokazują, że obawa uczniów przed matematyką (niezrozumienie treści, stres związany ze sprawdzianami, lęk przed oceną) to zjawisko powszechne. Aż 92,7 proc. badanych uczniów potwierdziło, że doświadcza lęku matematycznego o różnym stopniu nasilenia. Dane z raportu pokazują również jak uczniowie widzą matematykę i co sprawia im największy problem. Zgodnie z wynikami badania:
- 44 proc. badanych uczniów szkół podstawowych, mających problem z rozwiązywaniem zadań matematycznych, nie podejmuje prób samodzielnego rozwiązania problemu,
- 8 proc. badanych uczniów szuka pomocy w rozwiązaniu problemu matematycznego w Internecie,
- 37,7 proc. uczniów zgłasza stres związany ze sprawdzianami pisanymi na ocenę,
- 34,6 proc. badanych potwierdziło, że oceny z matematyki są wysoce stresujące.
Co istotne, wyniki raportu potwierdzają, że lęk przed matematyką pojawia się dość wcześnie, bo już na poziomie II i III klasy szkoły podstawowej, a później narasta w kolejnych klasach.
Matematyka przydatna, ale kojarzona z wysiłkiem
Uczniowie obawiają się matematyki mając jednocześnie świadomość, że jest to przedmiot niezbędny w dorosłym życiu – co zadeklarowało aż 80,8 proc. badanych dzieci i nastolatków. Podobną deklaracje potwierdziło 93,8 proc. badanych rodziców dzieci. Przydatność wiedzy matematycznej w życiu może okazać się jednym z kluczowych motywatorów do nauki. Z drugiej strony – jak pokazują wyniki raportu – część badanych dzieci słyszała od rodziców, że "matematyka nie jest dla nich".
Motywację obniża również zbyt duża ilość materiału do nauki przedmiotu. Badanym rodzicom uczniów matematyka kojarzy się przede wszystkim z wysiłkiem (46 proc. badanych), stresem (37 proc.), ale również dociekliwością (33,8 proc.) i ciekawością (33,5 proc.). Matematyka jest kojarzona z wysiłkiem przez 23 proc. uczniów. Co istotne, aż 21,7 proc. badanych dzieci i nastolatków kojarzy ten przedmiot z ciekawością. Na trzecim miejscu jest stres (16,7 proc.). Zaledwie 4,7 proc. badanych uczniów wskazało na satysfakcję w kontekście uczenia się matematyki. Dla porównania – tą odpowiedź zaznaczyło 23,2 proc. rodziców.
Jak zmienić myślenie o matematyce?
Eksperci EduNav przekonują, że ważnym elementem nauczania powinno być wzmocnienie motywacji uczniów. Dzieci i nastolatki mają świadomość przydatności tej wiedzy w życiu dorosłym, ale są często zniechęcane na wczesnym etapie szkoły m.in. sformułowaniami w stylu "matematyka nie jest dla ciebie”. Rekomendowane jest m.in. zmniejszenie częstotliwości oceniania, zwiększenie dostępu do technologii (nauka poprzez zabawę), ćwiczenie pamięci i logicznego myślenia uczniów oraz uświadomienie przydatności wiedzy matematycznej w życiu codziennym.