Ile tak naprawdę zarabiają nauczyciele? Wszystko, co musisz wiedzieć o wynagrodzeniach w szkole

Wysokość wynagrodzeń nauczycieli budzi wiele kontrowersji. Ministerstwo Edukacji i Nauki posługuje się pojęciem średniego wynagrodzenia, sami nauczyciele podkreślają, że zarabiają minimalne stawki. Wyjaśniamy, ile tak naprawdę zarabia nauczyciel.

Minimalne i średnie wynagrodzenie nauczycieli

Zacznijmy od tego, że wysokość minimalnego wynagrodzenia nauczycieli określa rozporządzenie. Aktualne stawki wynoszą dla:

• nauczyciela początkującego 3424 zł brutto
• nauczyciela mianowanego 3597 zł brutto
• nauczyciela dyplomowanego 4224 zł brutto

Od 1 stycznia 2023 roku wynagrodzenia nauczycieli miały wzrosnąć. Wskazuje na to podwyższenie kwoty bazowej dla wszystkich osób zatrudnionych w budżetówce o 7,8 proc.

Rozporządzenie, które podnosiłoby minimalne stawki wynagrodzeń nauczycieli nie zostało jeszcze przygotowane. Jak wyjaśniało nam ministerstwo, na jego podpisanie są trzy miesiące od uchwalenia ustawy budżetowej. Jednocześnie, MEiN nie odpowiada na pytania, o to, ile wyniosą minimalne stawki dla nauczycieli.

Podwyżki dla nauczycieli 2023: Nie wiadomo ile wyniosą i kiedy trafią na konta

Kwota bazowa to wskaźnik ustalany co roku w ustawie budżetowej, od którego zależą m.in. wynagrodzenia.

Średnie wynagrodzenie nauczycieli stanowi dla:

• początkującego 100 proc. kwoty bazowej ustalanej corocznie w ustawie budżetowej,
• kontraktowego 111 proc. kwoty bazowej ustalanej corocznie w ustawie budżetowej,
• mianowanego 144 proc. kwoty bazowej ustalanej corocznie w ustawie budżetowej,

Oznacza to, że średnie wynagrodzenie nauczycieli powinno wynosić dla:

• początkującego 3 981,55 zł brutto
• kontraktowego 4 379,71 zł brutto
• mianowanego 5 733,43 zł brutto

Jak podkreśla ZNP: „Tzw. średnie wynagrodzenie jest skomplikowaną, teoretyczną konstrukcją prawną, zdefiniowaną ustawowo, a nie realną pensją otrzymywaną co miesiąc przez nauczyciela”.

Samo ministerstwo przyznało, że nie są to kwoty, które wpływają na nauczycielskie konta.

Średnia pensja nauczyciela. MEiN przyznaje, że nie każdy nauczyciel ją otrzymuje

Dodatki dla nauczycieli

Ale wynagrodzenie zasadnicze, to nie jedyny składnik nauczycielskiej pensji. Poza nim mogą liczyć na szereg dodatków:

• Motywacyjny - jego wysokość ustala organ prowadzący
• Za wysługę lat - wynosi 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy. Jest wypłacany w okresach miesięcznych poczynając od czwartego roku pracy. Nie może przekroczyć 20 proc. wynagrodzenia zasadniczego.
• Za wychowawstwo - wynosi co najmniej 300 zł
• Trzynastka
• Za uciążliwe warunki pracy - wynosi co najmniej 300 zł
• Wiejski - jest wypłacany nauczycielowi posiadającemu kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, zatrudnionemu na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5 000 mieszkańców. Wynosi on 10 proc. wynagrodzenia zasadniczego. Organ prowadzący szkołę może podwyższyć dodatek nauczycielowi zatrudnionemu na terenie wiejskim, na którym występuje deficyt kadr.

Dodatkowo Karta nauczyciela przewiduje także wypłacanie nagród jubileuszowych. Wynosi ona:

• Za 20 lat pracy - 75 proc. wynagrodzenia miesięcznego
• Za 25 lat pracy - 100 proc. wynagrodzenia miesięcznego
• Za 30 lat pracy - 150 proc. wynagrodzenia miesięcznego
• Za 35 lat pracy - 200 proc. wynagrodzenia miesięcznego
• Za 40 lat pracy - 250 proc. wynagrodzenia miesięcznego

Trzynastka i „czternastka”

Kontrowersje wzbudza także wypłata nauczycielskich trzynastek i „czternastek”. Trzynasta pensja jest wypłacana nauczycielom na zasadach ogólnych dla całej budżetówki. Problem zaczyna się z „czternastkami”.

Nauczycielska „czternastka” to nie jest cała dodatkowa pensja. Poprawna nazwa tego dodatku to dodatek uzupełniający. Pobieżne zrozumienie przepisów również powoduje błędy. Dodatek uzupełniający jest bowiem wypłacany w przypadku nieosiągnięcia średniego wynagrodzenia dla poszczególnych stopni awansu zawodowego.

Wyliczając dodatek uzupełniający, organ prowadzący wylicza różnicę pomiędzy między wydatkami już poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli w danym roku a iloczynem średniorocznej liczby etatów nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli ustalonych w danym roku.

Kwota tej różnicy jest dzielona między nauczycieli zatrudnionych i pobierających wynagrodzenie w roku, dla którego ustalono kwotę różnicy i wypłacana jako tzw. czternasta pensja (dodatek uzupełniający).

Wynagrodzenia nauczycieli a minimalna krajowa

W dyskusjach o wynagrodzeniach nauczycieli, związki zawodowe często posługują się postulatem odnoszenia ich do średniego i minimalnego wynagrodzenia za pracę w całej gospodarce. Okazuje się, że porównując je w ten sposób - od 20 lat sukcesywnie maleją i kolejne podwyżki nie są w stanie nadążyć zarówno za średnim, jak i minimalnym wynagrodzeniem.

Od 20 lat wynagrodzenia nauczycieli zbliżają się do najniższej krajowej. W przyszłym roku dysproporcja będzie ogromna

* jeśli wynagrodzenie minimalne nauczycieli zostanie podniesione o 7,8 proc.