Subskrybuj nas na Youtube
Cofnięcie nauczycielowi przez władze kościelne skierowania do nauczania religii w szkole oznacza utratę przez niego uprawnień. W efekcie dyrektor szkoły musi zwolnić go z pracy
Dyrektor szkoły musi rozwiązać stosunek pracy z nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym uczącym religii, któremu cofnięto skierowanie do nauczania tego przedmiotu w danej placówce. Taki obowiązek wynika z art. 23 ust. 1 pkt 6 karty nauczyciela (dalej: KN). Rozwiązanie stosunku pracy następuje z końcem miesiąca, w którym cofnięto nauczycielowi skierowanie.
Niezbędne upoważnienie
Udzielone przez biskupa skierowanie do nauczania religii jest koniecznym warunkiem zatrudnienia nauczyciela katechety. Zgodnie z art. 12 ust. 3 konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską z 28 lipca 1993 r. nauczyciele religii muszą posiadać upoważnienie (tzw. missio canonica) od biskupa diecezjalnego. Obowiązek uzyskania upoważnienia został powtórzony w par. 5 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu organizowania religii w szkołach (dalej: rozporządzenie), który mówi, że szkoła może zatrudnić nauczyciela religii (katechetę szkolnego) wyłącznie na podstawie imiennego, pisemnego skierowania do danej placówki szkolnej, wydanego przez właściwego biskupa diecezjalnego.
Cofnięcie skierowania, w myśl par. 5 ust. 2 rozporządzenia, jest równoznaczne z utratą uprawnień do nauczania religii w danym przedszkolu lub szkole. O cofnięciu skierowania właściwe władze kościołów lub innych związków wyznaniowych powiadamiają dyrektora przedszkola lub szkoły oraz organ prowadzący.
Autorytarny werdykt
Ani przepisy ww. rozporządzenia, ani porozumienie zawarte z Konferencją Episkopatu Polski Kościoła Katolickiego dotyczące kwalifikacji zawodowych nauczycieli religii, ani żadne przepisy ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 296, poz. 2572 ze zm.) nie regulują okoliczności uzasadniających cofnięcie skierowania do nauczania religii. Nie przewidują też możliwości odwołania się od decyzji biskupa. Oznacza to, że nie musi on wskazywać przyczyn cofnięcia skierowania do nauczania religii. Decyzja biskupa jest autorytarna i nie podlega ocenie pracodawcy ani sądu. Niedopuszczalne jest żądanie na drodze sądowej wydania przez biskupa skierowania do nauczania religii.
Jak wskazał Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w wyroku z 21 kwietnia 2015 r. (sygn. akt V Pa 165/14, www.orzeczenia.ms.gov.pl), katechecie przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy, gdyż nauczycieli religii zatrudnia się zgodnie z kartą nauczyciela. Niemniej roszczenie o przywrócenie do pracy może być skierowane przez pracownika wyłącznie przeciwko pracodawcy, którym w przypadku nauczyciela religii jest szkoła lub przedszkole, a nie kościelna osoba prawna. [przykład 1]
Zakaz rozwiązania stosunku pracy bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, nie dotyczy rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem religii z powodu cofnięcia skierowania do nauczania religii w szkole (wyrok SN z 23 stycznia 2004 r., sygn. akt I PK 208/03, OSNP 2004/23/401). [przykład 2]
Co z kobietą w ciąży
Sąd Najwyższy w wyroku z 19 października 2010 r. (sygn. akt II PK 85/10, Lex nr 687021) stwierdził, że nauczycielka zatrudniona na podstawie mianowania podlega ochronie przewidzianej w art. 177 par. 1 kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.
Z kolei Sąd Okręgowy w Gliwicach w wyroku z 20 listopada 2014 r. (sygn. akt IX Pa 91/14, www.orzeczenia.ms.gov.pl) zauważył, że ani w kodeksie pracy, ani w karcie nauczyciela nie ma odstępstwa od zakazu z art. 177 par. 1 k.p. Obowiązuje on zatem także w sytuacji, gdy nauczycielce religii biskup cofnął skierowanie. Gliwicki sąd okręgowy stwierdził, że dyrektor szkoły, z jednej strony, zgodnie z art. 23 ust.1 pkt 6 KN musi w tej sytuacji rozwiązać z nauczycielką stosunek pracy, a z drugiej strony – obowiązuje go art. 177 par. 1 k.p., który przewiduje zakaz rozwiązania stosunku pracy. Zdaniem sądu okręgowego w takim przypadku dyrektor powinien się wstrzymać z podjęciem decyzji o zwolnieniu nauczycielki w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego, bo ochrona macierzyństwa powinna mieć prymat.
PRZYKŁAD 1
Można pozwać tylko pracodawcę
Katechetce cofnięto upoważnienie do nauczania religii w szkole podstawowej. Dyrektor placówki rozwiązał z nią stosunek pracy z mianowania. Nauczycielka wystąpiła do sądu o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia stosunku pracy i przywrócenie do pracy na poprzednio zajmowanym stanowisku w charakterze nauczyciela religii. Jako stronę pozwaną wskazała kurię. Powództwo zostało oddalone, gdyż pracodawcą katechetki nie była kuria, a szkoła podstawowa. Ponadto sąd wskazał, że kuria nie ma zdolności sądowej ze względu na brak osobowości prawnej, zatem nie może być pozwana. Osobami prawnymi są bowiem terytorialne jednostki organizacyjne kurii, tj. metropolie, archidiecezje, diecezje, administratury apostolskie oraz parafie.
PRZYKŁAD 2
Uchylenie ochrony związkowej
Kuria diecezjalna cofnęła nauczycielowi misję do nauczania religii na terenie placówek oświatowych. Z tego powodu dyrektor szkoły wypowiedział mu stosunek pracy. Zarząd zakładowej organizacji związkowej, której nauczyciel był przewodniczącym, nie wyraził na to zgody. Nauczyciel wniósł do sądu pozew o przywrócenie do pracy. Powództwo zostało oddalone. Sąd stwierdził, że cofnięcie skierowania do nauczania religii jest równoznaczne z utratą uprawnień do nauczania religii w danej szkole. Wobec tego nie jest możliwa ochrona pracownika pełniącego funkcje związkowe w trybie art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych. Ochrona taka byłaby sprzeczna z art. 8 k.p.
Podstawa prawna
Art. 23 ust. 1 pkt 6, ust. 2 pkt 6 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.).
Art. 32 ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 167 ze zm.).
Art. 12 ust. 3 konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską z 28 lipca 1993 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 51, poz. 318).
Par. 5 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania religii w szkołach (Dz.U. nr 36, poz. 155 ze zm.).
