Pedagog przejmujący od gminy szkołę, w której pracuje, może odmówić zatrudnienia się w niej. W takiej sytuacji przysługują mu uprawnienia wynikające z Karty nauczyciela. Przepisy ustawy o systemie oświaty przewidują, że w przypadku małych szkół (do 70 uczniów) gminy mogą je oddać do prowadzenia osobom prawnym lub fizycznym. Powierzenie takiej szkoły osobie fizycznej następuje na mocy umowy, po której podpisaniu gmina ma obowiązek powiadomienia zatrudnionych w niej nauczycieli o zmianie właściciela szkoły oraz o skutkach takiego przejścia – także dla nauczycielskiego stosunku pracy i jego uprawnień socjalnych.



Informację taką samorząd jest zobowiązany przekazać pedagogom najpóźniej na 6 miesięcy przed przewidywanym przekazaniem placówki. Z kolei każdy zainteresowany nauczyciel ma 3 miesiące (licząc od daty uzyskania informacji) na decyzję, czy zamierza nadal pracować w szkole po zmianie właściciela. Jeżeli nie, wówczas na podstawie art. 5 ust. 5m ustawy o systemie oświaty może odmówić przejścia do przejmowanej szkoły. Wówczas jego stosunek pracy ulega rozwiązaniu, a nauczycielowi należy się 6-miesięczna odprawa.

Kiedy nauczycielowi nie zapłacą za prowadzenie dodatkowych zajęć
Kiedy nauczycielowi nie zapłacą za prowadzenie dodatkowych zajęć

Zobacz również

I o ile nie było problemów, gdy placówkę przejmowała osoba niezwiązana ze szkołą, o tyle pojawiały się, gdy jej właścicielem stawał się zatrudniony w niej nauczyciel. Sądy bowiem różnie podchodziły do uprawnień takiej osoby, a mianowicie do tego, czy może ona skutecznie złożyć oświadczenie o odmowie przejścia do nowej szkoły jako pracownik.

Problem był niebagatelny, gdyż w październiku 2014 r. Sąd Najwyższy wydał w niemal identycznych przypadkach dwa zupełnie sprzeczne orzeczenia (sygn. akt I PK 58/14 oraz I PK 64/14).

W pierwszym z nich SN dopuścił możliwość złożenia oświadczenia o odmowie zatrudnienia przez nauczyciela przejmującego szkołę, w drugim ją wykluczył. Wobec tak wyraźnej i stosunkowo rzadko spotykanej rozbieżności stanowisk składów orzekających pierwsza prezes Sądu Najwyższego zdecydowała się przekazać wspomniany problem prawny do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów Izby Pracy.

W odpowiedzi na wniosek SN wydał uchwałę, w której stwierdził, że nauczyciel przejmujący prowadzenie placówki w trybie art. 5 ust. 5g ustawy o systemie oświaty jest uprawniony do złożenia oświadczenia o odmowie przejścia (na podstawie art. 5 ust. 5m ustawy).

Nauczyciele nie odczują skutków reformy. Szkoły zwalniają tylko w ostateczności
Nauczyciele nie odczują skutków reformy. Szkoły zwalniają tylko w ostateczności

Zobacz również

W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał m.in., że prawo do odmowy przejścia do szkoły przejmowanej przez osobę fizyczną dotyczy wszystkich nauczycieli. Przepis ustawy nie odbiera tego uprawnienia także osobom, które stają się właścicielami placówek.

– Skoro jest to regulacja odnosząca się do wszystkich nauczycieli, to w orzecznictwie nie można tworzyć normy ograniczającej czyjeś uprawnienie i pogarszającej sytuację tylko tego nauczyciela, który jest osobą przejmującą szkołę od gminy – stwierdził, uzasadniając uchwałę, sędzia Zbigniew Korzeniowski.

Warto zauważyć – o czym wspomniał już SN w uzasadnieniu pytania prawnego – że konsekwencją możliwości rozwiązania stosunku pracy przez nauczyciela przejmującego szkołę jest uzyskanie przez niego prawa do odprawy w wysokości półrocznego wynagrodzenia.