Podwyższenie wieku kandydatów na rektorów, zmiana zasad przyznawania stypendiów i nadawania stopni naukowych to tylko niektóre nowości zawarte w nowelizacji z 13 stycznia 2023 r. ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 212; tzw. nowelizacja techniczna), która dzisiaj weszła w życie, ale wiele z jej przepisów zacznie obowiązywać w późniejszych terminach.

Jedna z najbardziej kontrowersyjnych zmian dotyczy podwyższenia granicy wieku, po przekroczeniu której nie będzie można kandydować do rady uczelni, a także innych jej organów oraz federacji podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki – z 67 do 70 lat. Zmiana ta obejmuje również kandydatów na funkcję rektora. Oznacza to, że starsze osoby, które na mocy dotychczasowych przepisów nie mogły rywalizować o tę posadę, dzięki nowej regulacji zdobędą taką możliwość. Ponadto przepisy umożliwiają przedstawicielom każdej działającej w uczelni zakładowej organizacji związkowej uczestnictwo w posiedzeniach rady szkoły wyższej, z głosem doradczym.
Nowela zwiększa też transparentność oraz usprawnia procedury związane z ubieganiem się o stopnie i tytuły naukowe. Przykładowo w przypadku postępowania w sprawie nadania habilitacji komisja habilitacyjna obowiązkowo będzie przeprowadzać kolokwium z osiągnięć naukowych lub artystycznych osoby ubiegającej się o stopień, natomiast nie będzie ono organizowane, jeżeli co najmniej dwie recenzje dorobku naukowego badacza okażą się negatywne. Co więcej, nakłada na Radę Doskonałości Naukowej obowiązek określenia wzoru wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie nadania tytułu profesora i dokumentów składanych wraz z nim.
Nowelizacja wprowadzi także zmiany w zasadach przyznawania stypendiów socjalnych na studiach. Dotychczasowe przepisy zakładały dwa progi dochodu (dolny i górny) – na ich podstawie uczelnia ustalała jeden, który obowiązywał w tej placówce. W efekcie w każdej szkole wyższej mogły być ustalane różne progi uprawniające do stypendium socjalnego. Zgodnie z nowelizacją zniesiony zostanie dolny próg. Ustawa wskazuje już tylko jeden, który będzie obowiązywał na wszystkich uczelniach. Zacznie on obowiązywać od 1 października 2023 r. Zmodyfikowane zostały również przepisy dotyczące zaliczania praktyk zawodowych – na ich poczet będą mogły zostać uznane czynności wykonywane przez studenta w ramach zatrudnienia, stażu lub wolontariatu, jeżeli umożliwiły one uzyskanie efektów uczenia się określonych w programie studiów dla kierunku. ©℗
Etap legislacyjny
Nowelizacja weszła w życie 15 lutego 2023 r.